Brandon Sanderson Kozmer evreni (Bir kac sene kayiprihtima yazdigim yazidan alinmistir )
Bir sure once hazirladigim kisa kozmer rehberi. Spoiler yok, tamamen yazarin kendi agzindan verdigi bilgilerden derlenmistir.
Fantastik kitap okurları için Orta Dünya, Unutulmuş Diyarlar, Ejderha Mızrağı evrenleri oldukça tanıdıktır. Peki Kozmer evrenini hiç duydunuz mu?
Kozmer Nedir?
Son ayların en fazla beğeni toplayan fantastik kitap yazarlarından Brandon Sanderson kitaplarının kitaplarını barındıran evren Kozmerdir (orj. Cosmere). Türkçeye son yıllarda çevrilmiş olan Elantris, Sissoylu ve Kralların Yolu kitaplarındaki hikayeler bu evrende geçmektedir. Kitaplara dair hiç bir spoiler vermeden bu evreni açıklamaya çalışacağım.
Kozmerin diğer evrenlerden temel farklılıkları vardır. Bu evrendeki farklı hikayelerin ilk bakışta hiç bir ortak noktaları yoktur. Hikayeler farklı büyü sistemlerine sahip olmalarının yanında kültürleri tarihler ve hatta iklim yapılarına kadar derin farklılıklar gösterir. Hikayeler, uzak tarih içinde bağlantıyı koparmış kültürleri yada birbirinden alakasız kıtalarda geçen yolculukları değil tamamen kendine özgü gezegenlerde geçen olayları anlatır. Bu kitaplar içinde okur tarafından pek kolay fark edilmeyen, dünyalar-arası gezginler dolaşır. Kozmer bilgilerini temel olarak onlardan öğreniyoruz.
Ana Kozmer hikayesinin başladığı tek bir gezegen var ve şu an hala oralarda bir yerlerde ama bunun dışında akıbeti bilinmiyor.
Kozmerin Yapısı
Kozmerin temelini oluşturan şey binlerce yıl önce parçalandığı açıklanmış olan Adonalsium. Adonalsiumun tanrısal güçlere sahip bir varlık yada güç olduğu söyleniyor. Neden yada kim tarafından parçalandığı bilinmiyor. Ama parçalandıktan sonra bu gücün 16’lık bir tayfa ayrılıp her birinin bir insan tarafından üstlenildiğini biliyoruz. Bu 16 varlık daha sonra gittikleri yada yarattıkları gezegenlerin tanrıları oluyorlar.
Her bir Adonalsium Paresi(orj. Shard), temeldeki bilinci oluşturan bir duygu olarak varlık gösteriyor. Bu pareler bilinçli insanlar tarafından alınmalarına rağmen uzun yıllar içinde gücün kaynağı olan duygu baskın hale gelip gücün sahibinin kişiliğine baskın geliyor.
Her gezegende bir pare olacak bir şart da yok, bazılarında iki yada üç pare varken bazı gezegenlerde hiç pare bulunmuyor.
Pareler, bulundukları gezegenlerdeki büyünün beslendiği kaynaklar ama her biri bulundukları gezegenlerde farklı bir büyü sistemine sebep oluyor. Kralların yolundaki büyü ile Elantris yada Sissoylu serilerinin büyü sistemleri ilk bakışta farklı Hatta uzun uzun bakmaya devam etsek de farlılıklarını sürdürüyorlar. Bu noktada yazarın verdiği ip uçlarına sarılıyoruz (bknz. Kozmerde Büyü)
Her gezegenin kendine özgü ama temel 3 boyutu var. Fiziki boyut bildiğimiz dünya iken diğerleri Algı boyutu(orj Cognitive Realm) ve Ruhsal boyut(orj. Spiitual Realm). Ruhsal boyutun büyü kaynağı ile doğrudan bir bağlantısı var ama bunun dışında çok bir bilgi yok. Algı boyutu adından da anlaşılacağı üzere gezegendeki insanların algılarından ve duygularından doğrudan etkilenen bir yer.
Kozmerde Büyü
Brandon Sanderson kitaplarının en göze çarpan özelliği her birinin kendine özgü bir büyü sistemine sahip olması. Her gezegenin yerleşik insanları o gezegene özgü büyüye bağlı. Her bir insan büyü kullanamasa bile temel DNA kodları büyü sistemiyle ilişkilendirilmiş. Bu durumda Elantris yerlisi gidip Sissoylu büyüsünü doğrudan kullanamıyor. Herhangi bir gezegenin yerlisinin büyü bağlantısı, o kişinin ruhsal DNA’sında (orj. spiritual DNA-sDNA) kodlanmış. Ayrıca fiziki DNA ve algısal DNA si da mevcut
Peki kimler ve neden büyü kullanabiliyor. Bunun gezegenden gezegene farklılıklar gösterdiğini görüyoruz. Elantriste buyu coğrafik bölgelere gore yatkınlık belirlerken, Kralların Yolunda kişinin yaşadıkları deneyimler, Sissoyluda ise genetik faktörler etkili.
Yıllar içinde bu konuda sorulan soruların cevaplarına göre, başka gezegen büyüsü kullanmanın yolları var ama oldukça geniş kozmer bilgisine ve özel materyallere ihtiyaç olduğu biliniyor. Temel olarak diğer dünyaların büyüsünü kullanmak için kişinin sDNA’sini değiştirip o dünyaya uyarlaması gerekiyor. Büyünün kaynağı Adonalsium Pareleri olduğu ve tüm parelerin ortak bir çıkış noktası olduğu için gezegenlerin farklı büyü sistemleri prensip olarak birbirine dönüştürülebilir. Bu dönüştürülebilen temel büyü kaynağına investiture deniyor.
Kozmerde Seyahat.
Yazarın verdiği bilgilere ve kitaplardaki ip uçlarına göre gezegenler arasında seyahat mümkün ve değişik yolları var. Özellikle algı boyutu seyahat ile ilişkili ve her gezegene ait algı boyutları arasında geçiş yapılabiliyor.
Şu ana kadar hiç bir kitapta gezegenler arası seyahat sahnesi görmüyoruz. Başka gezegenlerin varlığından veya bu gezegenlere gidip gelenler olduğundan bahsedilmiyor bile. Fakat ip uçlarından ve yazar açıklamalarından öğrenildiği kadarıyla bazıları bu geçitleri biliyor ve aktif olarak kullanıyor. Gezginler arasında tüm Kozmer gezegenlerinde aktif gizli organizasyonlar olduğu gibi bağımsız kişiler de mevcut.
Hoid ve 17. Pare
Hoid, Kozmer evreninin en ünlü karakteridir. Tüm Kozmer kitaplarından çok kısa bile olsa görünür. Genelde ana karakterlere bir şekilde yardım eder ama bunu çok girift yollardan yapar. Hoid’in tüm gezegenlerde görülmesinin ve her zaman büyük olayların çevresinde ortaya çıkmasının kendine ait sebepleri var.
Esas ilginç olan şeyse Hoid’in Kozmerin çıkış gezegeninin(Yolen) yerlisi olması. Hoid, Adonalsium parçalanırken oradaydı, parelerin güçlerini üstlenen insanları tanıyordu ve bazıları arkadaşıyken bazıları düşmanıydı. Adonalsium ile ne bağlantısı olduğu yada parçalanmada herhangi bir müdahalesinin olup olmadığı henüz bilinmiyor. Bu kadar uzun süre yaşamasının sırrı da bilinmiyor ama bazı teorilere göre değişik dünyaların büyü sistemlerini kullanabiliyor.
17. Pare tüm Kozmer gezegenlerine yayılmış bir organizasyon. Üyeleri bu gezegenlerde yaşayan yerli insanlar. Bazıları kitaplarda karşılaştığımız karakterler olmasının yanında yöneticilerin Hoid ile aynı gezegenden olduğu biliniyor. Bilinen amacı kozmer düzenini korumak ve Hoid gibi düzen bozucu başına buyruk unsurları etkisiz hale getirmek.
Bir sure once hazirladigim kisa kozmer rehberi. Spoiler yok, tamamen yazarin kendi agzindan verdigi bilgilerden derlenmistir.
Fantastik kitap okurları için Orta Dünya, Unutulmuş Diyarlar, Ejderha Mızrağı evrenleri oldukça tanıdıktır. Peki Kozmer evrenini hiç duydunuz mu?
Kozmer Nedir?
Son ayların en fazla beğeni toplayan fantastik kitap yazarlarından Brandon Sanderson kitaplarının kitaplarını barındıran evren Kozmerdir (orj. Cosmere). Türkçeye son yıllarda çevrilmiş olan Elantris, Sissoylu ve Kralların Yolu kitaplarındaki hikayeler bu evrende geçmektedir. Kitaplara dair hiç bir spoiler vermeden bu evreni açıklamaya çalışacağım.
Kozmerin diğer evrenlerden temel farklılıkları vardır. Bu evrendeki farklı hikayelerin ilk bakışta hiç bir ortak noktaları yoktur. Hikayeler farklı büyü sistemlerine sahip olmalarının yanında kültürleri tarihler ve hatta iklim yapılarına kadar derin farklılıklar gösterir. Hikayeler, uzak tarih içinde bağlantıyı koparmış kültürleri yada birbirinden alakasız kıtalarda geçen yolculukları değil tamamen kendine özgü gezegenlerde geçen olayları anlatır. Bu kitaplar içinde okur tarafından pek kolay fark edilmeyen, dünyalar-arası gezginler dolaşır. Kozmer bilgilerini temel olarak onlardan öğreniyoruz.
Ana Kozmer hikayesinin başladığı tek bir gezegen var ve şu an hala oralarda bir yerlerde ama bunun dışında akıbeti bilinmiyor.
Kozmerin Yapısı
Kozmerin temelini oluşturan şey binlerce yıl önce parçalandığı açıklanmış olan Adonalsium. Adonalsiumun tanrısal güçlere sahip bir varlık yada güç olduğu söyleniyor. Neden yada kim tarafından parçalandığı bilinmiyor. Ama parçalandıktan sonra bu gücün 16’lık bir tayfa ayrılıp her birinin bir insan tarafından üstlenildiğini biliyoruz. Bu 16 varlık daha sonra gittikleri yada yarattıkları gezegenlerin tanrıları oluyorlar.
Her bir Adonalsium Paresi(orj. Shard), temeldeki bilinci oluşturan bir duygu olarak varlık gösteriyor. Bu pareler bilinçli insanlar tarafından alınmalarına rağmen uzun yıllar içinde gücün kaynağı olan duygu baskın hale gelip gücün sahibinin kişiliğine baskın geliyor.
Her gezegende bir pare olacak bir şart da yok, bazılarında iki yada üç pare varken bazı gezegenlerde hiç pare bulunmuyor.
Pareler, bulundukları gezegenlerdeki büyünün beslendiği kaynaklar ama her biri bulundukları gezegenlerde farklı bir büyü sistemine sebep oluyor. Kralların yolundaki büyü ile Elantris yada Sissoylu serilerinin büyü sistemleri ilk bakışta farklı Hatta uzun uzun bakmaya devam etsek de farlılıklarını sürdürüyorlar. Bu noktada yazarın verdiği ip uçlarına sarılıyoruz (bknz. Kozmerde Büyü)
Her gezegenin kendine özgü ama temel 3 boyutu var. Fiziki boyut bildiğimiz dünya iken diğerleri Algı boyutu(orj Cognitive Realm) ve Ruhsal boyut(orj. Spiitual Realm). Ruhsal boyutun büyü kaynağı ile doğrudan bir bağlantısı var ama bunun dışında çok bir bilgi yok. Algı boyutu adından da anlaşılacağı üzere gezegendeki insanların algılarından ve duygularından doğrudan etkilenen bir yer.
Kozmerde Büyü
Brandon Sanderson kitaplarının en göze çarpan özelliği her birinin kendine özgü bir büyü sistemine sahip olması. Her gezegenin yerleşik insanları o gezegene özgü büyüye bağlı. Her bir insan büyü kullanamasa bile temel DNA kodları büyü sistemiyle ilişkilendirilmiş. Bu durumda Elantris yerlisi gidip Sissoylu büyüsünü doğrudan kullanamıyor. Herhangi bir gezegenin yerlisinin büyü bağlantısı, o kişinin ruhsal DNA’sında (orj. spiritual DNA-sDNA) kodlanmış. Ayrıca fiziki DNA ve algısal DNA si da mevcut
Peki kimler ve neden büyü kullanabiliyor. Bunun gezegenden gezegene farklılıklar gösterdiğini görüyoruz. Elantriste buyu coğrafik bölgelere gore yatkınlık belirlerken, Kralların Yolunda kişinin yaşadıkları deneyimler, Sissoyluda ise genetik faktörler etkili.
Yıllar içinde bu konuda sorulan soruların cevaplarına göre, başka gezegen büyüsü kullanmanın yolları var ama oldukça geniş kozmer bilgisine ve özel materyallere ihtiyaç olduğu biliniyor. Temel olarak diğer dünyaların büyüsünü kullanmak için kişinin sDNA’sini değiştirip o dünyaya uyarlaması gerekiyor. Büyünün kaynağı Adonalsium Pareleri olduğu ve tüm parelerin ortak bir çıkış noktası olduğu için gezegenlerin farklı büyü sistemleri prensip olarak birbirine dönüştürülebilir. Bu dönüştürülebilen temel büyü kaynağına investiture deniyor.
Kozmerde Seyahat.
Yazarın verdiği bilgilere ve kitaplardaki ip uçlarına göre gezegenler arasında seyahat mümkün ve değişik yolları var. Özellikle algı boyutu seyahat ile ilişkili ve her gezegene ait algı boyutları arasında geçiş yapılabiliyor.
Şu ana kadar hiç bir kitapta gezegenler arası seyahat sahnesi görmüyoruz. Başka gezegenlerin varlığından veya bu gezegenlere gidip gelenler olduğundan bahsedilmiyor bile. Fakat ip uçlarından ve yazar açıklamalarından öğrenildiği kadarıyla bazıları bu geçitleri biliyor ve aktif olarak kullanıyor. Gezginler arasında tüm Kozmer gezegenlerinde aktif gizli organizasyonlar olduğu gibi bağımsız kişiler de mevcut.
Hoid ve 17. Pare
Hoid, Kozmer evreninin en ünlü karakteridir. Tüm Kozmer kitaplarından çok kısa bile olsa görünür. Genelde ana karakterlere bir şekilde yardım eder ama bunu çok girift yollardan yapar. Hoid’in tüm gezegenlerde görülmesinin ve her zaman büyük olayların çevresinde ortaya çıkmasının kendine ait sebepleri var.
Esas ilginç olan şeyse Hoid’in Kozmerin çıkış gezegeninin(Yolen) yerlisi olması. Hoid, Adonalsium parçalanırken oradaydı, parelerin güçlerini üstlenen insanları tanıyordu ve bazıları arkadaşıyken bazıları düşmanıydı. Adonalsium ile ne bağlantısı olduğu yada parçalanmada herhangi bir müdahalesinin olup olmadığı henüz bilinmiyor. Bu kadar uzun süre yaşamasının sırrı da bilinmiyor ama bazı teorilere göre değişik dünyaların büyü sistemlerini kullanabiliyor.
17. Pare tüm Kozmer gezegenlerine yayılmış bir organizasyon. Üyeleri bu gezegenlerde yaşayan yerli insanlar. Bazıları kitaplarda karşılaştığımız karakterler olmasının yanında yöneticilerin Hoid ile aynı gezegenden olduğu biliniyor. Bilinen amacı kozmer düzenini korumak ve Hoid gibi düzen bozucu başına buyruk unsurları etkisiz hale getirmek.
![[+]](https://forum.strategyturk.com/images/majestic/collapse_collapsed.png)
