[Duman]

Bu konuda Normanların İngiltere'yi fethinin nasıl gerçekleştiğini, savaşın arkaplanını oluşturan olayları, muharebeleri ve sonuçlarını inceleyeceğiz.

Arkaplan
911 yılında Karling hanedanından Fransa Kralı Charles, Viking Rollo önderliğinde bir grup Viking'in sonraları Normandiya olarak adlandırılan bölgeye yerleşmelerine izin verir. Bu izin karşılığında Rollo, kıyı bölgesini diğer Viking baskınlarına karşı korumayı kabul eder. Rollo önderliğindeki Vikinglerin oluşturduğu bu yerleşim birimi başarılı olur ve Rouen adı alır, zaman içerisinde Vikinglerin yönetiminde olan bu bölgeye "North men" (kuzeyliler) kelimesinden türeyen Normandiya, burada yaşayanlara da Norman denmeye başlanır. Normanlar hızlı bir biçimde yerel kültürlere adapte olurlar, paganlığı terkedip Hristiyanlığı benimserler. Kendi dilleriyle Fransızcayı birleştirerek Norman dilini ortaya çıkarırlar. 

1002 yılında İngiltere Kralı Aethelred, Normandiya Dükünün kız kardeşi Emma ile evlenir. Çocukları Edward yıllarca Normandiya'da sürgün hayatı yaşamak zorunda kalır ancak nihayetidne 1042 yılında İngiltere Kralı olarak tahta geçer. Edward'ın Normandiya'da sürgün olarak geçirdiği yıllar Kral olduktan sonra Normandiya'nın dikkatini İngiltere'nin üzerine çekmiştir. Edward sarayına Norman asiller, askerler, rahipler çağırmış ve onları önemli konumlara getirmiştir. Çocuğu olmayan Kral Edward, hükümdarlığı süresince Wessex dükü Godwin ile mücadele etmek zorunda kalmıştır.

Kral Edward'ın 1066 yılında varissiz bir şekilde ölümü İngiltere tahtına kimin geçeceği hususunda bir soru işareti ortaya çıkartmıştır. Edward'ın herhangi bir varisi olmadığı için Anglosakson aristokrasisinin en zengin ve en güçlü ismi olan Harold Godwinson İngiltere Kralı olarak seçilir ve York Başrahibi Ealdred tarafından taç giydirilip İngiltere Kralı ilan edilir. Normanlar Harold Godwinson'un İngiltere Kralı olduğunu kabul etmezler ve Harold'un kanon hukukuna aykırı bir şekilde Canterbury Başrahibi olmuş Stigand tarafından Kral ilan edildiğini belirtirler. 

Harold Kral olduğu gibi buna bölgedeki önemli iki isim itiraz eder. Bunlardan birincisi Normandiya Dükü William'dır ve William İngiltere tahtının ona Kral Edward tarafından bırakıldığını ve Harold'un Kral olmaya çalışarak kendisinin tahtını gasp ettiğini belirtir. Harald Hardrada olarak da bilinen Norveç Kralı 3. Harald ise Norveç Kralı Magnus ile İngiltere Kralı Harthacnut arasındaki antlaşmayı öne sürer. Bu antlaşmaya göre eğer İngiltere veya Norveç Krallıklarından birisinde hükümdar varissiz bir şekilde ölürse bu krallıklardan diğerinin kralı meşru varis sayılacaktır. Hem William hem de Harald, Harold Godwinson'un İngiltere Kralı olmasıyla birlikte askerlerini savaşa hazırlamaya başlar.

Norveç İstilası
1066 yılında Harold'un kardeşi Tostig Godwinson İngiltere'nin güneydoğusunda kalan toprakları Flanders'ten edindiği bir filoyla yağmalar. Harold Godwinson'un emri altındaki Anglosakson donanması tarafından tehdit edildiğinde kuzeye çıkmak zorunda kalır ve Doğu Anglia topraklarını yağmalar. Emri altındaki çok sayıda askerin kaçması üzerine İskoçya'ya geri çekilir ve yaz mevsimini kendisine yeni askerler bulmakla geçirir. Bu esnada Kral Harold Godwinson, İngiltere'nin güneyinde Normanların çıkartma yapmasını bekler, ancak yaz geldiği için askere aldığı nüfusun büyük bir kısmının çiftçilik yapması gerekir ve 8 Eylül tarihinde Harold ordusunun büyük bir bölümünü terhis eder.

Eylül ayı içerisinde Norveç Kralı Harald Hardrada İngiltere'nin kuzeyine yönelik bir istila başlatır. Günümüz tahminlerine göre bu istila dahilinde Norveçliler 300'ü aşkın gemiye ve 15 bine yakın askere sahiptir. Tostig Godwinson'un da ordusu Harald'ın ordusuyla birleşir ve Norveçliler York'a ilerler. 20 Eylül'de yapılan Fulford Muharebesinde iki Anglosakson dükü İngiltere Kralı Harold henüz savaş alanına gelemeden aceleyle Norveçlilere karşı taarruz başlatır. Bu taarruzun tam olarak nedeni bilinmemektedir ancak Anglosakson düklerin Kral Harold'a güven duymadığı iddia edilir. Bu karar sonrasında her ne kadar bu 2 dük hayatta kalsa da, orduları Norveçlilerce tamamen yokedilir.

York şehri herhangi bir direniş göstermeden Norveç Kralına teslim olur. Şehrin ileri gelenlerinden esirler aldıktan sonra 24 Eylül tarihinde Norveçliler Stamford Bridge adı verilen küçük bir kasabaya ilerler. Bu esnada bu olaydan 1 gün sonra 25 Eylül tarihinde Anglosaksonlar York şehrine gelir ve Norveçlilerin nereye hareket ettiğini öğrenir. Anglosaksonların saldırısıyla büyük bir sürpriz yaşayan Norveçliler Stamford Bridge Muharebesinde büyük bir bozguna uğrarlar ve bu muharebe içerisinde hem Norveç Kralı Harald hem de Tostig öldürülür. Norveçliler o kadar çok asker kaybeder ki evlerine dönerken İngiltere'ye çıkartma yaptıkları 300 gemiden sadece 24 tanesini kullanmaları yetmiştir. Öte yandan Anglosaksonların zaferi de Anglosakson ordusunu çok büyük bir şekilde yormuş ve daha da önemlisi güneyi boş bırakmıştır.

Norman İstilası
Normandiya Dükü William İngiltere'yi fethetmek için Fransa'nın genelinden, Breton topraklarından ve Flanders'tan dahi asker toplar. Güçlerini Saint-Valery-sur-Somme'de konumlandırır ve 12 Ağustos tarihinde İngiliz Kanalını geçmeye hazır hale gelir. William'ın İngiltere'ye kaç askerle çıktığı tam olarak bilinememektedir ancak iddia edildiğine göre William 726 gemiyle çıkartma yapmıştır. Adaya çıkan ordunun 14 bin asker olduğundan 150 bin asker olduğuna kadar çok sayıda iddia bulunmaktadır. Modern tarihçiler William'ın güçlerinin yaklaşık 10 bin askerden oluştuğunu tahmin etmektedir.

Poitiers Dükü William, Normandiya Dükü William'ın İngiltere'ye çıkartma yapmadan önce Papa 2. Alexander'dan izin aldığını belirtir. Alexander fetih sonrası William'ı meşru kral ilan etse de, fetih öncesinde böyle bir destek verip vermediği net olarak bilinememektedir. Ordu Ağustos ayında hazır olsa da ters yönde esen rüzgar sebebiyle Eylül ayına kadar çıkartma yapılamamıştır. William'ın çıkartmayı geciktirmesine sebep olan, Harold'ın ordusunun güneyde beklediğini bilmesi gibi farklı sebepler olduğu da öne sürülür.

Normanlar İngiltere Kralı Harold Godwinson'un Norveçlilere karşı 25 Eylül'de edindiği zaferden birkaç gün sonra İngiltere'ye çıkartma yapar. Çıkartma yaptıktan sonra daha fazla erzak edinme amacıyla çıkartma yaptıkları bölgeyi yağmalarlar. Bu yağmanın bir diğer sebebi de Harold'ı üstlerine çekmektir.

İngiltere Kralı Harold kardeşi Tostig ve Norveç Kralı Harald Hardrada'yı muharebede yenilgiye uğrattıktan sonra güçlerinin bir kısmını kuzeyde bırakarak ordusunun geri kalanıyla güneye iner. Harold'ın William'ın çıkartma yaptığını ne zaman öğrendiği tam olarak bilinmemektedir ancak güneye doğru ilerlemekteyken öğrendiği tahmin edilir. Harold Hastings'e varmadan önce Londra'da bir hafta gibi bir süre bekler, ardından Hastings'e ilerlemeye devam eder. Harold'ın amacı Normanlara sürpriz bir saldırı düzenlemek olsa da William'ın gözcüleri Anglosakson ordusunun yaklaşmakta olduğunu kendisine rapor etmiştir. Muharebe öncesinde gerçekleşen olaylar tam olarak net bilinmemektedir ancak net olarak bilinen şey William'ın ordusunu kaleden yönettiği ve düşmana doğru saldırgan bir strateji izlediğidir. Öte yandan Harold savunma pozisyonu almak zorunda kalır.

Harold'ın ordusunun bu noktada kaç askerden oluştuğu bilinmese de çeşitli Norman tarihçiler bu ordunun barındırdığı asker sayısını 400 bin ila 1.2 milyon arasında belirtir. Modern tarihçiler Anglosakson ordusunun yaklaşık 7 bin askerden oluştuğunu kabul eder. Anglosakson ordusu büyük oranda fyrd adı verilen yaya askerlerden ve housecarl'lardan oluşmaktaydı. Anglosakson ordusunda okçu pek bulunmuyordu ve süvari çok azdı. 

Hastings Muharebesi
Muharebe 14 Ekim tarihinde başladı ve gün boyunca sürdü. Anglosakson ordusu başlarda kalkan duvar taktiğiyle başarılı olduğu, bunun Norman ordusundaki Bretonları paniğe sürüklediği bilinmektedir. Bretonların kaçması sonrasında Norman askerleri arasında William'ın öldüğüne dair bir söylenti yayılır. Norman ordusu Anglosakson ordusunu defansif pozisyondan çıkartmak amacıyla 2 kere geri çekilir, geri çekilme sonrasında pozisyonlarını terkeden Anglosakson askerlere Norman süvariler taarruza geçer. Muharebenin kilidi akşama doğru İngiltere Kralı Harold'ın öldürülmesiyle açılır, İngiltere Kralı Harold'ın kim tarafından öldürüldüğü tam olarak bilinmemekle birlikte William'ın savaş alanında bizzat öldürdüğü söylentisi bulunur. Bayeux İşlemesinde Kral Harold'ın gözüne bir ok alarak öldürüldüğü tasvir edilmiştir. 

Muharebenin ertesi günü Harold'ın bedeni ya bedenindeki izlerden ya da zırhındaki sembollerden tanınır, Harold'ın kardeşleri dahil olmak üzere Anglosaksonların ölüleri savaş alanında bırakılır. Harold'ın annesi kendisine oğlunun bedeninin teslim edilmesi karşılığında William'a bedenin ağırlığınca altın vereceğini söylese de William bu teklifi reddeder. William Harold'ın bedeninin denize atılmasını emreder. 

Hastings Muharebesi sonrasında William kendisinin İngiltere Kralı olarak ilan edileceğini bekler ancak bunun yerine Anglosaksonlar konseyi toplayıp Wessex hanesinden Edgar'ı İngiltere Kralı ilan eder. William'ın baskısı sonucu Edgar'a bağlı Anglosakson askerleri teslim olur ve 25 Aralık tarihinde William İngiltere Kralı olarak taç giyer.

Anglosakson İsyanları
Anglosakson asiller her ne kadar boyun eğmek zorunda kalsalar da Normanlara karşı Anglosakson direnişi uzun yıllar boyunca sürmüştür. Normandiya'ya dönen William İngiltere'nin kontrolünü kardeşi Odo'ya bıarkır. 1067 yılında Kent şehrindeki isyancılar Dover kalesine saldırı düzenler ancak başarılı olamazlar. Ardından Gwynedd ve Powys'teki Galler dükleri Hereford'daki Norman güçlerine saldırı düzenler. Bu olaylar sonrasında Normandiya İngiltere'ye geri dönmek zorunda kalır. Exeter şehrini kuşatan William büyük kayıplar verse de şehrin teslim olmasını sağlar. 

1069 yılının başlangıcında Northumbria'nın Norman dükü ve komutasındaki birkaç yüz asker Anglosaksonlarca katledilir. Northumbria'nın başlattığı bu isyana kuzeydeki çok sayıda Anglosakson şehri de katılır. William ordusuyla birlikte kuzeye hareket eder ve York şehrinde isyancıları yener. Ardından York'ta ikinci bir kale inşa etmek zorunda kalır. İrlanda'daki Harold'ın çocukları İngiltere'ye yağmalama seferi düzenlemeye çalışsa da Devon'daki Norman güçleri tarafından yenilgiye uğratılırlar. 

Aynı yılın Ağustos ayında Danimarka Kralı tarafından gönderilen geniş çaplı bir filo İngiltere kıyılarına varır ve isyan etmekteki Northumbria'ya katılırlar. Anglosakson ve Danimarkalı güçler York'taki Norman güçlerine üstün gelirler ve York'taki iki kaleyi de ele geçirirler. Eş zamanlı olarak Mercia'da Eadric, Gallerli müttefikleriyle birlikte bir başka isyan hareketi daha başlatır. 

William ordusuyla birlikte tekrardan kuzeye çıkmak zorunda kalır, ilk olarak Danimarkalıları yenilgiye uğratan William ardından Lincolnshire'ın yönetimini Mortain'li Robert'e bırakarak batıya döner ve isyan eden Mercialıları yenilgiye uğratır. Danimarkalılar Lincolnshire'i ele geçirmek için tekrar bir saldırı düzenlediğinde geriye kalan Norman güçler Danimarkalıları yenmeyi başarır. Ardından William Northumbria'ya ilerler, bunun üzerinde Danimarkalılar geri çekilmeye başlar. William Danimarkalılarla anlaşarak bahar ayında İngiltere'yi terketmelerini sağlar. 1069 ila 1070 yılları arasında William'ın komutasındaki güçler İngiltere'nin kuzey topraklarını yerlebir etmiştir. Kuzeydeki otoritesini temsil etme amacıyla 1069 yılında York şehrinde tekrardan taç giyer.

1070 yılında Danimarka Kralı 2. Sweyn daha önce yapılan antlaşmayı geçersiz ilan edip donanmasıyla birlikte İngiltere'ye bir çıkartma daha yapar. Çıkartması sonrasında ordusunu Hereward komutasındaki Anglosakson isyancılarla birleştirir. William Danimarkalıları adadan uzak tutmak için Danegeld adı verilen vergiyi daha yüksek bir oranda vermeyi kabul eder.

William 1071 yılında da İngiltere üzerinde kontrol sorunu yaşamaya devam eder, 1072 yılında İngiltere'ye dönüp ordusunu İskoçya Kralı 3. Malcolm'a sürer. Bu seferde Normanlar kara ordularını denizden filolarıyla desteklemiştir. Normanlar ve İskoçlar arasında yapılan antlaşma sonrasında İskoçya daha önceleri Anglosaksonlarca Kral ilan edilen Edgar gibi önemli figürleri William'a teslim etmeyi kabul eder ve Malcom'ın William'a boyun eğmesiyle sonuçlanır. Bu boyun eğmenin ne boyutta olduğu tam olarak bilinememektedir, yazıda Malcolm'ın William'ın adamı olmayı kabul ettiği yazar, bu Cumbria ve Lothian olarak mı yoksa tüm İskoçya Krallığı seviyesinde mi tartışma konusudur.

1075 yılında William'ın yokluğu esnasında Ralph de Gael ve Roger de Beretuil Dükler İsyanı adı verilen bir isyanla William'ı devirmeye çalışır. Bu isyanın başlıca sebebi bilinmemektedir. William'ın destek verdiği düklerden Waltheof da bu isyana dahil olur. Anakaradaki bazı Breton Lordları da bu isyanı destekleyeceklerini belirtirler. Ralph aynı zamanda Danimarka'dan da yardım ister. William Normandy'deyken İngiltere'deki askerleri isyanı bitirir. Son kale olarak Norwich kuşatılır ve teslim olur, Ralph kaçmak zorunda kalır. Tüm bu olaylardan sonra Danimarka Kralı Cnut 200 gemiyle İngiltere'ye çıkartma yapar ancak çıkartma yaptığında ortada destekleyecek bir isyancı kalmamıştır. 

Fethin Sonuçları
Bu fethin direkt sonucu İngiltere'deki Anglosakson aristokrasinin ortadan kaldırılmasıdır. Bu aristokrasinin ortadan kaldırılmasıyla Katolik Kilisesinin İngiltere üzerindeki etkisi de kaybolmuştur. William sistematik bir biçimde Anglosaksonların topraklarına el koymuştur. Anglosakson kişiler önemli konumlara getirilmemiştir. 1075 yılında tüm düklükler Normanların eline geçmiştir. 1096 yılında ise Anglosaksonların yönetiminde hiçbir rahiplik kalmamıştır.

Bu fetih sonrası çok sayıda Anglosakson İskoçya, İrlanda veya İskandinavya'ya kaçmak zorunda kalmıştır. Harold Godwinson'ın ailesi İrlanda'ya sığınmaya çalışmıştır. Bu göç hareketinin en büyüğü 1070li yıllarda Anglosaksonların 235 gemiyle Bizans İmparatorluğuna göç etmesidir. Bizans İmparatorluğu paralıaskere ihtiyaç duyduğu için Anglosaksonlar başta olmak üzere bu şekilde göç etmeye yer arayan halklar arasında popüler bir tercih haline gelmiştir. O zamana kadar İskandinav askerlerden oluşan Varangian birimi Norman fethinden sonra Anglosakson askerlerden oluşmaya başlamıştır. Bazı Anglosakson göçmenler Bizans'ın Karadeniz kıyısına yerleşip bu kıyılarda New London ve New York gibi şehirler kurmuşlardır.

Fethin en önemli etkilerinden birisi Anglo-Norman adı verilen yeni bir dilin ortaya çıkmasına sebebiyet vermesidir. Çok sayıda Fransızca kelime İngiliz diline bu dönemde girmiş, Eski İngilizce kelimeler birer birer silinmiştir. Anglosakson isimler yerine Fransız isimler kullanılmaya başlanmıştır. Aethelred gibi isimler yerini William, Robert gibi isimlere bırakmıştır. William başta olmak üzere Norman hükümdarlar hiçbir şekilde Anglosakson dilini öğrenmekle uğraşmamış ve asil sınıfı yerlilerin dilini uzun seneler anlamamıştır.