[irfandurmus]

Oyunumuzda standart askeri binalardan üretilen askerleri tanıtmayı amaçlıyorum. Tablolarda gördüğünüz birimlerden Mavi kutucuklarda görünenler tüm devletlerin yada bazı bölgesel devletlerin üretebildiği askerleri belirtir. Mor Kutucuklarda olanlar özgün birim olarak bazı devletler tarafından özel olarak üretilebilir yada takım arkadaşının da üretebilmesini sağlar. Yeşil kutucuklar içerisindekiler ise asker olmayıp çeşitli gelişmelerdir. Ayrıca hangi askerin hangi çağda üretilebildiği de açıkça görülmektedir.

Bilgilerin genellemeler içerdiğini ve uygarlıklara göre farklılıklar olabileceğini belirtmeliyim. 

Örnek vermek gerekirse Bizans ta Paladin isimli şövalyeyi 160 can değeri ile üretirken, Tötonlar da 180 can değeri ile, Franklar da ise 192 can değeri ile üretebilirsiniz. Bu ve bunun gibi örnek çok olmakla birlikte oyuncunun tecrübe etmesi en doğrusu olacaktır.

Okçu Binası (Archery Range)

Oyunumuzda Okçu binası diyebileceğimiz ve kale birimleri dışındaki menzilli askerleri üretebildiğimiz Feodal çağda açılan binanın şeması yukarıda görülmektedir. Unutulmaması gereken bu binanın tüm uygarlıklar tarafından üretilebiliyor olması yani çoğu asker diğer uygarlıklarla aynı. Sırasıyla birimleri tanıyalım.

Okçu(Archer): 2. çağda üretilebilen tek okçumuz. Görüldüğü gibi geliştirilerek 3. çağda Crossbowman, 4. çağda Arbalester ismini almakta. Gelişme aldıkça istenilen fiyatı değişmemekte sadece savunma/saldırı/menzil/can değeri gibi statları yükselmektedir. Bu hatta okçu hattı denmektedir. Yani Okçu hattı dendiği zaman bu 3 asker aklımıza gelmelidir.
Üretim Fiyatı: 25 odun + 45 altın

Akıncı/Çatışmacı/Ciritçi(Skirmisher): Tam Türkçe karşılığı bulunmayan  bu asker hemen okçunun yanında 2. çağdan itibaren üretilebilmektedir. Nispeten zayıf olan bu asker yüksek delici saldırı zırhı ve okçulara karşı atak bonusu sayesinde okçulara karşı iyi mukavemet eden okçu karşıtı birimdir. 3. çağda elit gelişmesi ile güçlendirilebilir. 4. çağda bir gelişmesi yoktur. Sadece takımında Vietnam oyuncusu bulunan oyuncular 4. çağda Imperial Skirmisher isimli askeri aynı isimli gelişmeyi alarak üretebilirler. Buda bu üniteyi ciddi okçu katili haline getirmektedir. Türklerde Elite Skirmisher isimli gelişme olmadığından ne yazık ki Türkleri seçen oyuncular bu takım bonusundan faydalanamaz. Skirmisher hattı diye bilinir.
Üretim Fiyatı: 25 yemek + 35 odun

Sapancı(Slinger): Piyadelere karşı atak bonusu olan ve sadece İnkalar tarafından üretilebilen sapancı birimdir. Özgün birim olduğu halde okçu binasından üretilir.
Üretim Fiyatı: 30 yemek + 40 altın

Tüfekçi(Hand Cannoneer): Ateşli silahları olmayan Amerika uygarlıklarında bulunmaz. Diğer devletlerinde bir kısmında bulunan üniversitedeki kimya gelişmesi ile açılan yüksek hasar verebilen birimdir.
Üretim Fiyatı: 45 yemek + 50 altın

Atlı Okçu(Cavalry Archer): Süvari olduğundan hız avantajı ile düşmana vur-kaç saldırıları yapmayı sağlar.  3. çağda üretilmeye başlanır ve 4. çağda Ağır atlı okçu geliştirmesi ile güçlendirilebilir.
Üretim Fiyatı: 40 odun+ 60 altın

Atlı Ciritçi (Genitour): Yine tam Türkçe karşılığını bulamadığım  atlı ciritçi diyebileceğimiz okçu türevi askerlere karşı skirmisher işlevi gören süvaridir. Yalnızca takımınızda Berberileri seçen bir oyuncu olduğu taktirde üretilebilir. 3. çağda başlayan üretimi 4. çağda Elit gelişmesi ile desteklenebilir.
Üretim Fiyatı: 60 yemek + 50 odun

Thumb Ring: Okçuların daha hızlı ve %100 isabetli sıkmasını sağlayan gelişmedir.
Geliştirme Fiyatı: 300 yemek + 250 odun

Parthian Tactics: Atlı okçulara +1/+2 zırh ve +4 atak bonusu veren bir gelişmedir.
Geliştirme Fiyatı: 200 yemek + 250 altın

Kışlalar(Barracks)

Bu bina oyunun 1. çağından itibaren üretilebilen tek askeri binadır. Oyunda piyadelerin önemi büyük olduğundan en çok inşa edilen binadır demek doğru olacaktır. Kışlalar kale birimleri dışındaki piyade askerleri üretebildiğimiz Karanlık çağda açılan binanın şeması yukarıda görülmektedir. Bu bina tüm uygarlıklar tarafından üretilebilir yani çoğu asker diğer uygarlıklarla aynı. Sırasıyla birimleri tanıyalım.

Milis (Militia): Karanlık çağda üretilebilen tek asker. 5 farklı versiyonu olan bu asker 2. çağda Man at Arms, 3. çağda Longswordsman, 4. çağda önce Two-handed swordsman sonrada Champion ismiyle son haline gelir. Bu üretim hattına da milis hattı denir. Oyunda her ırkın üretebildiği Kışla binasındaki ağır piyadedir ve çok kullanışlıdır. Hem birimlere hem binalara karşı etkilidir. Oyunun standart askeridir desek doğru olur.
Üretim Fiyatı: 60 yemek + 20 altın

Mızrakçı(Spearman): 2. çağdan itibaren üretilebilen milis hattına göre hafif sayılan fakat süvarilere karşı muazzam etkili bir piyade çeşididir. 3. çağda Pikeman, 4. çağda Halberdier haline gelir. Süvari dışı ünitelere karşı pek güçlü olmasa da altın istemediğinden çok sayılarda üretilerek dolgu malzemesi gibi   kullanılması yaygındır. Fil getiren düşmana karşı mutlaka yapılmalıdır. Spearmen hattı olarak isimlendirilir.
Üretim Fiyatı: 35 yemek + 25 odun

Kartal Savaşçı(Eagle Warrior): Yalnızca Amerika kıtası uygarlıkları olan Aztek, Maya ve İnkalar tarafından üretilebilirler. Bu ırklarda süvari olmadığından oyun başında verilen keşif süvarisi bu ırklarda Kartal savaşçıdır. Yakın dövüşte pek etkili olmayan bu asker okçular, mancınıklar ve keşişlere karşı etkili olup süvarilere karşıda küçük bir atak bonusu vardır. 2. çağda Eagle Scout adıyla üretilmeye başlanır. 3. çağda Eagle Warrior, 4. çağda Elit Eagle Warrior olur. Bu uygarlıkların süvari yerine hızlı asker ihtiyacını karşılarlar. 
Üretim Fiyatı: 20 yemek + 50 altın

Condottiero: Yalnızca takımda bir İtalyan oyuncusunun bulunması şartıyla tüm takım tarafından üretilebilen piyade birimidir. Hızlı ve ateşli silah birimlerine karşı etkilidir. Orta seviye piyade olup Şampiyondan zayıftır.
Üretim Fiyatı: 50 yemek + 35 altın

Supplies: Milis hattı denen asker türünün -15 daha az yiyecek ihtiyacı ile üretilebilmesini sağlayan gelişmedir.
Geliştirme Fiyatı: 150 yemek + 100 altın

Squires: Piyadelerin %10 hızlı yürümesini sağlayan gelişmedir.
Geliştirme Fiyatı: 100 yemek

Arson: Piyadelerin binalara daha fazla hasar vermesini sağlar.
Geliştirme Fiyatı: 150 yemek + 50 altın



Süvari Binası/Ahır (Stable)

Süvari binası güçlü ve hızlı birimlerin üretilebildiği fakat Amerika kıtası uygarlıklarının yapamadığı tek binadır. Bunun dışında askeri birimler arasında standart ve bölgesel olarak faklılıklar vardır.

Keşif Süvarisi(Scout Cavalry): Oyunun başında keşif için 1 adet verilen süvaridir. 2. çağdan itibaren üretilmeye başlar 3. çağda Light Cavalry, 4. çağda Hussar olur. Hafif süvari olduğundan yakın dövüşte pek başarılı değildir. Bunun yanı sıra okçulara, keşişlere ve mancınıklara karşı iyi olup işçilere karşı düzenlenen saldırılarda ve harita açma konusunda da başarılıdır. Keşif Süvari hattı denilebilir.
Üretim Fiyatı: 80 yemek

Şövalye(Knight): Oyunun ağır süvari ihtiyacını karşılayan yüksek can/saldırı/savunma statlarına sahip pahalı birimdir. Bu sırayla üretilen 3 süvarinin tamamını ifade etmek için Şövalye hattı denebilir. 3. çağdan itibaren üretilebilir, 4. çağda Cavalier ve Paladin gelişmeler mevcuttur. Paladin oyunun en popüler ve güçlü askeridir. Teke tekte çoğu askeri yenebilir binalara karşıda etkili olduğundan kale askerleri yerine bu gelişmesi olan çoğu kişi üretmeyi seçer. Süvari binası yapamayan Amerikan ırklarını saymazsak sadece Hintliler şövalye üretemez. 
Üretim Fiyatı: 60 yemek + 75 altın

Deveci Binicisi (Camel Rider): Deveye binen süvari tüm ırklarda bulunmayıp çoğunlukla Afrika, Ortadoğu kökenli devletlerde ve bazı Asya uygarlıklarında üretilebilir. Keltlerin deve üretmesi  saçma olurdu değil mi. Oyunda Bizanslılar, Türkler, Sarazenler, Persler, Berberiler, Hintliler, Çinliler, Moğollar, Kumanlar, Tatarlar, Malililer ve Etiyopyalılar develi üretebilir. Bu askerin esas üretilme sebebi diğer süvarilere ve fillere karşı yüksek hasar kabiliyetine sahip olmasıdır. 3. çağda üretilmeye başlanıp 4. çağda Ağır deve binicisi haline getirilebilir. Piyade, okçu ve binalara karşı etkisizdir. Bu yüzden kullanımı sınırlıdır. Sadece Hintlilerde 3. seviye olan Imperial Camel Rider vardır. Bu deveci atlılara ve filli savaşçılara karşı çok daha ölümcüldür.
Üretim Fiyatı: 55 yemek + 60 altın

Savaş Fili(Battle Elephant): Savaş filleri yine bölgesel bir asker olup Vietnam, Kimer, Malay ve Burma gibi Güneydoğu Asya uygarlıkları tarafından üretilebilir. Yavaş fakat yüksek can/saldırı/savunma statları vardır. Çoğu askeri teke tekte alabilir ve binalara karşı iyidir. Düşman keşişlerinin çevirmeyi sevdiği birimlerdir.
Üretim Fiyatı: 120 yemek + 70 altın

Mızraklı Bozkır Süvarisi(Steppe Lancer): Yalnızca Orta Asya kökenli Kuman ve Tatar uygarlıkları tarafından üretilebilir. Hafif süvari ile Ağır süvari arası bir birimdir. 3. çağda üretilebilir 4. çağda Elit gelişmesi alınabilir. Uzun mızrakları sayesinde +1 menzile sahiptirler. Buda yanlarında olmayan düşmana uzaktan vurmalarını sağlar. Kalabalıkta etkilidirler. 
Üretim Fiyatı: 70 yemek + 45 altın

Bloodlines: Tüm süvari birimlerine +20 can değeri verir. (Süvari okçulara da verir.)
Geliştirme Fiyatı: 150 yemek + 100 altın

Husbandry: Tüm süvari birimleri %10 hızlı hareket eder.
Geliştirme Fiyatı: 150 yemek

Not: Aztek ve İnka uygarlıkları diğer uygarlıklara ait Stable binasını keşiş vasıtasıyla çevirebildikleri taktirde Xolotl Warrior isimli şövalye dengi olan atlıyı üretebilir. Mayalar Amerikan uygarlığı olmasına rağmen, manastırda düşman binalarını çevirme gelişmesi olmadığından Süvari binası çevirip bu atlıyı üretemez.



Kuşatma Atölyesi (Siege Workshop)

Kuşatma atölyemiz Kale çağı ile birlikte inşa edilebilir. Bu binadan ürettiğimiz birimler düşman binalarına ve kalabalık asker gruplarına karşı etkilidir.

Koçbaşı(Battering Ram): Binaları yıkmak için kullanılan etkili bir kuşatma silahıdır. Yıkacağı binanın yanına sokulmak zorunda olduğundan korunması gerekmektedir. Yavaş bir birimdir içine 4 adet piyade yada okçu asker binerek daha hızlı gitmesi sağlanabilir. Bu askerleri hem darbeden korur hemde gerektiğinde içerisindeki askerler dışarı çıkarak Koçbaşını koruyabilirler. 4. çağda Capped Ram ve en son Siege Ram gelişmelerini alarak daha güçlü bir hale gelir. Okçulara karşı dayanıklı fakat yakın dövüş birimlerine karşı zayıftır. İmparatorluk çağında yerini uzun menzilli Trebuchet isimli katapulta bırakır.
Üretim Fiyatı:160 odun + 75 altın

Mancınık(Mangonel): Kalabalık düşman üzerine çok sayıda taş fırlatarak düşmana ağır hasar verilmesini sağlayan menzili sayesinde direk ön cephede olmadığından korunması daha kolay mancınık çeşidi. Fırlattığı taşlar binalar üzerinde de etkilidir.
4. çağda Onager ve Siege Onager gelişmelerini alarak oldukça güçlenir. Bu birimler canı az olan okçu tarzı birimlere karşı ölümcüldür. Süvariler ise hızlı ve yüksek can değerlerine sahip olduğundan bu birimlere karşı dikkatli olunmalıdır.
Üretim Fiyatı: 160 odun + 135 altın

Ballista(Scorpion): Tam ismi akrep olsa da dev oklar fırlatan mancınık anlamında ballista demeyi daha uygun buldum. Dediğimiz gibi dev oklar fırlatarak aynı anda birden fazla düşman birimini deşip geçmeye yarar. Yavaş olduğundan kullanımı zordur. Dar geçitlerde oldukça etkili kullanılabilir, savunma binalarına karşı ise dayanıksızdır. 4. çağda Heavy Scorpion gelişimi ile güçlendirilebilir.
Üretim Fiyatı: 75 odun + 75 altın

Kuşatma Kulesi(Siege Tower): Sadece yaya askerlerin kullanabildiği oklara karşı dayanıklı düşman surlarını yıkmadan arkasına geçmeye yarayan kuşatma birimleridir. 3. çağdan itibaren üretilebilir.
Üretim Fiyatı: 200 odun + 160 altın

Topçu(Bombard Cannon): Üniversite binasından kimya gelişimi alınıp tüm ateşli silahlar açıldıktan sonra yani imparatorluk çağından itibaren üretilebilir. Bildiğimiz seyyar topçudur. Kurulması yada geri toplanması sorunu yoktur. Pratik olarak düşman binalarını kale menziline girmeden yıkmaya yarar. Her uygarlıkta olmamakla beraber Amerikan uygarlıklarının hiçbirinde yoktur. Düşmanın toplu duran birimlerini ve kurulup kalenizi yıkmaya çalışan Trebuchetleri vurmak için çok iyidir.
Üretim Fiyatı: 225 odun + 225 altın


Kale(Castle)

Kale en önemli savunma binamızdır. Bu bina ayrıca önemli birimlere ve gelişmelere de ev sahipliği yapar. Tabloda görülen mor kutucuklar devletlerin özgün askerleri olduğu için ve 2 taç resmi de uygarlıklara has gelişmeler olduğundan onlara burada yer vermeyeceğiz. Onun yerine standart üretilebilen askerler ve gelişmelerden bahsedeceğiz.

Patlayıcı asker(Petard): İçi barut dolu fıçılar ile intihar görevine giden bu askerler binalara karşı etkilidir. Tek seferlik kullanıldıklarından dikkatli olunmalıdır. Patladıklarında yanlarında bulunan düşman birimlerine de belli ölçüde hasar verirler.
Üretim Fiyatı: 65 yemek + 20 altın

Katapult(Trebuchet): Uzun menzilleri sayesinde kale ve tüm binalara karşı etkilidir. Belli bir sürede kurularak atışa hazır hale gelir ve uzun menzilde tek bir kaya fırlatır toplu hasar veremez. Taşınacağı zamanda yine belli bir sürede toplanır. İmparatorluk çağında üretilebilen bu mancınık birimlere de isabet ettirebildiği taktirde ölümcüldür.
Üretim Fiyatı: 200 odun + 200 altın

Hoardings: Kalenin can değerini %20 arttıran bir gelişmedir.
Geliştirme Fiyatı: 400 yemek + 400 odun

Sappers: Bu gelişme işçilerin binalara saldırması durumunda +15 atak bonusu verir.
Geliştirme Fiyatı: 400 yemek + 200 altın

Conscription: Kışla, okçu binası, süvari binası ve kaleden asker üretmeyi %33 hızlandırır.
Geliştirme Fiyatı: 150 yemek + 150 altın

Spies/Treason: Ajanlar ve ihanet anlamına gelen bu gelişme 2 işe yarar. Birincisi çok yüksek bir maliyetle oyundaki tüm haritanın açılmasını sağlarsınız işçi başı altın gibi bir fiyattır bu. Diğer özellik ise Kral öldürme oyunlarında kullanıldığında kralın yerini gösterir.
Geliştirme Fiyatı: Spies için işçi başı 200 altın / Treason için her kullanımda 400 altın



Askeri birimlerin stat değerleri nasıl yorumlanabilir ve mevcut komutlar nedir örnek ile açıklayalım.



Örnekte standart değerlere sahip bir Paladin görüyoruz. 

+20 can değeri ekleyen Bloodlines gelişmesi ile birlikte 180 can değerine sahip oldukça dayanıklı bir asker diyebiliriz.

Saldırı: Saldırı değeri 14 olup bu esas vuruş gücüdür. +4 kısmı demirci gelişmelerinden (Feodal+1/Kale+1/İmparatorluk+2) gelmekte. 14+4=18 yani bu asker tamamen zırhsız bir düşmandan tek vuruşta 18 can götürecek demektir. Tabi bu herhangi bir asker sınıfına bonusu olmadığı taktirde. Bonusu varsa saldırısı 18 + bonus puanı olacaktır.

Normal zırh: Paladinimiz zırh değeri olan ilk kısım 2+3 görünmekte bu şunu ifade etmekte askerin normal zırh değeri 2 dir. Yakın dövüşte düşmanın verdiği hasarın 2 olan kısmı zırh tarafından emilecek demektir. 2 nin yanında bulunan +3 değeri ise demirciden (Feodal+1/Kale+1/İmparatorluk+1) gelen zırh değeridir. Bu durumda askerimizin yakın dövüş zırhı 5 olmaktadır. Yine aynı değerlere sahip bir Paladinin bize karşı yaptığı vuruşta 18-5=13 vurabilecektir. İlk vuruşuyla askerimiz 180-13= 167 can değerine düşecektir. Bu durumda düşman Paladini 14. vuruşu yaptığında askerimiz ölecektir.

Delici zırh: Delici zırh dediğimiz şey düşman okçuların dan gelen saldırıya karşı koyan zırhımızı belirtmekte. Bu örnekte 3+4 olarak görünüyor. 3 olanı esas zırhımız, 4 olanı da demirciden gelen (Feodal+1/Kale+1/İmparatorluk+2) zırh olup toplamda delici saldırılara karşı 7 zırhımız vardır. Herhangi bir okçunun saldırısından Düşmanın atağı - 7 = alacağımız hasar  şeklinde bir denklem ortaya çıkmaktadır. Burada düşman okçusunun vuruş gücü 7 yada daha az ise gene standart olarak 1 canımız gitmektedir. Hasarı tamamen emme şansı oyunda yok.

Sol üst bölmedeki komutlar:
1)Devriye: Görev verilen asker emir verilen noktalar arasında devriye gezer.
2)Koru: İstenilen askeri, işçiyi, keşişi yada binayı korumak için askerlere görev verilebilir. Bu askerler bodyguard gibi birimi korur yaklaşan düşmana saldırır. Eğer korunacak birim uzaklaşırsa onu takip eder.
3)Takip et: Birimlerimize başka bir birimi görülmeden takip etme görevi verilir. Düşman üssünü, ticaret teknesini/arabasını takip ederek marketleri bulmak için kullanılır.
4)Saldırarak İlerle: Askerlerimize bu komutu verdiğimizde işaret ettiğimiz noktaya kadar menzillerinin yettiği ölçüde savaşarak ilerlerler.
5)Konuşlan: Birimlerin kale, kasaba merkezi ve kule gibi binalara konuşlanabilmesi için kullanılır.

Sol alt bölmedeki komutlar:
1)Saldırgan tutum: Askerler bu komutta gördükleri tüm düşman birimlerini ölünceye yada düşman menzilden çıkıncaya kadar saldırırlar. Standart olanı bu komuttur.
2)Savunmacı tutum: Askerler düşmanı kısa mesafede takip ederler düşman öldürülür yada alanı terk ederse yerlerine geri dönerler. Eğer askerlerinizin düşman peşinde koşup dağılmasını istemiyorsak bu komutu seçmeliyiz.
3)Yerinde bekle: Askerler bu komutta yerlerinden ayrılmazlar mümkünse menzilli saldırılarını yaparlar yakın dövüş askeriyse yanına düşman gelirse savaşırlar. Askerimiz özellikle okçularımız dağılmasın bulundukları yerden ateş açsın istiyorsak en doğru seçenektir.
4)Saldırısız tutum: Askerler bu komutta sabit beklerler kendilerine vurulsa dahi cevap vermezler. Bu çok özel durumlarda kullanılır. Bazen bir düşman askerini size vursa dahi öldürmek istemezsiniz yada bir mancınık düşmanın yakınında bile olsa atış yapsın istemezsiniz. İşte böyle özel durumların komutudur.