[Doraemon]

Karahanlılar'ın adı hakkında:

 Karahanlılar 9. yüzyılda Ortaasya'da kurulmuş, ilk Müslüman Türk devleti olarak kabul edilen bir Türk devletidir. Karahanlı adı ilk olarak şarkiyatçı Rus tarihçi V.V. Grigorev tarafından 19. yüzyılda kullanılmış, bu ad o tarihten sonra devlet için sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Grigorev'in bu adı seçmesinin nedeni ise: Devletin hükümdarlarının "Kara" ve "Han" unvanlarını sıklıkla kullanılmısıdır. Bu unvanlara "Kara Han, Kara Hakan, Tabgaç Kara Buğra Han" gibi örnekler verebiliriz.

 Bu unvanlarda kullanılan "Kara" kelimesinin anlamı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. O. Pristak'a göre: Eski Türkler'de "Kara" kelimesini kuzey yönünü ifade etmekle birlikte "yükseklik veya büyüklük" anlamlarını da geldiğini de ifade eder. Örneğin "Kara Han" unvanının "Büyük Han" anlamına gelmektedir. 
 
 Kaşgarlı Mahmut ise hükümdarların bu unvanı kullanmasının bir hikayesi olduğunu belirtmişse de ne bu hikayeyi kayıt etmiştir ne de bu unvanlarda kullanılan "Kara" kelimesinin anlamına değinmiştir. Fakat Kaşgarlı Mahmut devletin kökenini Yağma boyuna dayandırmış, Yağmalara ise "Kara Yağma" dendiğini kayıt etmiştir. Ayrıca Kaşgarlı Mahmut yine devletin hükümdarları tarafından sıklıkla kullanılan "Kadır" unvanını "Kara Kış" ile bağdaştırmış, hem "Kara" kelimesinin hem de "Kadır" kelimesinin "sert, çetin, zorlu anlamlarına geldiğini belirtmiştir. Tüm bunların yanı sıra "Kara" kelimesinin eski Türklerde "kuvvetli" anlamına geldiğini de bilmekteyiz. 

 Karahanlılar adının yanı sıra bu devlet için "İlek Hanlar" adı da kullanılmıştır. Bunun sebebi ise devletin hükümdarlarının kullandığı "İliğ" unvanıdır. "İliğ" unvanı "il(devlet)" kökünün "lig" ekini alarak "iliğ" halini almıştır. Bu unvan ise "Devletine sahip çıkan" anlamına gelmektedir. "İlek" diye yazılmasının nedeni de "İliğ" kelimesinin Arap alfabesi ile yazımının tarihçiler tarafından "İlek" şekliden okunmasıdır.

 Ayrıca "İlek Hanlar" ve "Karahanlılar" adları yaygınlaşmadan önce Batılı Tarihçiler tarafından bu devlete "Orta Asya Uygur Kağanlığı" da denmiştir. Bunun nedeni ise devleti kuran boylardan biri olan Karlukların bir süre Uygur Kağanlı altında yaşamış olması ve Uygur Kağanlığı yıkıldıktan sonra Karahanlıların onların topraklarının çoğuna hükmetmesinden yola çıkarak Karahanlıların Uygurların bir devamı olduğunu düşünmüş olmalarıdan dolayı olabilir. Bunların yanında Osmanlı'daki Tarihçilerin bu devlet için "Orta Asya Kağanlığı" dendiği bilinmektedir. Yani tarihçiler birbirini etkilemiş olabilirler. 

 Ve tüm bunların yanı sıra sülaleye hükümdarların kullandığı "han ve hakan" unvanlarından yola çıkarak Arapça ve Farsça kaynaklarda "El-Hakanniye, El-Hanniye" gibi adlar veya "Mülûku'l Hakanniye, Mülûku'l Hanniye, Evladü'l Hanniye" gibi isimler verilmiştir. Ayrıca devletin hükümdar ailesinin soylarını efsanevi lider olan Alp Er Tunga'ya dayandırmasından yola çıkarak (Alp Er Tunga'nın Farsça kaynaklardaki isminin kullanılmasından dolayı) Al-i Afrasyab ismi de hükümdar ailesi için kullanılmıştır.

*Erdoğan Merçil, Türkler Anksiklopedisi " Karahanlılar".