[Işıkay]

Tehran Savaşı - I. Viyana Kuşatması

Başlangıç

Timur Hanlığı, Memlükler ile dost olması Osmanlılar için potansiyel tehtid oluşturuyordu. Daha sonra yaşanan savaşta Memlükler aradan çıkarıldığında Timur Hanlığı bölgede söz sahibi olabilme potansiyelini büyük oranda kaybetmişti. Batıda Yaşanan Austurya ve Polonya müttefikliği Osmanlıda endişe oluşturmuştu. Moskovanın, Kırım Hanlığından bölge talep etmesi görüşmelerin yarıda kesilmesine sebebiyet vermişti. Bu olay Osmanlı-Moskova ilişkilerine ağır darbe vurdu. Fatih Sulta Mehmed çıktığı bir dizi sefer sonucu düşmanları ile barış antlaşması sayesinde belli süreliğine Polonya, Moskova, Memlük sınırlarını güvenceye almıştı. Austuryanın İtalyaya sarkması özellikle batılı ülkeler arasında da endişe oluşturdu. Fransa, Osmanlının o bölgelere derhal müdahale etmesini bekliyordu. Politik olarak yanlızlaşan Osmanlı İmparatorluğu çareyi hızla Güçlenen Kastiya ile müttefiklik antlaşması ile buldu. Austuryaya erken  safhada müdahele etmek İmparatorluğa zarar vereceğinden dağılmış Mezopotamya bölgesini hızlıca işgal etmesine yönetti. Timur Hanlığı Delhi deltasına inerek Babür İmparatorluğuna adım attı. İsmini Babür diye duyurdu. Osmanlının batıdaki ittifaklaşma yüzünden endişesi giderek artıyordu. Mezopotamya bölgesinin işgalinin tam olarak bitmesi için Khuzestan bölgesi lazımdı ancak burayı Babürlüler elinde tutuyordu. Fatih gönderdiği ulak ile Babürlere bu bölgeyi talep etiğini beyan eden bir mesaj iletti. Babür İmparatoru ulağımızı cevapsız geri göndermesinden kısa süre sonra Babürlüler, Osmanlı düşmanları ile müttefiklik antlaşması imzaladı. Yeniçeri ocağını kuran Osmanlının birlikleri diğer ülkere göre elit durumdaydı. Kastilyadan gelen destek sözü üzerine Osmanlı 1479 baharında Babür İmparatorluğuna savaş açar.

Hazırlıklar-İlk Safha

Tehran, Persia-Hindistan ticaret yolu üzerinde oluşu,Jajrud nehri üzerinde iç kontrol noktası olması gibi nedenler yüzünden Osmanlı İmparatorluğu'nun stratejik hedeflerinin tam ortasındaydı. Kuşatmalar için büyük hazırlıklar yapıldı; Bölgedeki top ustalarına top döktürerek muharebeler ve kuşatmalar için kullanılmaya hazır hale geldi. Avusturya'ya ve lojistik merkezlere giden yollar tamir edildi; yenileri inşa edildi. Cephane, mühimmat, top ve diğer kaynaklar imparatorluğun her yanından bu lojistik merkezlere ve Balkanlar'ın içlerine gönderilmesi yapıldı. Babür İmparatorluğunda kalelerin bulunmaması Osmanlının işine geliyordu doğruca Viyanaya çıkacaklardı.

Lojistik zamanı, Ağustos ve Eylül 1478'de bir istilaya başlamanın mümkün olmadığını ifade ediyordu. Üç aylık bir seferde Osmanlılar kışın Viyana'da olacaklardı. Ama seferin başlaması ve hazırlanması için gereken 8 aylık bir sürede de Habsburglar hazırlancak ve Moskovaya yardım için başvuracaklardı. Bu seferin zaten haçlı seferi ilan edilen Osmanlı için çok zor geçeceği belirgindi. Nitekim kış süresinde Moskova Brandenburg savaşında olduğundan Osmanlı sınırına çok yakın bölgede konuşanıyordu. Osmanlı-Memük savaşından yenik ayrılan Lehistan Osmanlıya saldıramıyacaktı. Antlaşmaya göre Osmanlılar ile 12 yıllık bir saldırmamazlık antlaşması bulunuyordu. Antlaşma Haziran-1481 de bitiyordu.

İlkbaharda Savaş ilanından bir ay sonra Mayıs'ın erken zamanında 22 bin kişilik paralı Osmanlı ordusu balkanlara ulaştı. Daha sonra Selanik şehrine doğru hareket etti. Orada düzensiz 20 bin kişilik Macar ordusunu yokettikten sonra Bükreşe doğru ilerledi. Aralık'ta 11.000 Kastilya kuvveti Atinaya indi. Bükreşte 44 bin kişilik avustuya ordusuna yenilen Osmanlı ordusu anadoluya çekildi. Doğuda konuşlanmı 34 bin kişilik Osmanlı devamlı birlikleri 38k Babürlüleri yenip geri püskürttü. Ordunun yarısı Ardalanı kuşatmaya ilerledi. yenilen Babürlülerin kısa sürede toparlanamayacağını düşünülüyordu. Bu sırada Kırımı kuşatan yaklaşık 27 bin kişilik moskova ordusu kuşatmayı bozup Moldovyaya doğru ilerlemeye başladı. Padişah durumun kötüye gittiğini görünce 22 bin kişilik yeni paralı asker gurubunu orduya aldı.

İkinci Safha

Bükreşte yenilen Osmanlı ordusu yeni paralı askerler ile sofyaya manevra yapmaya çalıştı sofyaya önce varan dağlık bölgede konuşlanan başta 20 binik Austurya  Ordusuyla 22 bin kişilik Osmanlı birlikleri çarpışmaya başladı. Destek birlikleri ile osmanlı 32 bine ulaşırken Austurya 60 bine ulaşmıştı. Burada yenilen birlikler  Bursaya çekilir. Bursada toplanan 40 bin kişilik Osmanlı odusu moral toplama ve düzen sağlamaya çalışıyordu. Moskova birlikleri kendi başlarına İstanbulu kuşatmaya koyuldu. Kastilyadaki 11.000 yeni gelen indirme Ordusu beklenenden 12 gün önce İstanbula haliçten indi Finlandiya destekleri ile 35 bin kişilik Moskova ordusu ile çarpışmaya girdi. Tam dağılacakken 40 bin kişilik Osmanlı ordusu yardıma yetişerek Moskova birlklerini geri püskürtür. Moskovanın küçük Kastilya ordusunu yeneceğini düşünen Austuryalılar Selaniki Kuşatmaya devam eder. Bu sırada Babürlüler geri toplanıp Osmanlının 17 binlik ordusunu destek gelemeden geri püskürtür. Osmanlı kısa süreliğine Bursaya yaklaşan babürden çekilen 30 binlik ordusunu Austuryalıları püskürtmek için kullanır. Moskovanın beklenmedik Osmanlı destekleri ile geri püskürtülmesi sonucu yanlız kalmıştır bölgede. Birlikler Selanike doğru yola çıkar. Atinadaki birlikler ile birleşince Ordu 73 bin kişiye oluşur, o zamana kadar görülmemiş en büyük bölüktür ve 64 bine yaklaşan austuya birlikleri ile en büyük muharebe Selanikte yaşanır. Haçlı seferi ilan edildiğinden moralleri epeyce iyi olan Austurya ile kıran kırana savaş olur. Austuya birlikleri de yenildikten sonra Austuryanın içlerine doğru kaçmaya başlar. Aragon ve Tlemcen birlikleri Mantuayı ele geçirmişler dağlık bölgede tehlikeli ilerlemeyi devam ettiriyorlardı.

Kuşatma

Osmanlının Bükreş Kalesi düşmüştü ve Macar dağlık bölgelerinde tehlikeli kaleler vardı. Sultan doğruca Viyanaya gidilmesini emretti. Doğuda kuşatmayı sürdüren Mughals için daimi birlikler tekrardan doğuya gönderildi.

Devamı birazdan takipde kalırsanız atarım. Yorumlarınızı bekliyorum