[Kierkegaard]

Bu konu hakkında İbn Haldun, Mukaddime adlı eserinde kendi tabiriyle asabiyet kavramı ve hilafetin dönüşümü üzerinden bir açıklama getirmiştir.

Ümeyyeoğulları, Hz. Peygamber dönemi öncesinde Mekke'ye hükmediyor ve dolayısıyla Arap kabilelerine karşı üstünlük iddiasında bulunuyordu . Bu nedenle İslam'a girdikten sonra daha da güçlenen bu kabilenin, zaman içerisinde saltanata dönüşen hilafete göz koyması ve ele geçirmesi, mülkün tabiatı gereğiydi ve gerçekleşmesi zaman meselesiydi.

Bu süreçte verilen kararlarda ve icra edilen faaliyetlerde Muaviye'nin şahsi görüşlerinden ziyade bağlı bulunduğu yapının ortak iradesini değerlendirmek daha doğru olacaktır.

Ben bütün bu yaşananları talihsizlik olarak görmekle birlikte bahsedilen dönemde hilafetin yapısının değişmesi ve saltanata evrilmesi nedeniyle Muaviye'nin mülkünün meşruiyeti konusunda bir ikilem göremiyorum.


Son olarak İslam'ın düşünsel düzlemde gerilemesine sebep olan asıl etken olarak Gazzali'yi ve skolastik düşünceyi görmekteyim.