[PCOyun]

Satranç Efsaneleri

Satranç Efsaneleri konu dizisinde satranç tarihine adını yazdırmış önemli isimlerin hayatlarını sizinle paylaşacağız.

---

José Raúl Capablanca

José Raúl Capablanca, Kübalı bir usta ve üçüncü Dünya Satranç Şampiyonudur. Dünyadaki en iyi oyunculardan biri olarak kabul edilir. 1916'dan 1924'e kadar sekiz yıl boyunca hiçbir turnuva maçı kaybetmemiştir. 40 galibiyet ve 23 beraberlikten oluşan rekorunun eşi benzeri yoktur.

Capablanca'nın Stili

Capablanca'nın stili hem pozisyonel hem de taktiksel stratejilerden oluşuyordu. Bunun yanı sıra oyun sonunda bir ustaydı. Ayrıca oldukça hızlı oynamasıyla da bilinirdi. Bir pozisyona ilk bakışında en iyi hamleyi bulabilirdi bu yüzden ona "Satranç Makinası" adını takmışlardı.

İlk Dönemleri

Capablanca satranç oynamayı 4 yaşında öğrendi. 8 yaşındayken Havana satranç kulübünde oynamaya başladı. 13 yaşına geldiğinde Küba satranç şampiyonu Juan Corzo'yu yenmişti. 1900'lerde oynamaya ve kendini geliştirmeye devam etti. Sonrasında ise 1905'de Columbia Üniversitesine gitmek için New York'a taşındı.

Capablanca, New York'ta Manhattan satranç kulübüne katıldı ve kendine bir isim oluşturmaya başladı. 1906'da hızlı satranç turnuvası kazandı. Turnuvaya katılan dönemin şampiyonu Emanuel Lasker'in önündeydi. Satranca odaklanmak için Columbia Üniversitesinden ayrıldı. Capablanca ilerleyen yıllarda başarısını devam ettirdi. Başarısı sayesinde ABD şampiyonu Frank Marshall ile 1909'da maç yapma şansı kazandı ve rahatlıkla yendi.

Uluslararası Oyunculuğu

Capablanca, 1911'de ilk büyük uluslararası turnuvası olan İspanya, San Sebastian'daki turnuvaya çağrıldı. Satranç dünyasını şaşırtacak şekilde turnuvayı Nimzowitsch, Rubinstein, Marshall, Bernstein, Vidmar ve Tarrasch'ın önünde bitirdi. Bu galibiyet ona Dünya Şampiyonu Lasker'e meydan okuma hakkı kazandırdı. Maalesef, Lasker ve Capablanca şartlarda anlaşamadı ve maç gerçekleşmedi. Capablanca 1911-1914 arasında başka turnuvalar kazanmaya devam etti.

1914'de Capablanca ünlü St. Petersburg turnuvasında oynadı. Turnuvaya açık ara önde başlayan Capablanca turnuvanın geri kalanında bu başarısını devam ettiremedi ve ikinci oldu.

Savaş Yılları

Maalesef st. Petersburg turnuvasından sonra Birinci Dünya Savaşı başladı. Savaş uluslararası turnuvaların askıya alınmasına sebep oldu. Capablanca 1914-1918 yılları arasında New York'ta turnuvalar kazandı ve Borislav Kostic'i rahatlıkla bir maçta yendi. Maçı 6 galibiyete ilk ulaşanın kazanması gerekirken Kostic üst üste kaybettiği 4. maçtan sonra pes etti.

1919'da, Capablanca Birinci Dünya Savaşı başladığından beri düzenlenen ilk turnuvayı kazandı. Hastings'de düzenlenen turnuvada 11 maçta 10.5 skor ile birinci oldu. 1920'nin başında Capablanca ve Lasker sonraki yıl Dünya Şampiyonluğuna oynamak için anlaştılar. Capablanca sonunda şampiyonluk için oynayabilecekti.

Lasker'e karşı Dünya Şampiyonluk Maçı

Capablanca-Lasker maçı 1921'de Havana, Küba'da oynandı. Maç oyunculardan biri 12.5 puana ulaştığında bitecekti, fakat Lasker 14. maçtan sonra pes etti. Capablanca 4 maç kazanmış ve 10 maçta berabere kalmıştı. Capablanca hiç maç kaybetmeden Dünya Şampiyonu olan ilk kişi olmuştu. Bu başarı şu ana kadar üç kere tekrarlanabilmiştir.

Capablanca aktif bir Dünya Şampiyonuydu. 1922 Londra turnuvasını kazandı. 1924 New York turnuvasında, 8 yıl sonra ilk turnuva mağlubiyetini yaşadı ama yine de Lasker'in arkasında 2. sırada bitirdi. Pek çok oyuncu Capablanca ile Dünya Şampiyonluğuna oynamaya çalıştı fakat sadece Alexander Alekhine gerekli maddi kaynağa sahipti. Capablanca ve Alekhine Eylül 1927'de oynamaya karar verdiler.

Alekhine'ye karşı Dünya Şampiyonluk Maçı

1927'deki maçtan önce kimse Alekhine'nin kazanacağını düşünmüyordu. Alekhine, Capablanca'yı bir turnuvada bile hiç yenmemişti. Herkesi şaşırtacak şekilde Alekhine maçı kazandı. Alekhine'nin kendisi bile Capablanca'yı yenmesine şaşırdığını söyledi.

Kariyerinin Sonu

Şampiyonluğu kaybettikten hemen sonra Capablanca rövanş için Alekhine ile anlaşmaya çalıştı. 1920'lerin sonu ve 1930'ların başında bir antlaşma yakın gibi gözüküyordu fakat rövanş asla gerçekleşmedi. Bunun en büyük sebebi o sırada dünyadaki ekonomik krizdi. Rövanş maçı için pek çok kez anlaşılmaya çalışılmasına rağmen asla gerçekleşmemesi üzerine Capablanca ve Alekhine'nin ilişkisi iyice kötüleşti. Aynı turnuvalarda nadiren oynarlardı ve en sonunda asla aynı turnuvada oynamamaya başladılar.

Capablanca 1927-1931 yılları arasında profesyonel olarak oynamaya devam etti. Pek çok turnuva kazandı ve gelecekte Dünya Şampiyonu olacak olan Max Euwe'yi 1931'de yendi ve o yıl içerisinde satranca ara verdi. 1934 Hastings turnuvasında satranca geri döndü ve 4. oldu. 1936 Nottingham turnuvasını kazanana kadar pek çok turnuvada iyi sonuçlar elde etti. 1938'de bir turnuva kazandı ve Kübayı 8. Satranç Olimpiyatlarında temsil etti. Son kez Alekhine ile anlaşmaya çalıştı fakat Alekhine teklifini reddetti. Capablanca 8 Mart 1942'de Manhattan satranç kulübünde inme geçirdi kaldırıldığı hastanede sonraki gün vefat etti.

---

Satranç Kulübü tarafından Strategyturk Forumları için hazırlanmıştır.