[fff7]

İlber hocanın Türklerin Tarihi adlı eseri yeni okuma fırsatı buldum orada geçen bir bölümü anlayamadım, sizlerin fikri nedir? Aydınlatabilecek var mı?

Kitaptan alıntı (1. bölüm "Turkey ismini değiştirmeye tartışanlar da var" başlığı altında)

Kim ne derse desin, açık hakaret taşımayan ülke adlarına itiraz etmek gereksizdir. Etiyopya'ya "Habeşistan" denemez, çünkü küçültücü bir deyim olarak görülüyor. Benzer şekilde Yunanistan'a "Yunanistan" diyemezsin, diyenlere ancak gülünür. Habeşistan maalesef köleliği çağrıştırıyor. Yunanistan ise "İyonyalılara" Şark milletlerinin verdiği isim, daha doğrusu bir telaffuz biçimi...

Olayı çözemedim şimdi Yunanistan diyerek saygısızlık mı etmiş oluyoruz? Eğer öyleyse nereye dayanıyor bu işin kökü?

[GaulTurk]

Var böyle bir sürü örnek dünya genelinde. Kökünü bilmiyorum da Yunanların İngilizcesi de hakaret içeriyordu galiba. Bir de bu Slav olayını tam anlamadım. Harbi harbi herkes Slavlara köle diye mi hitap ediyor şimdi. Ne yapmışlar da bu isme layık görülmüşler.

[Duman]

Grek kelimesi Roma döneminde köleler için kullanılan bir kelime diye duymuştum. Ama bu tarz şeylere " öyle diyene ancak gülünür " demek de doğru değil bana kalırsa. Ülkenin resmi adı budur öyle söylenir.

[fff7]

Hayatım boyunca Yunan dedim şimdi İyonyalı demeye alışmak zor olur. Açıkçası ben küçümseme yada hakaret göremiyorum olsa dahi birçok insanın söylerken bunu kastettiğini ya da bu anlamı bildiğini sanmıyorum.

[uçan erişte]

İlber Ortaylı'nın bu sözünden ne demek istediğini ben de anlayamadım. Yunan veya aslı olan İyon kelimesinde hakaret yok ki?

Slav kelimesi için şunu diyebilirim.
Slovo aslen "kelime" anlamına gelen bir sözcük. "Aynı etnik kesimde olup aynı dili (sözü) konuşan kişiler" anlamında bir ırk adına dönüşmüş.
Ancak bu masum kelime Slav olmayan Cermenlerin ve Bizanslıların çok hoşuna gitmiş. Çünkü kendi dillerinde "köle" kelimesine çok benziyor. Böylesi tarihî fırsatı kaçırmamışlar doğal olarak.
Gelin, elinizi vicdanınıza koyun.
Limbu dilinde "yeni" anlamına gelen sû ile "saray / ev" anlamına gelen khym kelimelerinin birleşiminden türetilmiş ve Himalayalar'da bulunan Sikkim Eyaleti'nin adı Türklerin asırlarca dalga geçebileceği bir isim değil midir?
Cermenler de benzer şekilde "köle" anlamıyla özdeş olarak kullanmış bu ismi.
Malum, "barbar" kelimesi "bar bar konuşan, ne dediği anlaşılmayan bir dile mensup halk" anlamındadır.
Slavlar da misilleme yapmak maksadıyla Cermenler için němci demişler. Aslen "mırıldanan" / "homurdanan" anlamına sahip bu kelime "yabancı bir dil konuşan halk" anlamında kullanılmış.
Cermenler bundan pek etkilenmemişlerdir. Ancak güney Slav dillerine de yerleşen bu kelime oradan Osmanlı'ya da sirayet etmiş ve Almanlar için kullanılan Nemçe kelimesine kaynaklık etmiş.
Malum, "Nemçe Küffarı" tabiri Avusturyalılar için kullanılır genelde.

[unonimus]

"Türk" kelimesi ne anlama geliyor onu merak ediyorum aslında. "Yaratık" anlamına geliyor diyen de var, "güç" anlamına geliyor diyen de var. Hangisi doğru?

[Jasebon]

Ecdadımın dediği gibi rum demek varken o yunanda neymis

[uçan erişte]

Türk kelimesinin asıl hâli, Tür kökü + (ı)K ekinin ünlü uyumu kuralına uygun şekliyle Türük'tür, malum.
Tür kökü ise çağdaş Türkçede de kullandığımız "cins" ve "çeşit" kelimeleriyle aynı anlamlı "tür" anlamında bir isimdir.
İsimden fiil yapan ekle tür+e+mek fiili elde edilir. Yani türük kelimesi kabaca "türemiş" / "yaratık" anlamındadır. Çoğulcu ve toplumsal bir yaklaşımla "yaratılmışlar" anlamında kullanılır.
Arapçadaki yaratmak anlamına gelen خلق (kHaLaKa) kelimesinden türetilen "halk" kelimesiyle aynı anlamlıdır.

Bunun dışında soyutlama yoluyla yaratmak, oluşturmak, düzene koymak anlamına gelen "törü+mek" fiili de  elde edilmiş. Düzenden kasıt yasa yani töredir.
Bu durumda törük -> türük dönüşümüyle "aynı töreye bağlılar" anlamına da gelir.
Bunun somutlaması ise şu şekildedir. Türeme eyleminin başlangıç noktasını ifade eder ve "kök" / "temel" anlamına gelir. Somut "kök" kelimesi soyut anlamıyla "köken" anlamında kullanılır. Toplumsal anlamıyla "aynı kökenden gelenler" yani "soy" / "sop" manasına sahiptir.

Bunun dışında "tör" köküyle anlamla ilişkili "töz" kelimesi vardır. Yine "köken" / "temel" / "yasa" anlamına gelir. Çağdaş Türkçede kullanılan "tüz+ük" kelimesi bunun yapısal olarak birebir örneğini oluşturur.

"Güçlü" anlamı sonradan benimsenilen bir yakıştırma olsa gerek. Nasıl ki zamanında Avrupa'da "Türk'e dönmek" ifadesi "Müslüman olmak" anlamına geliyorsa yani Türk = Müslüman şeklinde bir anlayış gelişmişse "güçlü" kelimesi de böyle yakıştırma ürünüdür. Ancak yine de kökenbilimsel temelden yoksun değildir.

Anadolu'da malum, "töreli" kelimesi vardır. Bu kelime "aslına uygun" / "olması gerektiği gibi" / "soylu" / "güzel" / "iyi" / "düzgün" / "tam" anlamında kullanılan bir sıfattır.
Buradan hareketle Farsça yazılmış birçok şiirde "türk" kelimesi doğrudan "güzel" anlamında kullanılmış.
Türk-i Şîrâzî (Şirazlı güzel), türk-i perî-zâd (periden doğma güzel), türk-i perî-peyker (peri yüzlü güzel), türk-i çeşm (güzel göz), türk-i çin (güzel güneş) vs.
Sonradan bu kelime Farsçada "yağmacı" / "talancı" / "soyguncu" gibi olumsuz anlamda da kullanılmış.

Tarihten günümüze gelen millet adlarında işin içine hep siyaset girmiş.

[savastutkunu]

Yunanistanın resmi adı zaten Greece veya benzeri bir kelime değil Helen Cumhuriyeti'dir.

[süleyman maik]

Yunanlılar hakkında isim karmaşası  mevcut. Rum,  grek,  iyon ve helenler kendileri hakkında kullanılan isimler. Bir de unutulan aka ismi var. Yunanistani ele geciren akalar kendilerinden once yasayan girit medeniyetinden cokca etkilendiler. Akalardan sonra dor istilasi oldu onun ardindan denizci kavimlerin istilasi, ondan sonra pers sonra latin etc.  Grek sozcugu buyuk ihtimal girit'den geliyor. Butun avrupa onlari grek olarak biliyor.  Dogulu kavimler onlara yunan diyor ion'dan bozma bir kelime. Ionlar aslinda yerli anadolu halki luvice konusuyorlarmis. Dor istilasi sirasinda akalar ion'a kacip burdaki halkla karismislar. Persler ilk ionlarla karsilastigindan  dorlara da ion demisler. Dorlar sparta atina gibi  tarihte bildiimiz devletleri kuranlar.  Bir de denizci halk saldirilari var bu cok etkili olmamis yunanistan'da ama ama anadoluda etkili olmus hititleri yikmislar. Hititler denizci kavimle karisip ion kulturune adapte olunca lidyalilar cikmis. Bu sokrates zamaninda falan ionlari yunanimsi kabul ederlermis ama lidyalilara kotu gozle bakiyorlarmis. Persler once lidyayi almis sonra ionlari. Ionlara benzeyen bu dorlara da ion demisler. Dogularin yuna demesinin sebebi bu. Rum kavrami da  roma devletinden kalma birsey. Helen ise akhalarin kendilerini tanimladiklari ad. Simdiki yunanlilar da kendilerini helen diyor,avrupalilar grek,  dogulular  yunan ve sadece turkler rum diyor. Bunlarin hic biri kotu anlam icermiyor bu yuzden yunanlilar kendilerine helen denilmesini tercih etse de digerlerini soylediginizde kizmazlar.  Habesistan meselesi daha farkli  habesistan isminin kotu imajindan oturu, devletleri kendilerini etiyopya olarak tanimlanmayi istemis ve habesistan olarak yazilan hic bir mektuba cevap verilmeyecegini soylemis.