[Ecdad Computer]

Erken Dönem Kişisel Bilgisayarlar 3 - Commodore PET

1970'lerin sonudaki bilgisayar devriminin öncüllerinden olan bilgisayarları tanıtmaya devam ediyoruz.

Commodore PET (Avrupa'da CBM serisi olarak bilinir), Commodore'un bir kişisel bilgisayar serisidir. 1977'de piyasaya çıkmış, eğitim pazarında başarı elde etmiş ve Commodore'u bir bilgisayar firması haline getirmiştir.


Tarihi

1970'lerde, Commodore da Texas Insturments'in çiplerini kullanarak hesap makinesi üreten çoğu firmadan birisiydi. Fakat 1975'de Texas Insturments fiyatları hesap makinesinin de maliyetinin üstüne çekince, Commodore firması arayışlara geçti.

O sıralarda MOS 6502 işlemcisini tasarlamış olan MOS firmasını gördüler. Çözümü MOS firmasını satın alarak buldular. Artık Commodore aynı zamanda bir çip üreticisi olmuştu. Satın alınmadan sonra MOS'dan Commodore'a geçen Chuck Peddle Hesap Makinesi işinin gelecek vaadetmediğini söyledi ve 1976 Eylül'ünde Peddle Apple II Prototipinin bir tanıtımını getirdi. Tanıtımla beraber Steve Jobs, Apple II'yi Commodore'a satmayı teklif ediyordu ancak Commodore teklifi pahalı bulup kabul etmedi.

Jack Tramiel (Commodore'un kurucusu) 6 ay süre vererek 1977'deki CES (Tüketici Elektroniği Fuarı) için bir bilgisayar yapmalarını istedi. Sürecin sonunda ilk hepsi bir arada ev bilgisayarı; PET 2001, dahili ekranı, ciklet klavyesi , dahili kaset sürücüsü, genişleme portları, 4/8 KB RAM ve metal kasası ile 1977 Kış CES'inde görücüye çıktı. Ekim ayında ilk 100 siparişin adresine ulaşmasıyla da satışa çıkmış oldu. Fakat, Commodore teslimatları kolaylaştırmak adına ve aylarca tam müşterilerine ulaşamaması ve kullanıcıya 3 KB kullanılabilir RAM kalmasından ötürü 1978 senesinin başında 4 KB RAM'li modelin üretimini durdurma kararı alır. Aynı zamanda Commodore PET ile birlikte Microsoft'tan Microsoft BASIC'in lisansını almış, bu BASIC'i de bütün 8-bit cihazlarında kullanmıştır.

Commodore PET, ev pazarında çok büyük bir başarı yakalayamamıştır. Buna karşın, iş ve eğitim sektöründe kayda değer bir başarı elde etmiştir. Bunun sebepleri, sert metal kasası ve hepsi bir arada tasarımı, ve Commodore'un akıllıca kullandığı IEEe-488 giriş/çıkış portu idi. Commodore bu portu kolayca yerel ağ kurabilecek, bir disket sürücüsünü bütün sınıfa bağlayabilecek şekilde kullanmıştı. Commodore aynı zamanda eğitim kurumları için 2 al 1'i bizden hediye gibi kampanyalar ve okullar için özel sürüm olan "Teacher's PET" sürümü ile eğitim sektöründe başarı elde etmiş, hatta Kanada eğitim pazarının %67'sini domine etmiştir. Daha sonraları Commodore, CBM-II, ve Educator 64 gibi cihazlarla pazara devam etmeye çalışmıştır.

Donanım ve Modeller

Yapısı

Commodore PET 2001, metal bir kasaya, hesap makinesi gibi çiklet klavyeye, dahili kaset okuyucuya ve kolayca içi açılıp müdahale edilebilir bir yapıdaydı. Klavyesi daha sonradan mekanik tuşlu düzene geçmiştir.





Ekran/Grafik ve Ses

İlk modeller 9, sonraki modeller ise 12 inç tek renkli tüplü ekrana sahiptiler. Grafik çipi olarak ise ilk modellerde basit mantıksal devreler kullanılmış, sonradan MOS 6545 çipine geçilmiştir. İlk modellerde 45x25, sonralarında ise 80x25 satır yazı yazılabilmektedir.




Modelleri

PET 2001

İşlemci: 1 MHZ MOS 6502
RAM: 4-32 KB
ROM: 20KB BASIC 2.0
Video:9 inç Mavi renkli monokrom ekran. 45x25 satır yazı.
Ses: Tek sesli "beeper"
Portlar: Datasette ve IEEE-488 portu
İleriki sürümlerinde klavye tuşlu sisteme geçmiştir.



PET 4000
İşlemci: 1 MHZ MOS 6502 
RAM: 8-96 KB
ROM: 20KB BASIC 4.0
Video: MOS 6545, 12 inç yeşil renkli monokrom ekran. 80x25 satır yazı.
Ses: Tek sesli "beeper"
Portlar: Datasette ve IEEE-488 portu
Basitçe 2001'in 80 satır yazı özelliği eklenmiş versiyonudur.

Super PET 9000

İşlemci: 1 MHZ MOS 6502 ve Motorola 6809
RAM: 96 KB
ROM: 48 KB, BASIC 4.0 ve çeşitli Mainframe programlama dilleri içerir.
Video: MOS 6545, 12 inç yeşil renkli monokrom ekran. 80x25 satır yazı.
Ses: Tek sesli "beeper"
Portlar: Datasette, RS-232 IEEE-488 portu
PET 4000'in çeşitli programlama dilleri ve RS 232 portu entegre edilmiş halidir. Günlük kullanım amacı yoktur.


Yan Donanımlar

Commodore PET için çeşitli yan donanımlar çıkmıştır. Bunların bazıları şunlardır:

Commodore 2031: Tek 5.25 Disket Sürücü (170KB)
Commodore 4022: Dot matrix Yazıcı
Commodore 4040: Çifte 5.25 disket sürücü
Commodore 8060: Tek 8 inç disket 
Commodore 8061: Çift 8 inç disket sürücü 
Commodore 9060: 5 Megabayt Sabit Disk

Commodore PET'in üretimine 1982'de son verilmiş, o tarihten sonra Commodore, yoluna Commodore 64 ile, profesyonel pazara ise Amiga ile devam etmiştir. Yakaladığı başarı her ne kadar milyonlar ile ölçülemese de bilgisayar devriminin öncülerindendir. Ağırbaşlı iş sistemi olmasına rağmen piyasaya çıkmış, hala geliştirilen oyunları da vardır. Text temelli grafikler ile de olsa.