[Mabella]

SAVAŞ ÖNCESİ DURUM
Roma imparatorluğu 395 yılında Doğu ve Batı olarak ikiye bölünmesininden sonra Batı Roma, Doğu'ya nazaran ekonomisinin kötü yönetilmesi, yozlaşmış bir devlet anlayışı, sürekli yapılan savaşlar dolayısıyla alınan ağır vergiler, isyanlar, basiretsiz ve kukla imparatorların varlığı gibi pek çok sebepten fazlasıyla zayıflamış ve can çekişiyordu. Bunun sonucunda Vandallar gibi pek çok kavim Roma topraklarını talan edip, dolanıyorlardı.

467 yılında Doğu Roma İmparatoru I. Leo, Batı Romanın yönetim boşluğunda kendi adayı olan Anthemius'u kabul ettirerek Batı Roma tahtına çıkardı. Böylece tahta Vandalların dostu olan Olybrius'un çıkmasını engelledi ve Doğu ve Batı Roma arasındaki düşmanlığı sona erdirerek barbarlara karşı ortak işbirliğini sağlamış oldu. Her iki imparatorluk öncelikle barbar kavimlerin üstesinden gelebilmek için büyük bir gayretle çalışmaya başladı ve Roma'nın tahıl ambarı Kartaca ve Kuzey Afrikayi işgalden kurtarmak ve sürekli yağma yapan tehlikeli Vandalları tamamen imha etmek için büyük bir kısmı Doğu Romaya ait olan devasa donanma hazırladılar. Tam 1113 gemi ve 100 bine varan askeri bir araya getirebilmek için 64 bin kilo altın ve 700 bin kilo gümüş harcanmıştı. Bu iki imparatorluğun ekonomisini hayli zorluyacak bir amfibi harekat idi.

SAVAŞ
Harekat 3 koldan planlanmıştı.  Ana donanmaya ve orduya komutanlık yapması için Leo karısının kardeşi Basiliscus'u tayin etmişti ve görevi orduyu Kartacaya taşımak idi. Diğer taraflardan ise dalmaçyanın Magister Militum'u Romalı komutan Marcellinus Sardinya adasını, Doğu Romalı general Herakleios ise Libyayı işgalden kurtaracaklardı. Diğer iki komutan görevini başarıyla tamamladı. Basiliscus ise Kartaca'ya 40 km uzaklıktaki Cape Bon yarımadasına çıkarma yaptı. 

İsteği düşmanla savaşa girmek yerine teslim olmasını sağlamak olan Basiliscus barışı sağlayabilmek için kendisinden 5 gün müddet isteyen Vandal Kralı Geiserich'e izin vererek felaket bir hata yapmıştı. Geiserich ise bu süreyi ordusunu ve donanmasınını savaşa hazırlamaya çalıştı ve rüzgar kendisinin de tam istediği yönü alınca bir çok hurda gemisini geceleyin ateşe vererek, sanki savaş bitmiş gibi hazırlıksız, savaş pozisyonundan çıkmış ve limanda sıkışık halde olan Roma donanmasının üzerine saldı. Alevler bir gemiden diğerine sıçrayarak büyük bir kargaşa yarattı ve kaçmaya çalışan Roma gemilerin önü Vandal gemileri tarafından kesildi. Basiliscus daha savaşın başında panikleyip meydanı terketmiş ve sağlam kalan bir kaç gemiyle ayrılıp Konstantinopolis'e doğru kaçmaya koyulmuştu. Komutansız kalan Roma donanmasının yarısından çoğu batmış veya Vandallar tarafından ele geçirilmişti. Bu harika planlanmış devasa amfibi operasyon basiretsiz bir komutanın ellerinde fiyaskoya dönüşmüştü.

SAVAŞ SONRASI
Yalnız Basiliscus'un filosu ve ordusu için değil, üç koldan gelmesi planlanan bütün sefer bir felakete dönüştü. Herakleios Libyaya geri çekilmiş ve tekrar çağırılana kadar 2 yıl boyunca çölde saklanmıştır. Marcellinus Sicilya'ya geri çekilirken gemi kaptanlarından biri tarafından suikastle öldürülmüştür. Basiliscus ise Konstantinopolise gelince mağlubiyeti öğrenip kendisini linç etmek isteyen öfkeli halkın elinden kurtulmak için Ayasofyaya sığınmış ve ablası Verina'ya kocası olan İmparator Leo'yu canının bağışlanmasına ikna etmesi için yalvarmıştır. Leo ise karısını kırmamak için canını bağışlayarak Trakya'ya sürgün etmiştir. Bu savaştan sonra Doğu ve Batı Roma arasındaki ipler tamamen kopar ve tam 8 sene sonra Batı Roma İmparatorluğu tarihe karışır.