[napolyon94]

   

 Akagi (sol) ve Kaga (sağ)

AKAGİ ve KAGA Uçak Gemileri

Birinci Dünya Savaşı’nın galibi olan 5 büyük ülke; İngiltere, ABD, Fransa, İtalya ve Japonya savaş sonrası, savaş gemisi yarışına son vermek için bir araya geldiler. Nitekim müttefikler olarak (itilaf güçleri olarak) artık karşıların da ne bir Alman Açık Deniz Filosu ne de bir Avusturya Akdeniz Donanması bulunmaktaydı. Şubat 1922’de Washington Donanma Antlaşması imzalandığında artık tüm bu 5 ülkenin deniz gücü bir standarda bağlanmıştı. Bu antlaşma birçok sınırlama ve standardı donanma gemileri için getirmekte ve ülkeleri bir yere kadar da fedakarlığa zorlamıştır. Bir başka yazıda bu antlaşmanın detaylarını aktarmayı planlıyorum. Fakat şimdilik bizi ilgilendiren kısma yönelebiliriz. Kabaca 525 bin ton savaş gemisi ya da harp kruvazörü sahip olma hakkı İngiltere’ye ve ABD’ye tanındı. Japonya’ya bu rakamın %60’ı tanımlanırken, İtalya ve Fransa’ya uygulanan tonaj limiti %30 oldu. Ayrıca bu 3 limit için sırasıyla 135,000, 81,000 ve 60,000 ton uçak gemisine sahip olma hakkı tanındı. Antlaşma imzalanmadan evvel Japonya’nın inşasına başladığı bir takım savaş gemileri ve harp kruvazörleri hali hazırda tersaneler de bulunuyordu. Japonya 1918-1922 tarihleri arasında inanılmaz agresif bir biçimde yeni nesil savaş gemileri ve harp kruvazörleri sipariş ederek imzalanacak olan bu antlaşma da yüksek bir orana sahip olmak için sınırları zorlamıştı. Nitekim kısmi başarılı olarak İtalya ve Fransa’dan iki kat daha fazla paya sahip olmayı da başardılar. Fakat Japonya’nın beklentilerinin aksine %70-80 bir oranda değil, %60’da karar kılındı ve inşası devam eden gemilerin birçoğundan vazgeçilmesi gerekiyordu. O dönem 2 adet Tosa Sınıfı ve 4 adet Amagi sınıfı ile Japonya adeta batılıların tasarımlarına meydan okuyordu. Bu kabaca 45,000-46,000 ton olan savaş gemisi ya da harp kruvazörleri muazzam büyüklükteydi. O dönem ki savaş gemilerinin genelde 30,000 ton altı olduğunu hatırlatmak da fayda var. İşte bizim Akagi ve Kaga Uçak Gemilerinin de kaderi böylece yazılmış oldu. Aslında sadece aynı sınıf gemileri aynı yazıda ele almayı uygun görsem de Kaga ve Akagi fazlasıyla ortak özelliklere ve ortak bir kadere sahip olduklarından tek bir yazıda ele alıyorum.

1922’de Amagi sınıfına ait 4 harp kruvazörü hali hazırda inşa halindeydi. Gemilerin ilk ikisi olan Amagi ve Akagi gövde inşaları ilerlemişken diğer iki gemi inşası henüz yolun başındaydı. Üçüncü ve dördüncü gemiler direk iptal edilirken, Amagi ve Akagi uçak gemisine dönüştürülmesine karar verildi. Ne yazık ki 1923’de ki büyük Japonya Kanto depremin de Amagi tersane de ağır hasar aldı ve kullanılamaz hale geldi. Bu öyle bir depremdi ki 103,000 Japon vatandaşı hayatını kaybetti! Amagi’nin kaybı üzerine inşası durdurulan 2 adet Tosa sınıfı savaş gemisinden Kaga’da Amagi’nin yerini doldurmak üzere uçak gemisine dönüştürülmesine karar verildi. Fakat bu kararın alınması kolay olmadı. Nitekim Akagi ve Amagi aynı sınıf eş gemilerdi. Uçak gemilerine dönüşüm projesi de aynı olacağından maliyetleri nispeten düşük kalacaktı. Amagi’yi kurtarmak için defalarca inceleme ve onarım denemeleri olsa da en sonunda Amagi’den tamamen vazgeçtiler. Fakat Kaga için çalışmalar 1925’e dek resmen başlamadı. Kaga ve Akagi 4-5 sene sürecek olan bu yeniden inşaat süreciyle sonraki 15 yıl boyunca Japon Birleşik Donanmasının bel kemiği olan iki uçak gemisi olacaklardır. Kaga ve Akagi görünürde benzer ve hatta aynı sınıfa mensup gibi gözükseler de 2 farklı sınıf olan Tosa ve Amagi sınıfı üzerine kuruludur. Tosa sınıfı daha kısa ve ağır bir savaş gemisiyken, Amagi sınıfı daha uzun ve seri gemiler olarak tasarlanmıştır. Buda ileride Akagi’nin Kaga’dan daha seri, Kaga’nın da Akagi’den daha silahlı olmasına sebep olacaktır.

Akagi için Tasarım, Güç, Uçuş Grupları ve Silahlanma
Akagi’nin (Japonca Kırmızı Kale ) harp kruvazöründen uçak gemisine devşirilmesi ile 261 metre uzunluğa , deniz seviyesinde 31 metre genişliğe ve deniz içinde 8 metre derinliğe ulaştı. Tam dolu olarak sonraki modernizasyonlar ile birlikte 42,000 tona yakın bir ağırlığa ulaştı! Muazzam bir rakam, 10,000 tonun altında ki Hosho’nun bir önceki Langley yazısında belirttiğimiz gibi tonaj kısıtlamalarına dahil edilmediğini biliyoruz. Akagi ve Kaga o denli büyüktüler ki ikisi tek başlarına neredeyse Japonya için ayrılan uçak gemisi tonajını dolduruyordu (ve hatta geçiyordu.) Normalde 27,000 tonu geçmemesi gereken uçak gemileri tonajı bir sefere mahsus olmak üzere Kaga ve Akagi için uluslarası onaylandı. Aynı onaylanma ABD için Lexington ve Saratoga’da da geçerli olacaktır. Yine de Akagi uçak gemisine dönüştürüldüğün de orijinal ağırlığından 7,000 ton hafiflemiş oldu. Toplam 1600 personeli ile adeta yüzen bir kasaba denilebilir. Akagi 3 katlı uçuş hangarına sahipti, buda onu muazzam uzun ve yüksek bir yapıda ki siluetini kazandırdı. İlk suya indiğinde 60 olan uçak kapasitesi uzatılan ve kapatılan hangar ve uçuş güvertesi ile 1938’de ki modernizasyon da 90 uçak taşıma kapasitesine ulaştı! Güvertenin hemen altında ki hangar 190 metre uzunluğundaydı, onun altında ki ise 205 metre uzunluğunda iken en alttaki ise sadece 55 metre uzunluğundaydı. Kabaca 2 uzun ve 1 kısa koridor gemiyi boydan boya uçakla doldurmak için konumlandırılmıştı. Yine de en alttaki hangar sadece depolama için kullanıldı. Hangar asansörleri ise tüm hangar katlarına inip çıkabiliyordu. Akagi herhangi bir kuleye sahip değildi, hayli yüksek olan gemi en üst hangarın bir bölümünden idame ettiriliyordu. 570,000 litre uçak akaryakıtı taşıyabilen tam bir yüzer molotov kokteyli. Akagi başlangıçta daha kısa bir güverteye sahipti. 1931 de modernize edildi ve uçuş güvertesi uzatıldı. Hangarlar tamamen kapatıldı. İlk versiyonda geminin önden ve arkadan ilk 2 hangar katı gözlemlenebiliyordu. Zırh koruması ise hayli yüksek olsa da orijinal harp kruvazörü döneminden hafifletilmişti. Geminin su üstü ve üst zırh kuşağı büyük oranda zırhını korusa da , su altı torpido koruma kuşağı 254 cm’den 152’cm ye dramatik olarak düşürülmüştü.

Silah sistemleri olarak ise 6 adet 200 mm top ikiz taretler de olarak ikisi önde ve teki arka kısımda konumlandırılmış. 6 adet ikiz 120 mm taret de geminin yan kuşağı boyunca dizilmiş. 14 adet ikiz 25 mm uçaksavar topu da yine yan kuşak boyunca dizilerek konumlandırılmış. Geminin silah sistemleri modernizasyonlara rağmen yeterli görünmüş ve sabit kalmış. Zaten yetersiz görünmesine de açıkça pek fırsat olmamış.

Uçuş grubu ise 90 uçağa kadar kapasiteye sahip olsa da orijinal haliyle 66 uçak ile donatılmıştı. İlk haliyle uçakları A1N avcı, B1M3 torpido ve 2MR keşif uçağı ile donatıldı.
Güç grubu ise tam olarak 19 kazan yardımıyla 133,000 hp güç üreterek bu muazzam gemiyi 31,5 knot hıza ulaştırmayı başarmış! Bir örnek vermek gerekirse bugünün modern Nimitz sınıfı nükleer gemileri 260,000 hp güç ile hareket ederken, Türkiye’nin inşasına devam ettiği Hafif Uçak Gemisi olarak kabul edilebilir TCG Anadolu’da yaklaşık 50,000 hp’ye sahip bir güç grubuna sahip olacaktır. (Nimitz 100,000 ton üzeri, Anadolu 26,000 ton).  Bu muazzam güç grubunun egzoz gazını ise gemiden dışarı aktarmak tasarımcılar için büyük problem olmuş, bu yüzden geminin iki yanına eğri iki büyük baca konumlandırma yoluna gitmişler. Gemi yine gem benzin hem kömür ile bir noktaya kadar çalışabilmekte görünüp, güç grubundan daha fazla yorumda bulunabilecek erşada sahip değilim. Son olarak 3,900 ton petrol ve 2,100 don kömür, 4,900 ton erzak taşıma kapasitesine sahip, tam yükte ve seyir hızı olan 14 knot ile 15,000 km yol yapabilir.

Kaga için Tasarım, Güç, Uçuş Grupları ve Silahlanma
Kaga Akagi’dem farklı olarak daha kısa olan 247 metre uzunluğa, daha geniş olarak 32,5 metre genişliğe ve deniz dibinde kalan kısmı 9,5 metre olmak üzere daha batık bir tasarıma sahiptir. Tam dolu olarak 29,000 ton ağırlık ile göreve başlayan Kaga, 1935’de ki kapsalı modernizasyon ile hangarı ve uçuş güvertesi uzadı. Gemi 38,200 ton ağırlığı ulaştı! Yine’de Akagi’den 4,000 ton daha hafif bir yapısı oldu. Tıpkı Akagi gibi Kaga’nın da üç katlı bir hangar katı bulunmaktaydı. Benzer tasarım anlayışı benzer kapasiteyi beraberinde getirdi ve Kaga’da 90 uçak taşıma kapasitesi ile donatıldı. Fakat tıpkı Akagi gibi üçüncü hangar katı küçük ve dardı. Ayrıca uçuş güvertesine bu hangar katının Akagi’de olduğu gibi servis edilebilmesi zor olduğundan bu kat olduğu gibi depo olarak yedek uçaklara ayrıldı. Böylece 18 uçak (özellikle avcı uçakları) bu depo hangarında tutulurdu. Hangar ölçüleri yine Akagi’ye benzer şekilde sırasıyla uzunlukları 171 metre, 186 metre ve 55 metre. Kaga’da ve Akagi’de herhangi bir mancınık konumlandırılmadı. Daha fazla silah sistemine sahip olduğundan Akagi’den daha kalabalık olarak 2016 kişilik bir personele sahipti.

Uçuş grupları Akagi’ye benzer olarak 90 kapasiteye kadar elverse de 60 uçak ile donatıldı. Uçaklar tıpkı Akagi’de olduğu gibi A1N avcı, B1M3 torpido ve 2MR keşif uçaklarından oluşuyordu.

Kaga yine Akagi’den farklı olarak daha fazla sayıda top ile silahlandırılmıştı. 10 adet 200mm top ikiz olarak 4 farklı tarette yan taraflarda konumlandırılmışken son 2 namlu bağımsız olarak üst güverteye yakın yan kısımda konumlandırıldı. Ayrıca 4+4 127mm top da yine sancak ve iskele kısımlarında aşağı 3. Hangarın dışı kuşağı boyunca konumlandırıldı. 11 adet ikiz 25mm standart uçaksavarlar da üst güverteye yakın konumlandırıldı.

Kaga 91,000 hp güç üreten daha zayıf bir güç grubuna sahipti. Bu da onun hızını Akagi’den 5 knot daha düşük bir hız olan 26,5 knot ile sınırlandırdı. Tıpkı Akagi gibi kömür-petrol birlikte yakıt olarak kullanmaktaydı. Akagi gibi 15,000km menzile 14 knot sahip hızda ulaşabiliyordu. 8000 ton petrol, 1700 ton kömür taşıma kapasitesine sahipti. Tıpkı Akagi gibi egzoz gazını tahliye etmek bu nokta da hayli problemdi ve egzoz boruları yine sancak ve iskele taraflarına yatay olarak konumlandırıldı. Geminin güç grubunda ki İngiliz ve Fransız ithal parçaları zamanla sorun çıkarınca 1935’de ki modernizasyon da yerli üretim güç parçalarına geçildi. Böylece gemi kısmi olarak manevra yeteneği kazandı ve sürati denemeler de 27,5 knot seviyesine kadar çıktı. Yine de Akagi ve ileri de ki uçak gemilerine göre bir tık hantal kalması onun maksimum hızını Pearl Harbor Saldırı gücünün seyir filo hızında olmasına sebep oldu. 

Akagi'nin kısa (sol) ve uzun (sağ) güverteli hali

Akagi’nin Operasyonel Tarihi
Ağustos 1927’de Donanma’da aktif hizmete başladı. Kaga’nın bir süre sonra göreve başlaması ile Donanma organizasyon değişikliğine gitti ve ilk defa uçak gemisi filosu yapılanmasına gitti. Böylece Akagi 1. Uçak Gemisi Filosunun bayrak gemisi olarak 1928 Nisan’ında Donanma’da ki yerini aldı. Akagi tıpkı Hosho gibi sayısız deneme uçuşu, tatbikatlar ile 4 sene geçirdi. Bir ara 1928-1929’da 11 aylığına gemi kaptanlığını efsanevi Isoroku Yamamato yönetti. Yamamato Akagi ile gelecekteki stratejilerinin temelini oluşturdu.

1931’de Donanma onu ikinci kademeye çekti, kısa bir süre sonra da tamir, bakım, onarım için tersaneye çekildi. Büyük oranda Birinci Japon-Çin Savaşında aktif rol alamadı.  Aralık 1932’de modernizasyonu biten Akagi dönemin Büyük Buhran krizinden dolayı bir süre daha rezerv de kalsa da Nisan 1933’de yeniden aktif edildi. 1933’ün donanma tatbikatlarında baş rolü oynadı.  1935’de modernizasyon için rezerve çekildi, 31 Ağustos 1938’de modernizasyonu biten Akagi adeta yeni bir siluet kazandı. Daha uzun güvertesi, kapatılmış hangarları, artan ağırlığı ve %50 büyüyen hava grupları ile 90 uçaklık bir yüzen havalimanına dönüştü.

Modernizasyon sonrası Akagi yeni nesil uçaklara kavuştu. İlk tke kanatlı A5M avcı uçakları, ilk defa dalış bombardıman çözümü olarak D1A ve torpido uçağı olarak B4Y uçakları. Japon Donanmasının uçak gemilerinde ağırlıklı olarak torpido yada yüksek irtifa bombardıman saldırılarına öncelik verse de , dalış bombardıman gruplarını da bünyesine dahil etmesi önemlidir. Zira Japonların tersine Amerikalıların en büyük uçuş grubu farkı onların büyük oranda dalış bombardıman uçaklarına ağırlık vermesidir.
Modernizasyonu 1938 ortasında tamamlandığında 2. Japon-Çin Savaşı da çok tan başlamıştır. Çin denizler de hiçbir zaman tehdit değildi, az miktar da ki küçük tonajlı eski alman kruvazörlerinden başka elle tutulur su üstü ya da su altı deniz gücüne sahip değildi. Bu yüzden Akagi’de tıpkı diğer uçak gemileri gibi kara ordusuna destek olma görevlerini icra etti. Yine de ilkine nazaran uzun süren ve hatta hiç bitmeyecek olan Çin savaşında akagi binlerce sorti gerçekleştirdi. Japon Donanmasının Uçak gemileri üzerine kurguladığı doktrin de işte bu 1938-1941 arası dönemde olgunlaştı. Artık deneysel Hosho gibi gemilerden gelişi güzel kalkan uçaklar devri bitmiştir. Bir uçak gemisinin nasıl işletilmesi, nasıl bakımının yapılması, hava gruplarının iniş, kalkış, saldırı ve keşif organizasyonları üzerine Japon Birleşik Donanması diğer hiçbir ülkenin sahip olmadığı kadar ilerledi. Bu avantajının meyvelerini 2.DS’ da özellikle ilk aylarda gösterdi.

1936’da Japonya’nın Washington Donanma Antlaşmasından çekilmesiyle de artık olgunlaşan fikirler bünyesinde yeni uçak gemileri inşası başlamıştır. Japon donanması artık uçak gemilerini gelişi güzel filolarına dağıtmaktan vazgeçer ve onları büyük 1. Mobil Hava Filosu bünyesinde Nisan 1941’de toplar. Tüm uçak gemileri artık tek bir organizasyon altında çeşitli coğrafyalar da görev yapacaktır.

Yine de tüm bu ilerlemelere rağmen, uçak gemileri Japonya’da bile , savaş gemilerinin arka planında bir prestijle 2.Dünya Savaşı’na girmiştir.
2.Dünya Savaşı Japonya ve ABD için 7 Aralık 1941’de ki Pearl Harbor baskını ile başladı. Daha Eylül ayından Donanma saldırıya karar verir ve tüm uçak gemilerini toplayarak Hawaii Saldırısı için tatbikatlara başlar. Büyük bir titizlik ile benzer coğrafyalar tercih edilir, büyük maketler hazırlanır ve tehlikeli hava tatbikatları icra edilir. Bu sırada yeni nesil A6M2 ZERO avcı uçakları, B5N ilk donanma tek kanatlı yüksek irtifa yada torpido uçağı, ve tek kanatlı D3A dalış bombardıman uçakları ile güncellenir. Özellikle Zero sahip olduğu menzili, manevra yeteneği ve yüksek irtifa performansı ile müttefiklerin savaşta ki ilk yılında çok can yakacaktır.
26 Kasım 1941’de Birinci Mobil Filo bünyesinde ki Kaga’nın da bulunduğu diğer 6 uçak gemisi ile Pearl Harbor’a doğru yola çıkar. Kuzeyde ki adaların olmadığı, dolayısıyla ifşa olasılığının düşük olduğu bir yay rotası çizilerek Hawaii’ye gidilir. 7 aralık 1941 sabahı adaya 430 km mesafe de saldırı başlatılır. Akagi Pearl Harbor Saldırı gücünün bayrak gemisidir.

Akagi’nin 27 B5N torpido uçağı limanda ki USS Oklohoma, USS West Virginia ve USS California’ya saldırır. Bu üç savaş gemisini de torpidolayan Akagi hava gücü, bazı A6M Zero uçakları ile limanın yanında bulunan askeri hava alanına saldırır. Saldırı boyunca A6M Zero uçakları başarılı hava alanları baskınları ile 350’ye yakın ABD uçağını yerde yada hava da imha edecektir. Dalış bombardıman grubu da Marryland ve Pennsylvania savaş gemilerine ağır hasar kaydederler.
Pearl Harbor Baskını ardından kısa bir süre Japonya’ya dönen Akagi Ocak Başında yeniden Pasifik’e açılır. Yeni Gine’nin doğusunda ki Rabaul’a yapılan saldırıda görev alır. Rabaul’da ki Avustralya garnizonu 2 hafta da çözülür ve teslim olur. Rabaul Japonlar için kati surette önemli bir üstür. Burada ki hava alanı ve nispeten yeterli deniz üstleri ile Japonya’nın Solomon ve Yeni Gine operasyonları için anahtar konumdadır. Nitekim ada batmaz bir uçak gemisi olarak uzun bir müddet İmparatorluğa hizmet verse de herhangi bir çıkartma faliyeti olmadan savaş sonuna kadar Japonya’nın elinde kalır. Fakat çeşitli hava taarruzları ile ada hayli ezilir ve buradaki 70 bin Japon personeli savaş bitene kadar uzun aylar açlık ile müadele edecektir.

Şubat ayında Akagi Endonezya ve Avustralya arasında ki Timor Denizi’ne konumlandırılır. Burada ki Java adasına yapılan operasyonlara destek gelmesini engellemek için çaba sarf edilir. 

19 Şubat 1942’de müttefiklerin destroyerlerce korunan bir konvoyunu baskın düzenlenir. Akagi tek bir uçak kaybetmeden Soryu uçak gemisi ile birlikte 7 ticari gemi, 1 destroyer, 1 petrol tankeri batırır. Kalan 14 destroyer ve krago gemisi de hasar görür. Mart Ayında Java Adasının komple teslim olması ile de Akagi erzak ve yakıt ikmali için geri çağırılır.

15 Şubat 1942’de Singapur Japonların eline geçer. Bu muazzam bir zaferdir, Büyük Britanya’nın en büyük Doğu üssü şimdi Japonların elindedir.  Artık Japonya Batıya , yani Hindistan’a yönelebilir konumdadır. Hint Okyanusuna açılmakta ki tek engel olan Andamar Adaları 23 Mart 1942’de Japonya’nın eline geçer. Şubat 1942’de Java Denizinde ki bir dizi muharebe ile özellikle sınırlı bir güce sahip olan Hollandalıların kruvazör gücü ve ABD’lilerin Filipinler’den kalma hafif gemileri imha edilmiştir. Japon kara ordusu da Tayland üzerinden Burma’ya hücumdadır. Japon Donanmasının hedefi Seylan adası ve üzerinde ki donanma üstlerini ele geçirerek Hint Okyanusun’dan Britanya güçlerini atmaktır. İngiltere elinde ki imkanlar ile Pasifik Doğu Filosunu yeniden organize eder Hint Okyanusuna hücuma geçer. Japon Birleşik Donanması olanca gücüyle Britanya güçlerini karşılamak için Hint Okyanusuna açılır. Bu noktada Japonya’nın nitelik ve nicelik olarak su üzerinde üstünlüğü vardır. Britanya 3 uçak gemisine sahip iken (bir tanesi HMS Hermes, Hosho’nun çağdaş deneysel gemisi) , Japonlar Akagi’nin de bulunduğu 5 muazzam uçak gemisi ile ilerlemektedir. 5 Nisan’da Japon Filosu Akagi’nin keşif uçakları İngilizlerin gemilerini saptar. Başlangıçta gemilere hafif zarar verilse de , akşama doğru iki İngiliz ağır kruvazörü batar, 9 Nisan’da tekrardan temas sağlanır. Bu kez daha koordineli hücuma kalkan Japon uçakları HMS Hermes’i ve 2 destroyeri batırır. Diğer bir çok gemide hasar alır. Akagi ve 4 uçak gemisi toplamda sadece 20 kadar uçak kaybederken İngilizler 50,000 tona yakın gemiyi suların derinliğine terk eder. Japon Amirali Nagumo filoyu daha fazla riske sokmaz ve geri çekilir.

Geri çekilme rotasında iken 19 Nisan 1942’de ABD uçak gemileri olan Hornet ve Enterprise Japon takım adalarına sinsice yaklaşarak bir takım çift motorlu bombardıman uçağını havalandırmayı başarır. Tokyo üstüne gerçekleştirilen bu sembolik bombardıman Japonlar için şok etkisi yaratır. Akagi hızla okyanusa açılır fakat ne Hornet’i nede Enterprise’ı bulabilir. 5 gün süren arama ve takipten vazgeçilir ve Akagi geri çekilir. Akagi burada hem Japonya hem de kendisi için son olan deniz taarruzuna hazırlanır. Midway Deniz Savaşı’nı Kaga’nın bölümünde anlatmayı tercih ediyorum. Şimdi Kaga’ya göz atalım.

Kaga'nın kısa(sol) ve uzun(sağ) güverteli hali.

Kaga’nın Operasyonel Tarihi
Şimdi biraz geri dönelim. Akagi üzerine uçak gemisi dönüşüm çalışmaları 1923’te başladı. Fakat Kaga için bu tarih 1925’i buldu. Büyük oranda Akagi’den elde edilen inşa tecrübeleri ile Kaga’nın inşası ve denemeleri Akagi’den 1 sene sonra 1928 31 Mart’da bitti ve göreve resmen başladı.  Kaga daha problemli bir gemi oldu. İngilizler’den alınan uçuş güvertesi tutunma halatı problem çıkartıyordu ve çok sayıda iniş sırasında uçağın kaybedilmesine yol açtı. En sonunda 1930’da tersaneye çekildi ve Fransızların Bearn uçak gemisinde kullandıkları tutunma halatı sistemini tercih ettiler. Bu iniş kazalarını büyük oranda azalttı. Kaga 1.Çin-Japon Savaşı’nda birçok sorti gerçekleştirerek önemli operasyonların parçası oldu. Şubat 1932’de koca bir Çin ordusunun kuşatılmasını sağlayan General Shirakawa’nın kuvvetlerine havadan 63 uçağı ile destek oldu. Bu olay ile Çin barış istedi ve savaş sona erdi. 2 ay sonra General Shirakawa suikast ile öldürülecektir.

Tıpkı Akagi gibi Kaga’da 1930’lar da ciddi bir modernizasyon geçirdi. Elde edilen tecrübeler ile ciddi değişikliklere gidildi. Akagi’den önce tersaneye çekildi ve 1934- 25 Haziran 1935 arasında ikinci inşası tamamlandı. 3 yıl sonra Akagi’de aynı işlemden geçirildi. Uçak taşıma kapasitesi 90’na ulaştı ve ağırlığı neredeyse 10,000 ton arttı.
Bir kez daha Çin ile gerilim arttı ve savaş başladı. Akagi bir kez daha tersane de tamir/ modernizasyon görürken Kaga yine ön saflardaydı. Kaga ve uçuş grubu özellikle güney Shangai hava sahasında ABd yapımı uçaklar ile mücadele verdi. Eylül 1937’de gereksiz bir sürü it dalaşının ardından onu anavatana çektiler. 2 ay süren takviye, ve bakımlar ile Kaga yeniden denize açıldı ve Çin Limanlarını vurdu. Bazı Çin uçakları Kaga’ya dokunacak kadar yaklaşabildi. Elde edilen tecrübeler ile Kaga’yı çevreleyen destroyerlerin oluşturduğu çember daraltıldı. Böylece daha çok uçaksavar namlusu Kaga’yı yakın mesafeden koruyabildi.

1937-1941 arasında ki dönem Kaga tıpkı Akagi gibi Japon Deniz havacılık doktrinleri ve stratejilerinin olgunlaşmasında başrolü oynadı. Bir diğer önemli ayrıntıda eşsiz bir biçimde bu iki geminin aşçısından hangar teknisyenine kadar muazzam bir birikime sahip olmuş olmasıdır. Diğer tüm yeni uçak gemileri bu mürettebattan azar azar dağıtılması ile işletilecektir.

Tıpkı Akagi gibi Kaga’da Pearl Harbor Baskını için 1.Mobil hava Filosu bünyesinde toplamdı. 19 Kasım’da denize açıldı ve 7 Aralık 1941’de hava grupları ile diğer uçak gemileri gibi Pearl Harbor’a ve hava alanlarına taarruza geçti. Kaga’nın 14 B5N2 uçağı 800 kilogramlık yüksek irtifa bombaları yüklüyken, 12 adeti torpido yüklenmişti. Meşhur Arizona’yı batıran ve imha eden de Kaga’nın yüksek irtifa B5N’lerin de biri olacaktır. Ayrıca USS Tenessee, Uss Oklohoma, USS West Virginia ve USS Nevada’ya da bu saldırıda isabet kat ederek. Japonların Operasyon Z (Z-go) olarak kodladığı Pearl Harbor saldırısının en skorer gemisi oldu. Akagi gibi uçuş grubundan 9 A6M Zero uçağı da hava alanlarına saldırarak çok çeşitli uçağı daha yerdeyken imha etti. Şüphesiz ABD için bir günde 350 uçağı sadece Hawaii’de kaybetmek büyük bir zarar olsa da ABD savaş boyunca 320,000’e yakın uçak üretecek kapasite de bir ülkedir.

Saldırı sonrası önce anavatana dönen Kaga buradan Ocak Başında Truk Adasında ki deniz üssüne gönderilir. Truk adası Japonya’nın savaş boyunca Pasifikte konumlandırdığı en geniş kapsamlı ve stratejik deniz üssü olmuştur.

Truk’dan sonra Akagi ile birlikte Rabeul’un işgali için Yeni Gine’ye gönderildi. Ada kısa süre de alındı (2 hafta). Şubat başında Marchall adalarına yönelen ABD uçak gemilerine karşı yönelirken bir mercan kayalığına çarparak ciddi hasar aldı. Gemi hızı 18 knot hıza düştü. Timor denizine yönelen Kaga burada Akagi ile birlikte müttefik konvoylarına baskın düzenledi. Java Adasına karşı yapılan bu abluka manevrası meyve verdi ve Java teslim oldu.
Hint okyanusunda ki baskın için görevlendirilen Kaga, mevcut hasarı dolayısıyla vazgeçildi ve anakaraya tamir için gönderildi. Burada 2 ay süren tamir süresinin ardından 4 Mayıs 1942’de tamamen operasyonel hale geldi.

Hornet ve Enterprise’in yaptığı Tokyo hava bombardımanı sonrası Japon Donanması olabildiğince ABD deniz güçlerini anavatandan uzağa atmak istedi. Bunun için ABD’nin en batıda ki japonya’yı tehdit eden Midway adasında ki üsse yöneldiler. Soryu, Hiryu ve Akagi ile birlikte 1.Mobil Filo olarak Midway görev gücünde ön safta yer aldılar.
Midway adası açıklarında onları bekleyen 3 Amerikan uçak gemisi gelen doğru istihbaratlar ile konumlarını almışlardır. 4 uçak gemisi de ilk olarak adaya yöneldi ve adada ki stratejik noktaları vurdu. 2.Dalga için uçakları toplayan gemiler, onları yine kara hedefleri için küçük çaplı bol sayıda bomba ile yüklerken ABD saldırı uçaklarını keşfederler. Bu dakikadan sonra ya uçaklar boşaltılıp torpido ve yüksek libreli bomba ile yüklenecek ve ardından ABD filosuna saldıracaklardı. Yada operasyona devam ederek Midway’de ki noktalar bombalanacaktı. Çıkartma birimleri hazırdı. 1.Mobil Filonun Amirali Nagumo karar vermekte gecikti. En sonunda ABD filosunu vurmaya karar verse de çok değerli 20 dakika kaybedilmişti. ABD ilk olarak adadan kalkan B-17’ler ile saldırdı. Bu yüksek irtifa uçaklarının bombardıman manevralarından tüm uçak gemileri kolayca sıyrıldı. 11 adet B17 A6M’ler tarafından düşürüldü. Ardından gelen ABD torpido uçağı saldırısı karşısında A6M’ler deniz seviyesine inerek hızla karşılık verdiler, neredeyse hiçbiri torpido atamadan A6M’ler tarafından düşürülmüştü. Fakat düşük irtifa tehditlerine çok odaklanılmıştı ve gökte bir anda beliren ABD dalış bombardıman uçakları gemilere saldırdı. Soryu, Akagi ve Kaga ağır biçimde vuruldu. Kaga 4 tam isabet aldı. Kıç tarafından bir adet 230 kilo, Orta güverteden bir adet 450 kilo , Ön sansör ve küçük kulesinden de 230 kiloluk bombalar ile vuruldu. Bombalar çoğunlukla üst güverteyi delip geçti ve alt güverte de ki 1.Hangar seviyesine kadar düşerek patladı. Torpidolar ve Bombalar ile dolu olan 1.Hangar seviyesi saniyeler içerisinde infilak etti. Kaga’nın kaptanı Okada dahil çoğu mürettebat bu anlarda hayatını kaybetti. Hasar kontrol ekiplerinden sağ kalanların yapabilecekleri çok bir çaba kalmamıştı. Acil durum jeneratörü de patlamada imha olmuş ve yangınla mücadele sistemleri çökmüştü.  Toplamda 36 ton olan birinci hangar cephaneliği olduğu gibi havaya uçtu. Kaga boşaltıldı ve çevrede ki destroyerler ile sağ kalanlar toplandı. Patlamadan 7 saat sonra Kaga japon destroyerlerince torpidolandı ve batırıldı. Bu sıralarda son sağ kalan uçak gemisi Hiryu’da vuruldu ve kurtarılamaz hale geldi. Aynı anda Soryu ve Akagi’de benzer şekilde vuruldular. Soryu’nun kaderine başka bir yazıda bakacağız.

Akagi ise sadece bir adet 450 kiloluk bomba ile orta asansörden vuruldu. İki bombada son anda ıskalasa da deniz de patlayarak geminin iskele kıç ve orta bölümlerinde ki gövdesine ciddi hasar verdi. İsabet eden 450 kiloluk bomba uçuş güvertesini delip geçti ve 1. Hangarda ki tüm uçakları cephaneliği ve uçak yakıt depolarını olduğu gibi infilak ettirdi. Gemi su almaya başladı ve su tahliye bombası devreden çıktı. Gemi sola doğtu 30 derece yattığında artık kurtarma umutları da sönmüştü. Gemi terkedildi. Bütün bir gece boyunca yanmaya devam etti. Akagi’de tıpkı Kaga gibi japon destroyerlerince torpidolandı ve batırıldı.

Akagi (sol) ve Kaga'nın (sağ) isabet noktaları

Kaga ve Akagi, 2 savaş arasında ki dönem de Japon Donanmasının Uçak Gemisi gücünün bel kemiği olmuştu. Sonradan donanmaya katılan Soryu, Hiryu, Shokaku yada Zuikaku gemilerinden çok daha ağır tonajlı ve yüksek kapasiteliydiler. Tüm Japon gemilerinde rastlanan kötü hasar kontrol önlemleri, zayıf güverte koruması ve nispeten kötü uçaksavar savunması gemilerin sonunu hazırlayan sebeplerdendi. Midway’de Japonya sadece 100,000 ton uçak gemisi kaybetmedi. Yılların birikimi olan gemi mürettebatını da büyük oranda kaybetti. Yüzlerce deneyimli pilot ve yüksek kademe personelinde kaybı Japonya’nın savaşta ki kaderini mühürledi. Savaşın ilk 6 ayı boyunca zaferden zafere koşan Japonya için bir devir kapanmış oldu.

Yazıyı noktalamadan evvel küçük bir bilgiyi daha sunmakta fayda var. 1938 yılında 2 türk yüzbaşının Kaga’nın güvertesin de ki eğitim uçuşu yaptığına dair bir fotoğrafa rastlamıştım. O fotoğrafı bir türlü bulamadım, belki sizlerden bulanlar olur .

Bir sonraki yazıda USS Lexington ve USS Saratoga üzerine olacak.

Kaynak: Combinedfleet.com, J-aircraft, Osprey, wiki

Son olarak sevdiğim bir film olan Ein no 0’da ki Akagi’nin vurulma anını sizlerle paylaşıyorum (((+18))):

[video=youtube]Akagi ve Kaga Uçak Gemileri Birinci Dünya Savaşı’nın galibi olan 5 büyük ülke; İngiltere, ABD, Fransa, İtalya ve Japonya savaş sonrası, savaş gemisi yarışına son vermek için bir araya geldiler. Nitekim müttefikler olarak (itilaf güçleri olarak) artık karşıların da ne bir Alman Açık Deniz Filosu ne de bir Avusturya Akdeniz Donanması bulunmaktaydı. Şubat 1922’de Washington Donanma Antlaşması imzalandığında artık tüm bu 5 ülkenin deniz gücü bir standarda bağlanmıştı. Bu antlaşma birçok sınırlama ve standardı donanma gemileri için getirmekte ve ülkeleri bir yere kadar da fedakarlığa zorlamıştır. Bir başka yazıda bu antlaşmanın detaylarını aktarmayı planlıyorum. Fakat şimdilik bizi ilgilendiren kısma yönelebiliriz. Kabaca 525 bin ton savaş gemisi ya da harp kruvazörü sahip olma hakkı İngiltere’ye ve ABD’ye tanındı. Japonya’ya bu rakamın %60’ı tanımlanırken, İtalya ve Fransa’ya uygulanan tonaj limiti %30 oldu. Ayrıca bu 3 limit için sırasıyla 135,000, 81,000 ve 60,000 ton uçak gemisine sahip olma hakkı tanındı. Antlaşma imzalanmadan evvel Japonya’nın inşasına başladığı bir takım savaş gemileri ve harp kruvazörleri hali hazırda tersaneler de bulunuyordu. Japonya 1918-1922 tarihleri arasında inanılmaz agresif bir biçimde yeni nesil savaş gemileri ve harp kruvazörleri sipariş ederek imzalanacak olan bu antlaşma da yüksek bir orana sahip olmak için sınırları zorlamıştı. Nitekim kısmi başarılı olarak İtalya ve Fransa’dan iki kat daha fazla paya sahip olmayı da başardılar. Fakat Japonya’nın beklentilerinin aksine %70-80 bir oranda değil, %60’da karar kılındı ve inşası devam eden gemilerin birçoğundan vazgeçilmesi gerekiyordu. O dönem 2 adet Tosa Sınıfı ve 4 adet Amagi sınıfı ile Japonya adeta batılıların tasarımlarına meydan okuyordu. Bu kabaca 45,000-46,000 ton olan savaş gemisi ya da harp kruvazörleri muazzam büyüklükteydi. O dönem ki savaş gemilerinin genelde 30,000 ton altı olduğunu hatırlatmak da fayda var. İşte bizim Akagi ve Kaga Uçak Gemilerinin de kaderi böylece yazılmış oldu. Aslında sadece aynı sınıf gemileri aynı yazıda ele almayı uygun görsem de Kaga ve Akagi fazlasıyla ortak özelliklere ve ortak bir kadere sahip olduklarından tek bir yazıda ele alıyorum. 1922’de Amagi sınıfına ait 4 harp kruvazörü hali hazırda inşa halindeydi. Gemilerin ilk ikisi olan Amagi ve Akagi gövde inşaları ilerlemişken diğer iki gemi inşası henüz yolun başındaydı. Üçüncü ve dördüncü gemiler direk iptal edilirken, Amagi ve Akagi uçak gemisine dönüştürülmesine karar verildi. Ne yazık ki 1923’de ki büyük Japonya Kanto depremin de Amagi tersane de ağır hasar aldı ve kullanılamaz hale geldi. Bu öyle bir depremdi ki 103,000 Japon vatandaşı hayatını kaybetti! Amagi’nin kaybı üzerine inşası durdurulan 2 adet Tosa sınıfı savaş gemisinden Kaga’da Amagi’nin yerini doldurmak üzere uçak gemisine dönüştürülmesine karar verildi. Fakat bu kararın alınması kolay olmadı. Nitekim Akagi ve Amagi aynı sınıf eş gemilerdi. Uçak gemilerine dönüşüm projesi de aynı olacağından maliyetleri nispeten düşük kalacaktı. Amagi’yi kurtarmak için defalarca inceleme ve onarım denemeleri olsa da en sonunda Amagi’den tamamen vazgeçtiler. Fakat Kaga için çalışmalar 1925’e dek resmen başlamadı. Kaga ve Akagi 4-5 sene sürecek olan bu yeniden inşaat süreciyle sonraki 15 yıl boyunca Japon Birleşik Donanmasının bel kemiği olan iki uçak gemisi olacaklardır. Kaga ve Akagi görünürde benzer ve hatta aynı sınıfa mensup gibi gözükseler de 2 farklı sınıf olan Tosa ve Amagi sınıfı üzerine kuruludur. Tosa sınıfı daha kısa ve ağır bir savaş gemisiyken, Amagi sınıfı daha uzun ve seri gemiler olarak tasarlanmıştır. Buda ileride Akagi’nin Kaga’dan daha seri, Kaga’nın da Akagi’den daha silahlı olmasına sebep olacaktır.  Akagi için Tasarım, Güç, Uçuş Grupları ve Silahlanma Akagi’nin (Japonca Kırmızı Kale ) harp kruvazöründen uçak gemisine devşirilmesi ile 261 metre uzunluğa , deniz seviyesinde 31 metre genişliğe ve deniz içinde 8 metre derinliğe ulaştı. Tam dolu olarak sonraki modernizasyonlar ile birlikte 42,000 tona yakın bir ağırlığa ulaştı! Muazzam bir rakam, 10,000 tonun altında ki Hosho’nun bir önceki Langley yazısında belirttiğimiz gibi tonaj kısıtlamalarına dahil edilmediğini biliyoruz. Akagi ve Kaga o denli büyüktüler ki ikisi tek başlarına neredeyse Japonya için ayrılan uçak gemisi tonajını dolduruyordu (ve hatta geçiyordu.) Normalde 27,000 tonu geçmemesi gereken uçak gemileri tonajı bir sefere mahsus olmak üzere Kaga ve Akagi için uluslarası onaylandı. Aynı onaylanma ABD için Lexington ve Saratoga’da da geçerli olacaktır. Yine de Akagi uçak gemisine dönüştürüldüğün de orijinal ağırlığından 7,000 ton hafiflemiş oldu. Toplam 1600 personeli ile adeta yüzen bir kasaba denilebilir. Akagi 3 katlı uçuş hangarına sahipti, buda onu muazzam uzun ve yüksek bir yapıda ki siluetini kazandırdı. İlk suya indiğinde 60 olan uçak kapasitesi uzatılan ve kapatılan hangar ve uçuş güvertesi ile 1938’de ki modernizasyon da 90 uçak taşıma kapasitesine ulaştı! Güvertenin hemen altında ki hangar 190 metre uzunluğundaydı, onun altında ki ise 205 metre uzunluğunda iken en alttaki ise sadece 55 metre uzunluğundaydı. Kabaca 2 uzun ve 1 kısa koridor gemiyi boydan boya uçakla doldurmak için konumlandırılmıştı. Yine de en alttaki hangar sadece depolama için kullanıldı. Hangar asansörleri ise tüm hangar katlarına inip çıkabiliyordu. Akagi herhangi bir kuleye sahip değildi, hayli yüksek olan gemi en üst hangarın bir bölümünden idame ettiriliyordu. 570,000 litre uçak akaryakıtı taşıyabilen tam bir yüzer molotov kokteyli. Akagi başlangıçta daha kısa bir güverteye sahipti. 1931 de modernize edildi ve uçuş güvertesi uzatıldı. Hangarlar tamamen kapatıldı. İlk versiyonda geminin önden ve arkadan ilk 2 hangar katı gözlemlenebiliyordu. Zırh koruması ise hayli yüksek olsa da orijinal harp kruvazörü döneminden hafifletilmişti. Geminin su üstü ve üst zırh kuşağı büyük oranda zırhını korusa da , su altı torpido koruma kuşağı 254 cm’den 152’cm ye dramatik olarak düşürülmüştü.  Silah sistemleri olarak ise 6 adet 200 mm top ikiz taretler de olarak ikisi önde ve teki arka kısımda konumlandırılmış. 6 adet ikiz 120 mm taret de geminin yan kuşağı boyunca dizilmiş. 14 adet ikiz 25 mm uçaksavar topu da yine yan kuşak boyunca dizilerek konumlandırılmış. Geminin silah sistemleri modernizasyonlara rağmen yeterli görünmüş ve sabit kalmış. Zaten yetersiz görünmesine de açıkça pek fırsat olmamış.  Uçuş grubu ise 90 uçağa kadar kapasiteye sahip olsa da orijinal haliyle 66 uçak ile donatılmıştı. İlk haliyle uçakları A1N avcı, B1M3 torpido ve 2MR keşif uçağı ile donatıldı.  Güç grubu ise tam olarak 19 kazan yardımıyla 133,000 hp güç üreterek bu muazzam gemiyi 31,5 knot hıza ulaştırmayı başarmış! Bir örnek vermek gerekirse bugünün modern Nimitz sınıfı nükleer gemileri 260,000 hp güç ile hareket ederken, Türkiye’nin inşasına devam ettiği Hafif Uçak Gemisi olarak kabul edilebilir TCG Anadolu’da yaklaşık 50,000 hp’ye sahip bir güç grubuna sahip olacaktır. (Nimitz 100,000 ton üzeri, Anadolu 26,000 ton).  Bu muazzam güç grubunun egzoz gazını ise gemiden dışarı aktarmak tasarımcılar için büyük problem olmuş, bu yüzden geminin iki yanına eğri iki büyük baca konumlandırma yoluna gitmişler. Gemi yine gem benzin hem kömür ile bir noktaya kadar çalışabilmekte görünüp, güç grubundan daha fazla yorumda bulunabilecek erşada sahip değilim. Son olarak 3,900 ton petrol ve 2,100 don kömür, 4,900 ton erzak taşıma kapasitesine sahip, tam yükte ve seyir hızı olan 14 knot ile 15,000 km yol yapabilir.  Kaga için Tasarım, Güç, Uçuş Grupları ve Silahlanma Kaga Akagi’dem farklı olarak daha kısa olan 247 metre uzunluğa, daha geniş olarak 32,5 metre genişliğe ve deniz dibinde kalan kısmı 9,5 metre olmak üzere daha batık bir tasarıma sahiptir. Tam dolu olarak 29,000 ton ağırlık ile göreve başlayan Kaga, 1935’de ki kapsalı modernizasyon ile hangarı ve uçuş güvertesi uzadı. Gemi 38,200 ton ağırlığı ulaştı! Yine’de Akagi’den 4,000 ton daha hafif bir yapısı oldu. Tıpkı Akagi gibi Kaga’nın da üç katlı bir hangar katı bulunmaktaydı. Benzer tasarım anlayışı benzer kapasiteyi beraberinde getirdi ve Kaga’da 90 uçak taşıma kapasitesi ile donatıldı. Fakat tıpkı Akagi gibi üçüncü hangar katı küçük ve dardı. Ayrıca uçuş güvertesine bu hangar katının Akagi’de olduğu gibi servis edilebilmesi zor olduğundan bu kat olduğu gibi depo olarak yedek uçaklara ayrıldı. Böylece 18 uçak (özellikle avcı uçakları) bu depo hangarında tutulurdu. Hangar ölçüleri yine Akagi’ye benzer şekilde sırasıyla uzunlukları 171 metre, 186 metre ve 55 metre. Kaga’da ve Akagi’de herhangi bir mancınık konumlandırılmadı. Daha fazla silah sistemine sahip olduğundan Akagi’den daha kalabalık olarak 2016 kişilik bir personele sahipti. Uçuş grupları Akagi’ye benzer olarak 90 kapasiteye kadar elverse de 60 uçak ile donatıldı. Uçaklar tıpkı Akagi’de olduğu gibi A1N avcı, B1M3 torpido ve 2MR keşif uçaklarından oluşuyordu. Kaga yine Akagi’den farklı olarak daha fazla sayıda top ile silahlandırılmıştı. 10 adet 200mm top ikiz olarak 4 farklı tarette yan taraflarda konumlandırılmışken son 2 namlu bağımsız olarak üst güverteye yakın yan kısımda konumlandırıldı. Ayrıca 4+4 127mm top da yine sancak ve iskele kısımlarında aşağı 3. Hangarın dışı kuşağı boyunca konumlandırıldı. 11 adet ikiz 25mm standart uçaksavarlar da üst güverteye yakın konumlandırıldı.  Kaga 91,000 hp güç üreten daha zayıf bir güç grubuna sahipti. Bu da onun hızını Akagi’den 5 knot daha düşük bir hız olan 26,5 knot ile sınırlandırdı. Tıpkı Akagi gibi kömür-petrol birlikte yakıt olarak kullanmaktaydı. Akagi gibi 15,000km menzile 14 knot sahip hızda ulaşabiliyordu. 8000 ton petrol, 1700 ton kömür taşıma kapasitesine sahipti. Tıpkı Akagi gibi egzoz gazını tahliye etmek bu nokta da hayli problemdi ve egzoz boruları yine sancak ve iskele taraflarına yatay olarak konumlandırıldı. Geminin güç grubunda ki İngiliz ve Fransız ithal parçaları zamanla sorun çıkarınca 1935’de ki modernizasyon da yerli üretim güç parçalarına geçildi. Böylece gemi kısmi olarak manevra yeteneği kazandı ve sürati denemeler de 27,5 knot seviyesine kadar çıktı. Yine de Akagi ve ileri de ki uçak gemilerine göre bir tık hantal kalması onun maksimum hızını Pearl Harbor Saldırı gücünün seyir filo hızında olmasına sebep oldu.  Akagi’nin Operasyonel Tarihi Ağustos 1927’de Donanma’da aktif hizmete başladı. Kaga’nın bir süre sonra göreve başlaması ile Donanma organizasyon değişikliğine gitti ve ilk defa uçak gemisi filosu yapılanmasına gitti. Böylece Akagi 1. Uçak Gemisi Filosunun bayrak gemisi olarak 1928 Nisan’ında Donanma’da ki yerini aldı. Akagi tıpkı Hosho gibi sayısız deneme uçuşu, tatbikatlar ile 4 sene geçirdi. Bir ara 1928-1929’da 11 aylığına gemi kaptanlığını efsanevi Isoroku Yamamato yönetti. Yamamato Akagi ile gelecekteki stratejilerinin temelini oluşturdu.  1931’de Donanma onu ikinci kademeye çekti, kısa bir süre sonra da tamir, bakım, onarım için tersaneye çekildi. Büyük oranda Birinci Japon-Çin Savaşında aktif rol alamadı.  Aralık 1932’de modernizasyonu biten Akagi dönemin Büyük Buhran krizinden dolayı bir süre daha rezerv de kalsa da Nisan 1933’de yeniden aktif edildi. 1933’ün donanma tatbikatlarında baş rolü oynadı.  1935’de modernizasyon için rezerve çekildi, 31 Ağustos 1938’de modernizasyonu biten Akagi adeta yeni bir siluet kazandı. Daha uzun güvertesi, kapatılmış hangarları, artan ağırlığı ve %50 büyüyen hava grupları ile 90 uçaklık bir yüzen havalimanına dönüştü. Modernizasyon sonrası Akagi yeni nesil uçaklara kavuştu. İlk tke kanatlı A5M avcı uçakları, ilk defa dalış bombardıman çözümü olarak D1A ve torpido uçağı olarak B4Y uçakları. Japon Donanmasının uçak gemilerinde ağırlıklı olarak torpido yada yüksek irtifa bombardıman saldırılarına öncelik verse de , dalış bombardıman gruplarını da bünyesine dahil etmesi önemlidir. Zira Japonların tersine Amerikalıların en büyük uçuş grubu farkı onların büyük oranda dalış bombardıman uçaklarına ağırlık vermesidir.  Modernizasyonu 1938 ortasında tamamlandığında 2. Japon-Çin Savaşı da çok tan başlamıştır. Çin denizler de hiçbir zaman tehdit değildi, az miktar da ki küçük tonajlı eski alman kruvazörlerinden başka elle tutulur su üstü ya da su altı deniz gücüne sahip değildi. Bu yüzden Akagi’de tıpkı diğer uçak gemileri gibi kara ordusuna destek olma görevlerini icra etti. Yine de ilkine nazaran uzun süren ve hatta hiç bitmeyecek olan Çin savaşında akagi binlerce sorti gerçekleştirdi. Japon Donanmasının Uçak gemileri üzerine kurguladığı doktrin de işte bu 1938-1941 arası dönemde olgunlaştı. Artık deneysel Hosho gibi gemilerden gelişi güzel kalkan uçaklar devri bitmiştir. Bir uçak gemisinin nasıl işletilmesi, nasıl bakımının yapılması, hava gruplarının iniş, kalkış, saldırı ve keşif organizasyonları üzerine Japon Birleşik Donanması diğer hiçbir ülkenin sahip olmadığı kadar ilerledi. Bu avantajının meyvelerini 2.DS’ da özellikle ilk aylarda gösterdi.  1936’da Japonya’nın Washington Donanma Antlaşmasından çekilmesiyle de artık olgunlaşan fikirler bünyesinde yeni uçak gemileri inşası başlamıştır. Japon donanması artık uçak gemilerini gelişi güzel filolarına dağıtmaktan vazgeçer ve onları büyük 1. Mobil Hava Filosu bünyesinde Nisan 1941’de toplar. Tüm uçak gemileri artık tek bir organizasyon altında çeşitli coğrafyalar da görev yapacaktır.  Yine de tüm bu ilerlemelere rağmen, uçak gemileri Japonya’da bile , savaş gemilerinin arka planında bir prestijle 2.Dünya Savaşı’na girmiştir.  2.Dünya Savaşı Japonya ve ABD için 7 Aralık 1941’de ki Pearl Harbor baskını ile başladı. Daha Eylül ayından Donanma saldırıya karar verir ve tüm uçak gemilerini toplayarak Hawaii Saldırısı için tatbikatlara başlar. Büyük bir titizlik ile benzer coğrafyalar tercih edilir, büyük maketler hazırlanır ve tehlikeli hava tatbikatları icra edilir. Bu sırada yeni nesil A6M2 ZERO avcı uçakları, B5N ilk donanma tek kanatlı yüksek irtifa yada torpido uçağı, ve tek kanatlı D3A dalış bombardıman uçakları ile güncellenir. Özellikle Zero sahip olduğu menzili, manevra yeteneği ve yüksek irtifa performansı ile müttefiklerin savaşta ki ilk yılında çok can yakacaktır.  26 Kasım 1941’de Birinci Mobil Filo bünyesinde ki Kaga’nın da bulunduğu diğer 6 uçak gemisi ile Pearl Harbor’a doğru yola çıkar. Kuzeyde ki adaların olmadığı, dolayısıyla ifşa olasılığının düşük olduğu bir yay rotası çizilerek Hawaii’ye gidilir. 7 aralık 1941 sabahı adaya 430 km mesafe de saldırı başlatılır. Akagi Pearl Harbor Saldırı gücünün bayrak gemisidir. Akagi’nin 27 B5N torpido uçağı limanda ki USS Oklohoma, USS West Virginia ve USS California’ya saldırır. Bu üç savaş gemisini de torpidolayan Akagi hava gücü, bazı A6M Zero uçakları ile limanın yanında bulunan askeri hava alanına saldırır. Saldırı boyunca A6M Zero uçakları başarılı hava alanları baskınları ile 350’ye yakın ABD uçağını yerde yada hava da imha edecektir. Dalış bombardıman grubu da Marryland ve Pennsylvania savaş gemilerine ağır hasar kaydederler.  Pearl Harbor Baskını ardından kısa bir süre Japonya’ya dönen Akagi Ocak Başında yeniden Pasifik’e açılır. Yeni Gine’nin doğusunda ki Rabaul’a yapılan saldırıda görev alır. Rabaul’da ki Avustralya garnizonu 2 hafta da çözülür ve teslim olur. Rabaul Japonlar için kati surette önemli bir üstür. Burada ki hava alanı ve nispeten yeterli deniz üstleri ile Japonya’nın Solomon ve Yeni Gine operasyonları için anahtar konumdadır. Nitekim ada batmaz bir uçak gemisi olarak uzun bir müddet İmparatorluğa hizmet verse de herhangi bir çıkartma faliyeti olmadan savaş sonuna kadar Japonya’nın elinde kalır. Fakat çeşitli hava taarruzları ile ada hayli ezilir ve buradaki 70 bin Japon personeli savaş bitene kadar uzun aylar açlık ile müadele edecektir.  Şubat ayında Akagi Endonezya ve Avustralya arasında ki Timor Denizi’ne konumlandırılır. Burada ki Java adasına yapılan operasyonlara destek gelmesini engellemek için çaba sarf edilir.  19 Şubat 1942’de müttefiklerin destroyerlerce korunan bir konvoyunu baskın düzenlenir. Akagi tek bir uçak kaybetmeden Soryu uçak gemisi ile birlikte 7 ticari gemi, 1 destroyer, 1 petrol tankeri batırır. Kalan 14 destroyer ve krago gemisi de hasar görür. Mart Ayında Java Adasının komple teslim olması ile de Akagi erzak ve yakıt ikmali için geri çağırılır. 15 Şubat 1942’de Singapur Japonların eline geçer. Bu muazzam bir zaferdir, Büyük Britanya’nın en büyük Doğu üssü şimdi Japonların elindedir.  Artık Japonya Batıya , yani Hindistan’a yönelebilir konumdadır. Hint Okyanusuna açılmakta ki tek engel olan Andamar Adaları 23 Mart 1942’de Japonya’nın eline geçer. Şubat 1942’de Java Denizinde ki bir dizi muharebe ile özellikle sınırlı bir güce sahip olan Hollandalıların kruvazör gücü ve ABD’lilerin Filipinler’den kalma hafif gemileri imha edilmiştir. Japon kara ordusu da Tayland üzerinden Burma’ya hücumdadır. Japon Donanmasının hedefi Seylan adası ve üzerinde ki donanma üstlerini ele geçirerek Hint Okyanusun’dan Britanya güçlerini atmaktır. İngiltere elinde ki imkanlar ile Pasifik Doğu Filosunu yeniden organize eder Hint Okyanusuna hücuma geçer. Japon Birleşik Donanması olanca gücüyle Britanya güçlerini karşılamak için Hint Okyanusuna açılır. Bu noktada Japonya’nın nitelik ve nicelik olarak su üzerinde üstünlüğü vardır. Britanya 3 uçak gemisine sahip iken (bir tanesi HMS Hermes, Hosho’nun çağdaş deneysel gemisi) , Japonlar Akagi’nin de bulunduğu 5 muazzam uçak gemisi ile ilerlemektedir. 5 Nisan’da Japon Filosu Akagi’nin keşif uçakları İngilizlerin gemilerini saptar. Başlangıçta gemilere hafif zarar verilse de , akşama doğru iki İngiliz ağır kruvazörü batar, 9 Nisan’da tekrardan temas sağlanır. Bu kez daha koordineli hücuma kalkan Japon uçakları HMS Hermes’i ve 2 destroyeri batırır. Diğer bir çok gemide hasar alır. Akagi ve 4 uçak gemisi toplamda sadece 20 kadar uçak kaybederken İngilizler 50,000 tona yakın gemiyi suların derinliğine terk eder. Japon Amirali Nagumo filoyu daha fazla riske sokmaz ve geri çekilir. Geri çekilme rotasında iken 19 Nisan 1942’de ABD uçak gemileri olan Hornet ve Enterprise Japon takım adalarına sinsice yaklaşarak bir takım çift motorlu bombardıman uçağını havalandırmayı başarır. Tokyo üstüne gerçekleştirilen bu sembolik bombardıman Japonlar için şok etkisi yaratır. Akagi hızla okyanusa açılır fakat ne Hornet’i nede Enterprise’ı bulabilir. 5 gün süren arama ve takipten vazgeçilir ve Akagi geri çekilir. Akagi burada hem Japonya hem de kendisi için son olan deniz taarruzuna hazırlanır. Midway Deniz Savaşı’nı Kaga’nın bölümünde anlatmayı tercih ediyorum. Şimdi Kaga’ya göz atalım.  Kaga’nın Operasyonel Tarihi Şimdi biraz geri dönelim. Akagi üzerine uçak gemisi dönüşüm çalışmaları 1923’te başladı. Fakat Kaga için bu tarih 1925’i buldu. Büyük oranda Akagi’den elde edilen inşa tecrübeleri ile Kaga’nın inşası ve denemeleri Akagi’den 1 sene sonra 1928 31 Mart’da bitti ve göreve resmen başladı.  Kaga daha problemli bir gemi oldu. İngilizler’den alınan uçuş güvertesi tutunma halatı problem çıkartıyordu ve çok sayıda iniş sırasında uçağın kaybedilmesine yol açtı. En sonunda 1930’da tersaneye çekildi ve Fransızların Bearn uçak gemisinde kullandıkları tutunma halatı sistemini tercih ettiler. Bu iniş kazalarını büyük oranda azalttı. Kaga 1.Çin-Japon Savaşı’nda birçok sorti gerçekleştirerek önemli operasyonların parçası oldu. Şubat 1932’de koca bir Çin ordusunun kuşatılmasını sağlayan General Shirakawa’nın kuvvetlerine havadan 63 uçağı ile destek oldu. Bu olay ile Çin barış istedi ve savaş sona erdi. 2 ay sonra General Shirakawa suikast ile öldürülecektir. Tıpkı Akagi gibi Kaga’da 1930’lar da ciddi bir modernizasyon geçirdi. Elde edilen tecrübeler ile ciddi değişikliklere gidildi. Akagi’den önce tersaneye çekildi ve 1934- 25 Haziran 1935 arasında ikinci inşası tamamlandı. 3 yıl sonra Akagi’de aynı işlemden geçirildi. Uçak taşıma kapasitesi 90’na ulaştı ve ağırlığı neredeyse 10,000 ton arttı.  Bir kez daha Çin ile gerilim arttı ve savaş başladı. Akagi bir kez daha tersane de tamir/ modernizasyon görürken Kaga yine ön saflardaydı. Kaga ve uçuş grubu özellikle güney Shangai hava sahasında ABd yapımı uçaklar ile mücadele verdi. Eylül 1937’de gereksiz bir sürü it dalaşının ardından onu anavatana çektiler. 2 ay süren takviye, ve bakımlar ile Kaga yeniden denize açıldı ve Çin Limanlarını vurdu. Bazı Çin uçakları Kaga’ya dokunacak kadar yaklaşabildi. Elde edilen tecrübeler ile Kaga’yı çevreleyen destroyerlerin oluşturduğu çember daraltıldı. Böylece daha çok uçaksavar namlusu Kaga’yı yakın mesafeden koruyabildi.  1937-1941 arasında ki dönem Kaga tıpkı Akagi gibi Japon Deniz havacılık doktrinleri ve stratejilerinin olgunlaşmasında başrolü oynadı. Bir diğer önemli ayrıntıda eşsiz bir biçimde bu iki geminin aşçısından hangar teknisyenine kadar muazzam bir birikime sahip olmuş olmasıdır. Diğer tüm yeni uçak gemileri bu mürettebattan azar azar dağıtılması ile işletilecektir.  Tıpkı Akagi gibi Kaga’da Pearl Harbor Baskını için 1.Mobil hava Filosu bünyesinde toplamdı. 19 Kasım’da denize açıldı ve 7 Aralık 1941’de hava grupları ile diğer uçak gemileri gibi Pearl Harbor’a ve hava alanlarına taarruza geçti. Kaga’nın 14 B5N2 uçağı 800 kilogramlık yüksek irtifa bombaları yüklüyken, 12 adeti torpido yüklenmişti. Meşhur Arizona’yı batıran ve imha eden de Kaga’nın yüksek irtifa B5N’lerin de biri olacaktır. Ayrıca USS Tenessee, Uss Oklohoma, USS West Virginia ve USS Nevada’ya da bu saldırıda isabet kat ederek. Japonların Operasyon Z (Z-go) olarak kodladığı Pearl Harbor saldırısının en skorer gemisi oldu. Akagi gibi uçuş grubundan 9 A6M Zero uçağı da hava alanlarına saldırarak çok çeşitli uçağı daha yerdeyken imha etti. Şüphesiz ABD için bir günde 350 uçağı sadece Hawaii’de kaybetmek büyük bir zarar olsa da ABD savaş boyunca 320,000’e yakın uçak üretecek kapasite de bir ülkedir.  Saldırı sonrası önce anavatana dönen Kaga buradan Ocak Başında Truk Adasında ki deniz üssüne gönderilir. Truk adası Japonya’nın savaş boyunca Pasifikte konumlandırdığı en geniş kapsamlı ve stratejik deniz üssü olmuştur.  Truk’dan sonra Akagi ile birlikte Rabeul’un işgali için Yeni Gine’ye gönderildi. Ada kısa süre de alındı (2 hafta). Şubat başında Marchall adalarına yönelen ABD uçak gemilerine karşı yönelirken bir mercan kayalığına çarparak ciddi hasar aldı. Gemi hızı 18 knot hıza düştü. Timor denizine yönelen Kaga burada Akagi ile birlikte müttefik konvoylarına baskın düzenledi. Java Adasına karşı yapılan bu abluka manevrası meyve verdi ve Java teslim oldu.  Hint okyanusunda ki baskın için görevlendirilen Kaga, mevcut hasarı dolayısıyla vazgeçildi ve anakaraya tamir için gönderildi. Burada 2 ay süren tamir süresinin ardından 4 Mayıs 1942’de tamamen operasyonel hale geldi.  Hornet ve Enterprise’in yaptığı Tokyo hava bombardımanı sonrası Japon Donanması olabildiğince ABD deniz güçlerini anavatandan uzağa atmak istedi. Bunun için ABD’nin en batıda ki japonya’yı tehdit eden Midway adasında ki üsse yöneldiler. Soryu, Hiryu ve Akagi ile birlikte 1.Mobil Filo olarak Midway görev gücünde ön safta yer aldılar.  Midway adası açıklarında onları bekleyen 3 Amerikan uçak gemisi gelen doğru istihbaratlar ile konumlarını almışlardır. 4 uçak gemisi de ilk olarak adaya yöneldi ve adada ki stratejik noktaları vurdu. 2.Dalga için uçakları toplayan gemiler, onları yine kara hedefleri için küçük çaplı bol sayıda bomba ile yüklerken ABD saldırı uçaklarını keşfederler. Bu dakikadan sonra ya uçaklar boşaltılıp torpido ve yüksek libreli bomba ile yüklenecek ve ardından ABD filosuna saldıracaklardı. Yada operasyona devam ederek Midway’de ki noktalar bombalanacaktı. Çıkartma birimleri hazırdı. 1.Mobil Filonun Amirali Nagumo karar vermekte gecikti. En sonunda ABD filosunu vurmaya karar verse de çok değerli 20 dakika kaybedilmişti. ABD ilk olarak adadan kalkan B-17’ler ile saldırdı. Bu yüksek irtifa uçaklarının bombardıman manevralarından tüm uçak gemileri kolayca sıyrıldı. 11 adet B17 A6M’ler tarafından düşürüldü. Ardından gelen ABD torpido uçağı saldırısı karşısında A6M’ler deniz seviyesine inerek hızla karşılık verdiler, neredeyse hiçbiri torpido atamadan A6M’ler tarafından düşürülmüştü. Fakat düşük irtifa tehditlerine çok odaklanılmıştı ve gökte bir anda beliren ABD dalış bombardıman uçakları gemilere saldırdı. Soryu, Akagi ve Kaga ağır biçimde vuruldu. Kaga 4 tam isabet aldı. Kıç tarafından bir adet 230 kilo, Orta güverteden bir adet 450 kilo , Ön sansör ve küçük kulesinden de 230 kiloluk bombalar ile vuruldu. Bombalar çoğunlukla üst güverteyi delip geçti ve alt güverte de ki 1.Hangar seviyesine kadar düşerek patladı. Torpidolar ve Bombalar ile dolu olan 1.Hangar seviyesi saniyeler içerisinde infilak etti. Kaga’nın kaptanı Okada dahil çoğu mürettebat bu anlarda hayatını kaybetti. Hasar kontrol ekiplerinden sağ kalanların yapabilecekleri çok bir çaba kalmamıştı. Acil durum jeneratörü de patlamada imha olmuş ve yangınla mücadele sistemleri çökmüştü.  Toplamda 36 ton olan birinci hangar cephaneliği olduğu gibi havaya uçtu. Kaga boşaltıldı ve çevrede ki destroyerler ile sağ kalanlar toplandı. Patlamadan 7 saat sonra Kaga japon destroyerlerince torpidolandı ve batırıldı. Bu sıralarda son sağ kalan uçak gemisi Hiryu’da vuruldu ve kurtarılamaz hale geldi. Aynı anda Soryu ve Akagi’de benzer şekilde vuruldular. Soryu’nun kaderine başka bir yazıda bakacağız.  Akagi ise sadece bir adet 450 kiloluk bomba ile orta asansörden vuruldu. İki bombada son anda ıskalasa da deniz de patlayarak geminin iskele kıç ve orta bölümlerinde ki gövdesine ciddi hasar verdi. İsabet eden 450 kiloluk bomba uçuş güvertesini delip geçti ve 1. Hangarda ki tüm uçakları cephaneliği ve uçak yakıt depolarını olduğu gibi infilak ettirdi. Gemi su almaya başladı ve su tahliye bombası devreden çıktı. Gemi sola doğtu 30 derece yattığında artık kurtarma umutları da sönmüştü. Gemi terkedildi. Bütün bir gece boyunca yanmaya devam etti. Akagi’de tıpkı Kaga gibi japon destroyerlerince torpidolandı ve batırıldı.  Kaga ve Akagi, 2 savaş arasında ki dönem de Japon Donanmasının Uçak Gemisi gücünün bel kemiği olmuştu. Sonradan donanmaya katılan Soryu, Hiryu, Shokaku yada Zuikaku gemilerinden çok daha ağır tonajlı ve yüksek kapasiteliydiler. Tüm Japon gemilerinde rastlanan kötü hasar kontrol önlemleri, zayıf güverte koruması ve nispeten kötü uçaksavar savunması gemilerin sonunu hazırlayan sebeplerdendi. Midway’de Japonya sadece 100,000 ton uçak gemisi kaybetmedi. Yılların birikimi olan gemi mürettebatını da büyük oranda kaybetti. Yüzlerce deneyimli pilot ve yüksek kademe personelinde kaybı Japonya’nın savaşta ki kaderini mühürledi. Savaşın ilk 6 ayı boyunca zaferden zafere koşan Japonya için bir devir kapanmış oldu.  Yazıyı noktalamadan evvel küçük bir bilgiyi daha sunmakta fayda var. 1938 yılında 2 türk yüzbaşının Kaga’nın güvertesin de ki eğitim uçuşu yaptığına dair bir fotoğrafa rastlamıştım. O fotoğrafı bir türlü bulamadım, belki sizlerden bulanlar olur . Bir sonraki yazıda USS Lexington ve USS Saratoga üzerine olacak. Son olarak sevdiğim bir film olan Ein no 0’da ki Akagi’nin vurulma anını sizlerle paylaşıyorum (((+18))): https://www.youtube.com/watch?v=pHkPEEL9ZAk[/video]