[Doraemon]

Salvador Allende Gossens Kimdir?

Şilili siyaset adamı (Valparaîso 1908 - Santiago 1973). 1932'de tıp fakültesini bitirdi, 1933'te Şili Sosyalist partisi kurucuları arasında yer aldı.1937'den 1945'e kadar milletvekilliği yaptı; Aguirre Cerda'nın kurduğu Halk Cephesi hükümetinde sağlık bakanı oldu (1939-1941 ve 1941-1942) 1943'ten başlayarak Sosyalist partisi genel sekreteri, senatör (1945), sonra senato başkanı ve 1956'da Halk Hareketi Cephesi'nin kurucusu oldu. Halk Hareketi Cephesi'nde cumhurbaşkanlığına üç kez aday gösterildiyse de kazanamadı (1952,1958,1964). 1970'te 4 eylül cumhurbaşkanlığı seçimlerine sol koalisyonun adayı olarak katıldı. Başkanlığa seçilmesi (Gerçerli oyları ; %36,3'ünü Allende, %34,9'unu muhafazakâr J. Alessandri, %27,8'ini hristiyan-demokrat R. Tomic almıştı.) mecliste onaylandı (24 ekim). Allende, bundan sonra, Halk Birliği'nin Şili toplumunu kökten değiştirmeyi amaçlayan programını yürürlülüğe* koydu. Ekonomide bir yıllık bir büyüme görülmesinden sonra durumlar kötüleşti; ABD'nin baskısı da durumu ağırlaştırıyordu. Siyasal çatışmalar kızıştı ve Mart 1973'teki milletvekili seçimlerinde Halk Birliği oyunu artırdıysa da (%43) salt çoğunluğu sağlayamadı. Allende yönetiminin son ayları, aşırı solun kışkırtmaları ve aşırı sağın yükselen şiddet hareketleri yanında orta sınıfların gitgide sertleşen muhalefetinin gelişmesine ve askeri ayaklanma söylentilerinin yaygınlaşmasına sahne oldu. Askeri kişilerin hükûmeti alınmasına ve Haziranda olağanüstü hâl ilan edilmesine rağmen General Augusto Pinochet Ugarte yönetimindeki ordu, Eylülde başkanlık sarayını bombaladı, kuşattı ve Allende orada öldü. Daha sonra askeri cunta iktidara el koydu.

*Programın amacı : Bakırın tümüyle ulusallaştırılması, özel şirketlerin devletçe satın alması, toprak reformu ve ücretlerin hayli yükseltilmesi de kapsayan çeşitli toplumsal reformlar.

Not- Bunu bitirdikten sonra Sultan Alparslan'ı yazamaya başlamıştım. Bir anlık bilgisayarın başını terk etmemle koleksiyonumda bulunan ansiklopedinin 10-20 sayfa yalan oldu. Bu sayfalarda Alman tarihinin önemli bir kısmı, Sultan Alparslan ve birkaç önemli kimya konusu vardı. Zaten koleksiyonun büyük bir bölümü harap durumdayken bu kayıp çok kötü oldu. :( Koleksiyonumu yenileyene kadar sayılı kişi ve olayı sizinle paylaşabilirim. :/

[strateggy]

Kanlı bir darbe sonucu öldürülen lider. ABD destekli darbe sonucu binlerce insan öldürüldü, işkence gördü veya ''kayboldu''. Santiago Stadı açık bir toplama kampıydı. Tutuklananlar burada bekletilip daha sonra sevk ediliyorlardı. Şili Darbesi'nin diğer özelliği ise ilk Neoliberal deneyim olmasıydı. Neoliberalizmin kurucularından Hayek ve Friedman Şili'deki darbeden ve sonrasından gayet ''memnun'' kalmıştı. 1980 Şili Darbe Anayasası'nın hazırlanmasında da katkıları vardır.

"...Sizin görüşünüze göre, diktatörlükler hakkındaki düşüncemiz ne şekilde olmalıdır? Şunu söyleyebilirim ki, uzun dönemli kurumlar olarak diktatörlüklere tamamıyla karşıyım. Fakat diktatörlük bir geçiş dönemi için zarurî bir sistem olabilir. Kimi zaman bir ülke için, şu veya bu biçimdeki bir diktacı gücün bir süreliğine mevcut olması zorunludur. Sizin de anlayacağınız üzere, bir diktatörün liberal yoldan yönetimde bulunması mümkündür. Aynı şekilde, bir demokrasinin de liberalizmden tamamıyla yoksun olarak yönetimde bulunması mümkündür. Şahsen ben, liberal bir diktatörü, liberalizmin olmadığı demokratik bir yönetime tercih ederim. kişisel izlenimime göre – Güney Amerika için de geçerlidir bu – örneğin Şili’de, diktacı yönetimden liberal bir yönetime geçişe tanık olacağız. Bu geçiş dönemi boyunca belirli diktacı yetkilerin daimî olarak değil de, geçici bir düzenleme biçimi olarak muhafaza edilmeleri zorunlu olabilir..." -Hayek-
ABD'nin bakış açısı ise şuydu. '''Ülkesinin insanlarının sorumsuzluğu yüzünden bir ülkenin komünist olmasına seyirci kalamayız. Meseleler, Şilili seçmenlerin kararına bırakılamayacak kadar önemlidir.'' -Kissinger-

Darbeci Pinochet ömrünün son yıllarını cezalandırılmamak için geçirirken (Defalarca ev hapsine girmesine rağmen tam anlamıyla bir ceza alamadı.) Salvador Allende ise halkın hep sevgi duyduğu bir insan oldu.