[PiriReis]

Türkiye'nin 2. Dünya Savaşı'nda izlediği yol, her zaman tartışmalara neden olmuştur. Öte yandan, "Türkiye savaşa girdi mi? Girmedi mi?" soruları ise net bir şekilde cevaplanamadı. 23 Şubat 1945 tarihinde Almanya ve Japonya'ya savaş ilan eden Türkiye'nin, arka planındaki detaylar, durumun neden bu denli kararsız olduğunu gözler önüne seriyor.

BALKANLARDAN GELEN ALMAN TEHLİKESİ

Spoiler

Almanya 1941 ortalarına doğru Balkanlar’ı tümüyle ele geçirince Türkiye’nin de Alman istilasına uğramasından, dolayısıyla Ortadoğu’daki yaşamsal önemdeki çıkarlarının tehlikeye girmesinden çekinen İngiltere, Türkiye’den savaşa katılmasını istedi. Bu sırada SSCB’ye saldırmaya hazırlanan Almanya da güney kanadını güvenceye almak amacıyla Türkiye’ye bir saldırmazlık anlaşması önerdi. Türkiye bunu hemen kabul etti. 18 Haziran 1941’de imzalanan bu anlaşma Türkiye’nin savaş dışı kalma siyasetinde yeni bir aşama oldu. Bunu 10 Ağustos 1941’de SSCB ile İngiltere’nin ortak notası izledi. Savaşın iyice yoğunlaştığı bu dönemde her iki ülke Türkiye’nin toprak bütünlüğüne saygılı olduklarını bildiriyorlardı. Buna karşılık Türkiye’den 1936 Montrö Sözleşmesi’ni tam olarak uygulayarak İstanbul ve Çanakkale boğazlarını savaş gemilerine kapalı tutulmasını istiyorlardı. 

İKİ TARAFTAN DA BÜYÜK BASKI

Spoiler

1942’de hem Almanya’nın hem de İngiltere’nin başını çektiği Müttefikler’in Türkiye’yi savaşa sokmak için baskı uyguladıkları bir yıl oldu. Türkiye çeşitli gerekçeler ileri sürerek bunların hepsini geri çevirdi. 1943’te Müttefikler’in üstünlüğü belirince İngiltere bu kez savaşın bir an önce bitmesine katkıda bulunmak ve zaferin nimetinden pay almak gibi fikirlerle Türkiye’yi Müttefikler’in yanında savaşa sokmaya çalıştı. Churchill bu amaçla 30 Ocak 1943’te Adana’ya gelerek İsmet İnönü’yle görüştü. İnönü, Churchill’in Türkiye’nin en geç Ağustos 1943’te savaşa katılması isteğine karşı, bunun gerekli silahların, savaş araç ve gereçlerinin verilmesi durumunda olanaklı olabileceğini söyledi. Bu konudaki görüşmeler sürerken Müttefikler 14-24 Ağustos tarihlerinde Kanada’nın Québec kentinde, 19-30 Ekim’de de Moskova’da düzenledikleri toplantılarda Türkiye’yi savaşa katmak yolundaki baskıyı arttırma kararı aldılar. 28 Kasım-2 Aralık tarihlerinde bir zirve toplantısı yapan Churchill, Roosevelt ve Stalin de bu kararı onayladı. Bunun üzerine Churchill ve Roosevelt 3 Aralık 1943’te İsmet İnönü’yü Kahire’ye davet ederek bu konudaki kesin isteklerini ilettiler ve Türkiye’nin Şubat 1944’te savaşa katılmaması durumunda her türlü yardımı keseceklerini bildirdiler.

SİYASİ İLİŞKİLER KESİLDİ

Spoiler

İsmet İnönü’nün askeri ve stratejik gerekçelerle savaşa katılmayı reddetmesi üzerine Mart 1944’te İngiltere, Nisan 1944’te de ABD Türkiye’ye askeri yardımı durdurdu. Diplomasi alanında da baskılar sürüyordu. Bu baskılara bir süre daha direnen Türkiye savaşın gidişinin iyice belirginleşmesi üzerine 2 Ağustos 1944’te Almanya ile siyasal ilişkilerini kesti. Bunu 6 Ocak 1945’te Japonya ile ilişkilerini kesmesi izledi.

FİİLİ OLARAK SAVAŞA KATILMADIK

Spoiler

Müttefik liderleri Şubat 1945’te toplanan Yalta (Kırım’da) Konferansı’nda, yeni kurulacak Birleşmiş Milletler’e yalnızca 1 Mart 1945’e kadar Almanya’ya savaş açmış ülkelerin katılmasını içeren bir karar aldılar. Bunun üzerine Türkiye 23 Şubat’ta Almanya’ya savaş ilan etti. Bu sırada Almanya’nın yenilgisi kesinleşmiş olduğundan Türkiye fiilen savaşa girmedi.

Almanya Rusya’ya saldırdığında, Türkiye Almanya’ya karşı 2. Dünya Savaşı’na daha erken girmelimiydi? (Savaşın sonuçlarının bugünki gibi olacağı varsayımına dayanarak)

[Yabgu Khan]

Hayır girmemeliydi. Yıllardır savaştan yıpranmış, bitap düşmüş bir millet asli olarak bir dünya savaşı daha çıkartamazdı. Ordumuzda doğru düzgün silah bile yokken koca bir dünya savaşına girmek sadece Türkiye'nin aleyhine olurdu.

[Kurt Knispel]

Türkiye SSCB'ye katılmayı planlasaydı aktif savaşa girerdi :) Türkiye'nin aktif savaşa girmesi demek Molotov'un Hitler'den o çok istediği Türkiye üzerinde ki üslere SSCB'nin kavuşması demek. Adaları dahi bu korku ile Almanlar'dan alamadık. Gerçi çıkartma yapacak teçhizat var mıydı onuda bilmiyorum.

[Amonthos]

Girseydi neler olurdu savaşın sonunda Almanların yine yenileceği varsayımı üzerinden düşünecek olursak. Savaşa katılması bazı konularda eminim yardımcı olacaktı tabi bu kişilerin az sonra bahsedeceğim konulara bakış açısına göre olumlu veya olumsuz olabilir.

Öncelikle Avrupa'nın bizi daha çok Avrupalı göreceğinden eminim bunu Avrupalı hayranlığı tarzı bir durumdan dolayı yazmıyorum savaştan sonra Avrupa'nın kenetlendiği bariz bir şekilde ortadır bu kenetlenmeye Türkiye'de dahil olurdu. Yani Avrupa'nın sınır kapısı olarak görülmekten çok kabul edilir. Avrupa Birliğine katılımı bile etkileyecek çeşitli sonuçlar doğurabilirdi bu durum.

NATO'ya üyelik süreci daha az kanlı olabilir ve hatta belki kurucu üyesi olabilirdi, belki diyorum çünkü 2.Dünya Savaşına katılan Yunanistan'la aynı anda katıldık. Yunanistan'ın neden kurucu üye olmadığını veya neden daha önce katılmadığını tam araştırma yapmadığımdan yorumlamıyorum. ( Bu arada NATO 1949 da kurulmuş, Türkiye 1952 de katılmıştı sanırım. )

ABD'nin sağladığı Marshall yardımları konusunda pek bir değişiklik olacağını zannetmiyorum zaten benim şahsi görüşüm bir ülkeyi köleleştirmek için yapılan yardımlardır onlar.

12 Adalar konusunda ise bu konun çok hassas olacağını düşünüyorum. Ama Yunanistan'ın adalara sahip olamama durumu bile gerçekleşebilirdi. Örneğin savaş sırasında Türkiye'nin 12 Adayı bir şekilde Almanlardan aldığını varsayarak konuşuyorum tabi ( Niye İtalyanla değilde Almanlar dersen İtalya'nın 1943 de teslim olmasından sonra Almanlar o bölgeden çıkarılamamıştır 1945 yılına kadar. ) o zaman muhtemelen adaların Türkiye'ye verileceğini düşünüyorum.

Almanlar ne kadar güçlü olsa da ilerleyişleri yavaşlatılabilinirdi.

Diğer bir açıdan SSCB' nin Alman işgalinden kurtardığı bir Demir Perde devleti olma olasılığımızı da bertaraf edemem. Bu durumsa tamamen Türkiye Cumhuriyeti tarihini kökten değiştirirdi.

Tabi bu senaryo savaşın aynı devam ettiği üzerine kurulu. Benim şahsi görüşüm Almanya ile savaşa girmek delice bir hamle olurdu ve savaşın gidişatını tamamıyla değiştirebilirdi. Öncelikle Almanların SSCB ile savaşmadan önce Türkiye'yi işgal etmeye çalışacaklarını veya bu durumu başaracaklarını düşünüyorum. Başarmaları durumunda Almanya'nın en büyük eksiği olan petrol kaynaklarına daha hızlı ulaşabilecekti ( Bakınız : Bakü Petrolleri ve Ortadoğu ) .Ortadoğu'nun muhtemel bir işgali ( Bu duruma İran'ı da katıyorum ) 1) İngilizlerin petrol kaynakları kesilecek ve Almanya'nın bariz petrol kıtlığını giderecek. 2) Hindistan'ın üzerinde Alman baskısı kurulacak ve daha önce hayal edilen Japonya'nın Hindistan'ı işgal edebileceği düşüncesi Almanlar sayesinde gerçekleşebilecek. Tabi Alman tanklarının Kafkas dağlarını, Doğu Anadolu dağlarını ve tabi ki İran dağlarını ne kadar başarılı aşabileceği muamma.

Uzun lafı kısası Türkiye'nin savaşa girişi, savaşın gidişatı ve sonrası için küçük değişikler gerçekleştirebileceği gibi büyük değişikliklere de gebe olabilir.

[Awake]

Türkiye'nin erkenden savaşa girdiğini varsayıyoruz, bu direkt olarak müttefiklerin arasına katılmak demektir, ABD ile koordine bir şekilde savaşa katıldığını varsayarsak, müttefik orduları ve donanmalarının Almanları Marmara ve Ege denizi boyunca rahat bir şekilde tutacaklarını düşünüyorum. Avrupa yakası ise elbette kaybedilirdi.

Sovyetler konusuna gelirsek, müttefiklere katılmış bir devlete Sovyetler'in tehdit oluşturacağını düşünmüyorum.

[Amonthos]

Türkiye'nin erkenden savaşa girdiğini varsayıyoruz, bu direkt olarak müttefiklerin arasına katılmak demektir, ABD ile koordine bir şekilde savaşa katıldığını varsayarsak, müttefik orduları ve donanmalarının Almanları Marmara ve Ege denizi boyunca rahat bir şekilde tutacaklarını düşünüyorum. Avrupa yakası ise elbette kaybedilirdi.

Sovyetler konusuna gelirsek, müttefiklere katılmış bir devlete Sovyetler'in tehdit oluşturacağını düşünmüyorum.

Dostum ABD direk savaşa girmemişti bide şunu da hesaba katmak lazım bence bir çok doğu Avrupa ülkesi savaş sonu Demir Perde de kaldı ve Türkiye'ye de Alman işgali senaryosunda müttefik devletlerin Türkiye' yi kurtarmak için SSCB den daha önce hareket edebileceğini sanmıyorum bu durum da demir perde ülkelerinden biri olarak kalmamız. Savaş sonrası SSCB' nin müttefikler buyurun Türkiye'yi boğazlarıyla beraber kurtardım size geri veriyorum diyeceğini hiç zannetmiyorum. Benim görüşüm SSCB nasıl Berlin'i öncelik yaptıysa Türkiye'yi de öncelik yapacaktı böyle bir durumda. 

Tabi senin senaryonda Almanlar'ın boğazı geçemeyeceği düşüncesi var bu durumda dediğinde haklısın. Benim ki Almanların tam bir Türkiye işgali üzerine kurulu. Ama şunu da söylemem lazım Alman Denizaltılarının müttefik donanmasını Boğazda ve Marmara denizinde bozguna uğratma olasılığı var.

[Awake]

Demir perde ülkeleri Polonya hariç müttefiklere katılarak savaşa girmediler, Polonya'da da durum biliyorsun Sovyet-Alman işgali şeklinde gerçekleşti. Türkiye'de durum böyle olmazdı, gerekli hazırlıklar yapılmadan savaşa girmesine gerek yoktu Türkiye'nin, bu gerekli hazırlıklarda müttefik ülkelerle tam bir işbirliğini içeriyor. Türk ordusunun eksik yönlerinin (mühimmat, hava desteği, donanma vb.) İngiliz ordusu tarafından karşılanabileceği bir ortamdan bahsediyoruz ki "boğaz" bir Normandiya'dan on kat daha fazla korunaklı (coğrafi olarak) bir bölge, hem Almanlarda müttefiklerin yapabileceği çıkartmayı yapabilecek kuvvet var mı? Alman denizaltıları Marmara denizi gibi küçük bir bölgede kolay av olmaz mı? Bütün artılar Türkiye'den yana.

Tam olarak İngilizlerin sunabileceği lojistik desteği bilemeyeceğim için bunlar sadece varsayım olarak kalıyor, ancak yine de böyle bir durumda Almanların denizi geçebilme ihtimalinin çok çok az olduğuna inanıyorum.

[Amonthos]

Dostum Almanlar denizi geçip Norveç'İ işgal etmedi mi eee onun içinde İngiliz Donanmasını ve bizim boğazlarımızdan daha geniş bir denizi geçmesi ve çıkarma yapması gerekmiyor muydu? Boğaz açıkçası bir engel ama o kadar büyük bir engel değil benim şahsi düşüncem. İngilizlerin burnunun dibinden mayınların arasından Norveç'e giden bir ordu elbet boğazıda geçecektir. Tabi ki Norveç istilasında daha farklı etmenler var ama yinede Alman ordusunun kapasitesine güzel bir örnek. Şunu da söylemek isterim İngilizlerin donanmalarının tamamını boğaza çekiceklerini hiç zannetmiyorum evet gemi yollarlar ama atlantik daha önemli onlar için

---

[Awake]

Bak yine unuttuğun bir şey var, Norveç tarafsız iken Almanya'nın işgaline uğruyor, Türkiye hazırlıklı olacak diyorum, vakti olacak diyorum. Ayrıca İngiltere'nin petrol kaynaklarına sınır olan bir ülke Atlantik'ten her daim daha önemlidir, Almanya'nın donanması ne ki Atlantik bu kadar önemli olsun?

[Yabgu Khan]

Türkiye eğer gerekli yardımlar ve şartlar sağlansaydı girecekti zaten savaşa. Ama Müttefikler yardımları fazla buldu ve savaş içersinde kendi ihtiyaçları olacak düşüncesiyle Türkiye'ye yardım yapmayı reddetti. Bu sebeplen Türkiye'de savaşın sonlarına kadar tarafsızlığını korudu. Savaş zamanında Türk ordusu envanterinde en güçlü tank olarak Sovyetler'in en dandik tanklarından biri olan T-26'lar mevcuttu. Asker sayısı 1 milyon 300 bin'e çıkartıldı o dönemler. Silah envanteri olaraksa dönemin Alman - İngiliz - Sovyet silahları mevcuttu.

Awake'nin dediği gibi Alman donanması hiç bir zaman Kraliyet donanması kadar güçlü olamadı. Kriegsmarine her zaman 3. planda kalmıştır Almanlar için çünkü işgal ettikleri çoğu yere Heer ve Luftwaffe yeterli olmuştur. O sebeplen Türkiye savaşa girse bile Almanlar'ın boğazdan geçmeye tenezzül edeceklerini dahi zannetmiyorum çünkü İngilizler'in düştüğü hataya düşmek istemezlerdi.

[Royal Guard]

katılmamalıydı.
Hangi tarafa katılırsa katılsın Türkiye kaybederdi.Zaten ölüm kalım savaşından çıkalı daha 20 yıl bile olmamışken bu savaştan daha büyüğüne girseydik kazansak bile şu an tek kıtada toprağımızın kalma ihtimali yüksek olurdu.

[Amonthos]

1. Dünya Savaşında İngilizlerin baltık denizinde Alman donanmasını nasıl bastırdığı unutuyorsun sanırım. Türkiye hazırlıklı olacaktı diyorsun nasıl bir hazırlık olacaktı o. Fransa'da hazırlıklıydı hatırlatırım. Türkiye nasıl bir hazırlık yapacaktı. Türkiye ordusunu aşağılamak için falan demiyorum. Fransa'nın Almanya'ya karşı direniş süresi 10 Mayıs – 25 Haziran 1940. Türkiye'nin bu Alman ordusuyla karşılaştığında ne kadar hazırlıklı olursa olsun bu süreden daha iyi bir sonuç çıkaracağını dahil kanıtın nedir. Boğaz diyorsun da hava indirme bölüklerini de unutuyorsun. Alman uçaklarına karşı hangi hazırlık yardımcı olacaktı şunu da eklemek isterim jet motorunu bulan ülkeden bahsediyoruz. Hadi Türkiye boğazda tuttu Almanya'yı diyelim eminim bu tutuş Alman V2 roketlerinin (kendileri uzaya ulaşan ilk insan yapımı alettir) savaşa katılmasına kadar sürecekti.

Atlantik, Türkiye karşılaştırmasına gelecek olursak evet İngiliz petrol kaynaklarına yakın ama İngilizlerin Alman Ubotu tehlikesine karşı Atlantik'i bırakacağını zannetmiyorum. En büyük ticaret ortağıyla ABD ile ticaret yolunu kesmek istemez nitekim petrol kaynakları üzerindeki tehdide karşı 1.Dünya Savaşında yaptıkları gibi Basra Körfezine asker çıkarıp Irak'ın kuzeyine ilerleyip Irak'ı korumayı tercih edecekti.

Müttefiklerin Türkiye'yi savaşa çekmek istemelerin tek nedeni onlar Almanları yenecek seviyeye gelene kadar, Almanların silahlarını başka tarafa çevirmelerini sağlamaktı ve bundan son derece emin olarak söylüyorum eğer Türkiye Savaşa girecek olsaydı Alman işgali ile karşılaşacaktı. En geniş noktası 3,6 km olan boğazın Alman ordusunu durdurabileceğini hiç sanmıyorum. O zaman kullanılan topların menzili bu genişlikten çok daha uzun.

[Deneme]

Almanyanın yanında girmek varken niçin ona karşı giricez ?

[Alcarin]

Hitler Rusya yerine Türkiye'ye merak salsaydı İstanbul 1, bilemedin 2 hafta dayanamazdı. Ağır bombardımana karşı o zamanın şartlarında karşı koyabileceğimiz yeterince silah yok. Boğazı geçmek de fazla zorlamazdı çünkü gemilerin manevra yapabileceği kadar geniş. Nehir gibi tamamen karasal güce bağlı bir durum yok. Çok ağır hava bombardımanı sonucu bütün mevziler dümdüz olur.

İstanbul düşüp de Anadoluya ilerleseydi aşırı derecede kayıp verirdi çünkü arazi Alman ordusunun hareket kabiliyetine ters düşüyor. Şehir merkezleri yerle bir olurdu belki fakat direniş hiçbir zaman bitmezdi. Bu bilindiğinden, Rus düzlükleri daha uygun geliyordu savaşmak için, fakat bu tarihin gördüğü en büyük kumar oluyordu aynı zamanda.

[Royal Guard]

Almanyanın yanında girmek varken niçin ona karşı giricez ?

Bu hataya 1914 te bir kez düştük bir daha düşseydik ne olurdu kimbilir.

[Kurt Knispel]

Dönemin anılarına ve yazılarına bakın hatta Kore savaşına kadar bakın. Türkiye'nin binbir dertle kendini nasıl NATO'ya attığını. Almanlar'ın savaşı kaybetmesi kesinleştiği 1944 senesinde Türkiye'nin tüm risk analizleri SSCB kuvvetlerinin vatanımıza müttefik yada işgalci olarak girmesi. SSCB girdiği nereden çıktı ki savaş öncesinde bizim üzerimizde hak iddia ederken bizi serbest bıraksın dokunmasın. Polonya'nın savaş sonunda yaşadıklarından mı bi habersiniz? Montgomery'nin manyakça olmasına rağmen isteklerini bile karşılayamayan İngiltere lojistiği fikri çok güvenilmez zaten vermişlerdi vereceklerini Türkiye'nin WW1'de olduğu gibi cephe açmasını istiyorlardı sadece.

[Ahrep]

Katılmamalıydı

[Amonthos]

Katılmamalıydı

Gayet kısa ve net :D

[GoktugPasa]

Girseydi Alman işgali altında kalırdık,Sovyetler tarafından kurtarılıp Sucuk Salam Ciğer Birliği dağılana kadar komünist yönetim altında kalırdık.

[Oberhauser]

İsmet İnönü' nün en büyük başarısı bizi şu savaştan uzak tutmasıdır...