[Duman]

Titus

TITUS FLAVIUS CAESAR VESPASIANUS AUGUSTUS

Titus milattan sonra 79 ila 81 yılları arasında Roma İmparatorluğunun hükümdarlığını yaptı. Kendisi babası Vespasian'ın ölümü üzerine tahta çıktı ve tahta çıkışı öncesinde birçok kişi tarafından "sevilmeyen ve hatta iğrenilen biri" olarak tasvir edildi. İlginç bir şekilde kendisi imparator olduktan sonra "herkes tarafından sevilen ve hayranlık duyulan biri" olarak tasvir edilecekti. Tarihçiler için Titus'un kişiliği ve diğer insanların gözündeki imajının bu denli değişim göstermiş olması hala bir gizemdir. Aynı zamanda Titus'un babasından sonra tahta geçmiş olması, kendisini "biyolojik babasının ölümü sonrasında" tahta geçmiş ilk Roma İmparatoru yapar.

Titus'un 30 Aralık 39 senesinde "küçük, kirli ve dağınık bir gecekondu evinde" dünyaya geldiği söylenir. Titus doğduğunda Roma İmparatoru Caligula'ydı. Tarihçi Suetonius On İki Sezar adlı eserinde Titus'u "nazik, kaslı ve yakışıklı" olarak betimlemiştir. Titus'un ailesi İmparator Claudius döneminde ilk olarak Britanya'nın İstilasında komutanlık almış, babası Vespasian'ın edindiği bu konum dolayısıyla Titus da saray eğitimi alma şansı edinmiştir. Bu eğitim esnasında Titus Yunanca ve Latince öğrenmiş, Yunan tragedyalarını okumuş ve hatta arp çalmayı öğrenmiştir. Bu dönem esnasında aynı zamanda Cladius'un oğlu Britannicus ile arkadaş olmuş, Britannicus'un Cladius'un entrikacı karısı Agrippina tarafından zehirlenmesine tanık olmuştur. Hatta bu zehirlenme olayında Titus da Britannicus'la aynı kadehten içmiş ve hastalanmış, ancak zehri uzun süren bir hastalık sonrasında atmayı başarmıştır. Titus'un İmparator olduktan sonra çocukluk arkadaşı için heykeller diktirdiği bilinmektedir.

İmparatorluğun Varisi
Eğitimini tamamladıktan sonra Titus hem Britanya hem de Cermen topraklarında 61 ila 63 seneleri arasında Tribune olarak görev almış, askeriyeden geçici olarak ayrılıp kısa süreliğine avukatlık yapmıştır. Bu süre esnasında ilk karısı Arrecine Tertulla ile evlense de, Tertulla bir süre sonra hayatını kaybetmiştir. İkinci karısı Marcia Furnilla'dan bir kızı olsa da, bu evlilik de politik sebeplerden boşanmayla sonuçlanmıştır. Marcia Furnilla'nın ailesi 65 senesindeki Piso Entrikasında yer almış, dolayısıyla Nero'nun tahttan indirilmesi için Gaius Piso ile birlikte hareket etmişti. Boşanma sonrasında tekrar evlenmeyen Titus, bir süreliğine Kraliçe Berenice'yi metresi olarak alsa da, Berenice'nin Yahudi kraliyet ailesinden gelmesi Romalı halk tarafından negatif bir şekilde karşılanınca onu da kendisinden uzaklaştırmak zorunda kalmıştır.

Caligula'nın ölümü sonrası Roma İmparatorluğu

Titus'un askeriyeye dönüşü 15. Lejyon'un komutasına atanmasıyla olmuş, babasıyla birlikte Birinci Yahudi-Roma savaşında savaşmıştır. İmparator Galba'nın 69 senesinde ölmesi üzerine babasını İmparator yapmak için çaba sarfetmiş, Vespasian 1 Temmuz 69 senesinde Vitellius'un ölümü üzerine İmparator olmuştur. Babasının hükümdarlığında Titus Yahudi topraklarındaki Roma güçlerinin komutanlığını üstlenmiş, Cassius Dio'nun Roma Tarihi kitabında yazdığı şekliyle "Yahudileri ilk olarak çeşitli ayrıcalıklar ve sözlerle kazanmaya çalışmış, ancak Yahudilerin boyun eğmemesi üzerine savaş yolunu tercih etmiştir."

Kendisi her ne kadar ordu arasında popüler bir figür olsa da, Yahudiler ve özellikle Kudüs'teki halk tarafından sevilmemekteydi. Liderliği esnasında askeriyenin çeşitli toplulukları ortadan kaldırmış, 2 yıllık bir kuşatmayla Kudüs'teki halkın aç kalmasına sebep olmuş, kuşatma altındaki şehirden dışarı sızmaya çalışanları yakaladığında şehrin duvarlarının önünde çarmıha germiştir. 70 senesinin Eylül ayında Titus Kudüs'e girdiğinde şehrin bir yöndeki duvarı hariç tüm duvarları yıkılmıştır. Bu durum Titus'un "hiçbir duvarın Roma ordusunun karşısında duramayacağına yönelik" verdiği bir mesajdır. Titus'un ayakta bıraktığı yegane duvar bugün Ağlama Duvarı adıyla bilinmektedir.

71 senesinin Haziran ayında Titus Roma'ya dönmüş ve babası tarafından varis ilan edilmiştir. Babasının yardımcılığını yapan Titus İmparatorluk yazışmalarını hazırlamış, hükümler oluşturmuş ve hatta ara ara Senatoda konuşmalar yapmıştır. Babası Vespasian Galba'nın Praetorian Muhafızları tarafından öldürülmesini unutmamış, bu sebeple gerçek anlamda güvendiği tek kişi olan oğlu Titus'u Praetorian Muhafızı olarak atamıştır. Titus Konsüllük dahil geldiği tüm konumları babasına karşı çıkanları ortadan kaldırmak için kullanmış, bu amaç uğruna sahte belgeler dahi oluşturmuştur. Bu yönden Titus'un bilinen ilginç bir özelliği de başkalarının el yazılarını başarılı bir şekilde taklit edebilmesidir. Bu dönem içerisinde Roma'dakiler tarafından "duygusuz ve acımasız" olarak tanınmış, Suetonius'un tabiriyle "Titus'un davranışları halk arasında 2. bir Nero'nun geldiği" düşüncelerine sebep olmuştur.

Roma'da inşa edilen Titus Kapısının üzerindeki desen

Titus'un İmparatorluğu ve Felaketler
24 Haziran 79 senesinde Titus babasının ölümü üzerine tahta geçmiş ve İmparator olarak hareketleriyle belki de herkesi şaşırtmaya başlamıştır. Cassius Dio Titus'un karakterindeki bu değişimi "başkasının yardımcısı olarak yapabileceği şeylerle asıl güç sahibi olan kişi olarak yapabileceği şeyleri farklı görmesi" olarak yorumlamış, Titus kendisinden önce gelenlerden farklı bir biçimde çeşitli entrikalara ve planlara dair kendisine bilgi sızdıran muhbirleri kamçılatmıştır. 

Titus adına bastırılan paralarda diz çökmüş Yahudi esir yeralır

Titus'un hükümdarlığı kısa sürmüş olsa da, İmparatorluğu süresince halk tarafından sevilmiş, başta Kolezyum olarak da bilinen Flavian Amfitiyatrosunu tamamlatmış, yeni inşaatlara başlamıştır. Titus'un hükümdarlığı boyunca Roma çok sayıda doğal felaket yaşamıştır, bunlardan belki de en önemlisi Vesuvius dağındaki volkan patlaması ve bu volkanın Pompeii ile Herculaneum şehirlerini ortadan kaldırmasıdır. Titus volkanın bölgedeki etkisini incelemek için oraya hareket ettiğinde Roma'da bir yangın başlamış, bu yangın 3 gün 3 gece sürüp Capitol'den Pantheon bölgesine kadar yıkıma sebep olmuştur. Titus bu yangın sonrasında "yangın beni mahvetti "demiştir. Cassius Dio yangının bir insan hatasından dolayı başlamadığını iddia etmiş ve yangını bir "ilahi güce" bağlamıştır. Titus yangında yıkılan Jupiter Tapınağını tekrardan inşa ettirmiş, kendi evindeki dekorasyonları dahi hasar görmüş tapınaklara ve kamu binalarına bağışlamıştır. Ne yazık ki Titus'un bahtsızlığı bunla sona ermemiş, şehirde bir salgın meydana gelmiştir. 

Titus'un Ölümü
81 senesinin yaz mevsiminde kardeşiyle birlikte Roma'dan ayrılıp Sabine tepelerine gitmiş, bu seyahetinde bir anda ateşi çıkıp rahatsızlanmıştır. Bazıları Domitian'ın kendisini zehirlediğini iddia eder. 81 senesinin Eylül ayında hayatını kaybeden Titus'un son sözleri "Hayatta tek bir hata yaptım" olmuş, cümlenin devamını getiremeden hayatını kaybetmiştir. Bazıları hata olarak kardeşinin karısıyla ilişki yaşadığını iddia etmiş, bazıları ise elinde şans varken kardeşini öldürmemiş olmaktan bahsettiğini iddia etmiştir. Sadece 42 yaşında hayata gözlerini yuman Titus sadece 2 sene 2 ay boyunca İmparatorluk yapmıştır.