[Doraemon]

Bu yazıda Victoria 3 için yapılan kapalı demo gösteriminden bilgiler ve yapımcıların söyledikleri yer alıyor.

Victoria 3 - Kapalı Demo Gösteriminden Bilgiler

Victoria 2, Paradox Interactive için bir dönemin sonuydu. Stüdyonun DLC politikası bu oyundan sonra değişti. Crusader Kings, Europa Universalis, Hearts of Iron gibi eski oyunların yenileri yapıldı ve bu oyunlar için çıkan yeni DLC'ler ile oyunların içerikleri her daim canlı tutularak bu oyunların bugün bile geniş oyuncu kitleleri tarafından oynaması sağlandı. Fakat 2011 yılında çıkmış olan Victoria 2 için sadece iki ek paket yayımlanmış ve seri büyük bir sessizlik içine gömülmüştü. Paradox'dan gelen her duyuru öncesinde serinin hayranları Victoria 3'nin duyurulacağına kesin gözle baksa da istediklerini alamadılar. Stüdyoların canlı yayınlarında veya tweetlerinin altında yapımcılara "Victoria 3 ne zaman gelecek?" diye soruldu fakat geri dönüş hiçbir zaman alınamadı. Ta ki dün gece yapılan Victoria 3 duyurusuna kadar...

Eğer daha önce Crusader Kings veya Europa Universalis oyununu oynadıysanız Victoria da size pek yabancı gelmeyecektir. Europa Universalis gibi bir ülkenin askeri ve siyasi yapılanmasını kontrol ederken Crusader Kings'teki gibi insanlar ile olan ilişkilerinde de dikkat etmeniz gerekiyor. Fakat Crusader Kings'tekinin aksine tek tek bireyler ile uğraşmak yerine geniş halk kitlelerinin çıkarına ve onların neler istediklerine dikkat etmelisiniz. Viktorya dönemini konu alan oyun, 1836'da başlayarak oyunculara 100 yıllık bir deneyim sunuyordu. Europa Universalis ve Crusader Kings ile karşılaştırdığımızda bu 100 yıllık süreç kısa gibi gözüküyor olsa da teknolojik ve sosyo-kültürel değişimlerin büyük bir hızla yaşandığı bu dönemde küreselleşen dünya siyasetinde kolonyalizm, sanayileşme, silahlanma, ülkeler arasındaki politik sorunlar ve siyasal kutuplaşma gibi birçok konuda ülkenizi nasıl yöneteceğiniz tamamen size bırakılmış. Bundan dolayı oyunun konu aldığı dönem kısa olsa da içeriği doluydu.

Nüfusun oyundaki etkisi

"Nüfus bu simülasyonun çekirdeğini oluşturuyor. Yaptığınız her şey nüfusa etki ediyor, değişmesine yol  açıyor ve nüfusun yaşadığı bu değişim sonunda ülkenize de yansıyor."

Ülkenizdeki insanların desteğini arkanıza almak kolay değil tabi ki fakat bunu başarabilmek için elinizde birçok imkan olacak. Teknoloji, ekonomi, politik ideolojiler, diplomasi ve askerleriniz;  oyunun dünyası ile etkileşime geçebileceğiniz bir çok yol var ve bunlar sayesinde halkınızı ve diğer ülkeleri yanınıza çekebileceğiniz gibi kendinizden de uzaklaştırabilirsiniz.  Fakat farklı görüşleriyle insan topluluğu daha karmaşık bir güruh. Oyunda bu "farklı görüşlerden" bolca olacak ve bir noktaya kadar yansıtılacak.

"1836'da yaklaşık bir milyar olan dünya nüfusunun tamamını - kesin olarak yüzde yüz doğru olmasa da yapabileceğimiz kadar gerçeğe uygun bir şekilde- bu şekilde yansıtmaya çalıştık. Bu da oyunun dünyasında binlerce ve binlerce farklı halk kitlesinin oluşmasını sağladı."

Tabi ki burada düşünce olarak farklılaşan halk kitlelerinden söz ediyor. Ekonomiyi batırdığınızda sinirlenen kapitalistlerin yüzünü tekrardan güldürmeniz lazım. Onlarla ilgili olan sekmeyi açarak okur-yazarlık oranına, ne kadar radikal ne kadar sadık olduklarına ve hayatlarını nasıl yaşadıkları hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Fakat kapitalistler de homojen bir grup değiller. Bir grup içinde, grup özelliklerinin dışında, ayrıca farklı ideolojileri ve farklı çıkarları olan insanlar da olabiliyor. Birçok kapitalist, aynı zamanda endüstrileşmeden de yanalar. Kapitalistlerin birçoğu genel olarak yüksek maaşlara ve emeklilik hakkına karşı çıksa da bu grup içinde dindar veya monarşist insanlar da olabiliyor.

Halka kapalı demo gösterimde oynanan ülke Prusya idi. Bu ülkede kapitalistlerin önde gelenleri çoğunlukla monarşi yanlısı olmakla birlikte aynı zamanda kendi grupları üzerinde de büyük bir etkiye sahiplerdi. Yani monarşistleri tatmin edecek politikalar uyguladığınızda aynı zamanda kapitalistlerin arasından da destekçiler kazanıyorsunuz. Oyunda bir şeye tıkladığınızda aslında dipsiz bir kuyuya düşüyorsunuz; sorunlarınıza çare bulmak için gittikçe daha da derine inmeniz gerekiyor ve her şeyin nasıl iç içe geçtiğini ve birbirlerini nasıl etkilediklerini öğrenmeye başlıyorsunuz.

Çıkar grupları, özellikle iktidarda oldukları süre içinde, oldukça güçlü olabiliyorlar. Fakat başta olmasalar bile onlara gereken ilgiyi gösterip mutlu etmeniz gerekiyor, çünkü hemen hemen yapacağınız tüm eylemler illa ki bir kesimin hoşuna gitmeyecek. Bu çıkmaz döngü içinde ülkenizi bir arada tutmak önemli. Fakat bu çıkar grupları geniş halk kitlelerini hitap ettikleri sürece etkililer.

"Bu çıkar kitleleri gücünü hitap ettikleri halk kitlelerinde alıyor ki halkın desteği olmadan çıkar gruplarının gerçekte hiçbir önemi yok." diyor Andersson. Yani muhafazakar bir tarım toplumunda, sanayicilerin veya sendikacıların neler düşündükleri konusunda endişe duymanıza gerek yokken liberal ve sanayileşmiş bir toplumda bu gruplara daha fazla ilgi göstermeniz gerekiyor.

Ekonomi, Vergiler ve Sanayileşme

Paradox, Victoria 3'ü bir yönetim oyunu diye nitelendiriyor ve birçok yönetim oyununda olduğu gibi binaların oyunda büyük bir öneme sahip olduğunu söyleyebiliriz. Bu binalar ekonominizi, ticaret kapasitenizi ve diğer birçok şeyi etkiliyor. Hükümetiniz ve politikalarınız da bu binaların üstünde büyük bir etkiye sahip. Eğer liberal bir demokrasi ile yönetiliyorsanız fabrikalarınız ve diğer işletmelerinizin tamamı özel girişimler sayesinde inşa edilip yine bu girişimciler tarafından yönetilecek. Bunun yanı sıra komünistler iktidardaysa, özel mülkiyet olmadığı için, fabriklarınız devlet tarafından yönetilecek ki bu da fabrikalarınız üzerinde size tam hakimiyet veriyor. Fakat şunu unutmayın ki özel girişimler ile inşa edilen fabrikalardan devletin kesesinden -siz istemedikçe- bir kuruş çıkmadan vergiler ile para kazanırken, devletin sahip olduğu işletmelerde kâr da zarar da sizin hazinenizi etkileyecek. Kısaca benimseyeceğiniz ekonomik sistem ile birlikte hazinenizi nasıl idare edeceğiniz size kalmış. Oyunda devlet hazinesine giren paranın büyük bir kısmı da vergiler sayesinde olacak.

"Yani oyuncular, doğrudan para kazanmak için uğraşmayacak. (Uğraşınız) Halkınız için iş imkanları sunmak ve ekonomiden payınızı alabilmek için gerekli vergilendirmeyi yapmak."

Halkınız gibi işletmeleriniz de kendi içinde bir gruplaşmış durumda. Her atölyeye ve fabrikaya tek tek bakmak yerine birçoğu hakkında fikir sahibi olabileceksiniz. Örneğin Prusya'da, atölyelerin büyük bir bölümü 600 kadar protestan Alman kapitalistlerin elinde. Bu kapitalistlere bağımlı olan 1400 kişi daha var. Yani 2000 kadar kapitalist atölyelerden gelir sağlarken, aynı zamanda bunların altında çalışan binlerce makinist ve işçi bulunmakta. Yapacağınız küçük ayarlamalar ile birlikte hepsini olumlu veya olumsuz şekilde etkilemeniz mümkün. Kapitalistler kârın büyük bir payını alırken, işçiler fakir ya da fakirlik sınırının altında yaşamlarını sürdürmeye çalışıyorlar.

Tabi ki halkınız yaşam şartlarını iyileştirmek sizin elinizde. Ekonomik şartlar ve insan hakları ile ilgili yeni yasalar geçirerek işçilerin düzgün bir maaş almasını ve hayat şartlarının iyi yönde değişmesini sağlayabilirsiniz fakat bu iş birkaç yasa geçirerek başarabileceğiniz bir durum değil. Eğer hükümetinizin veya baskın çıkar grupları yüksek maaşlara ve çalışma koşullarının iyileştirilmesini istemiyorsa değişimi gerçekleştirmekte zorlanacaksınız. Zor olsa da imkansız değil. Bazı şeylerle oynayarak ve idealleriniz peşini bırakmayarak her şeyi başarabilirsiniz, bir ölçüye kadar.  Çıkar grupları halk desteğine ihtiyaç duyduğu için halkınızı etkileyerek bu çıkar gruplarının kökünü kurutabilirsiniz.

"Halkın hangi çıkar gruplarını veya ideolojileri destekleyeceğini belirleyen birçok unsur var. Eğitimli halk kitleleri kendi başlarına siyasette aktifken fakir ve eğitimsiz halk kitleleri sendikacılar ve sosyalistlerin peşinden gitmeye daha yatkın."

Eğer sosyalist devrimin fitilini ateşlemek istemiyorsanız halkınızın eğitimine özen göstermeniz gerekiyor. Devrimlerin çok azı kan dökülmeden gerçekleşir fakat Victoria 3 size taraf değiştirme imkanı da sunuyor. Devrimin başına geçerek devrimci taraf ile de oynamanız mümkün.

Diplomasi ve Uluslararası Krizler

Yapımcılar savaşların nasıl işlediğini göstermek için henüz hazır olmadıklarını dile getirseler de askeri çatışmaların Victoria 3'de küçük bir rolünün olduğunu ifade ettiler. Barış istiyorsanız savaşa hazırlıklı olmanız da yarar var fakat Victoria 3'de savaştan çok diplomasi ön planda. Kartlarınızı doğru oynarsanız tek kurşun atmadan ülkenizin sınırlarını genişletebileceksiniz.

"Bu dönemde diplomasinin oynadığı rolü yansıtmak istiyoruz ve bazı şeylerin silahlı çatışmaya dönüşmeden diplomasi yoluyla çözülebilmesine imkan vereceğiz."

Bir ülkeyle ilişkileriniz olumlu veya olumsuz etkilemenin, ittifaklar kurup çeşitli anlaşmalar yapabileceğiniz seçeneklerin yanı sıra Victoria 2: Heart of Darkness ek paketinde yer alan özelliklerden biri olan uluslararası krizler de üçüncü oyunda yerini alacak. Anward'da göre diplomasi çoğunlukla "diplomatik zorbalık" şeklinde işleyecek. Bir toprak parçasını istiyorsanız, bir ülkeyi kuklanız yapmaya çalışıyorsanız veya daha bir planınız varsa yolunuz illa diplomasi masasından geçecek. Örneğin demoda Prusya, Danimarka tarafından yönetilen Holstein bölgesini ele geçirmeye çalışıyor. Danimarkalılar, tahmin edebileceğiniz üzere, bu konuda pek istekli değillerdi. Danimarkanın görüşmelerdeki amacı ise Prusya'nın saldırgan tutumuna karşı kendilerini savunup yaşanan diplomatik krizden dolayı tazminat ve Prusya'nın Pomerenya bölgesini almaya çalışmaktı. Bu noktada Prusya'nın eli, askeri gücünün büyüklüğünden dolayı, daha güçlüydü. Ayrıca savaş tehdidi de Danimarka'yı Holstein topraklarından çekilmeye zorladı. İki taraf da diğer ülkeleri, bir savaş durumda toprak vaadiyle, kendi yanlarına çekme imkanları olduğunu da söylemek gerek. Böylece küçük ülkeler de daha büyük ve güçlü ülkeler arkalarında oldukları sürece dünya siyasetinde etkili olabilecekler.

Yalnız şunu unutmayın ki diğer ülkeler de aptal değiller. Sırf savaştan kaçınmak adına onlarca söz verirseniz diğer ülkeler bunlar da içten olup olmadığınızı sorgulamaya başlayabilir. Verdiğiniz sözler cezbedici olsa da ne kadar açgözlü davrandığınız ve ülkeler arası ilişkiler de kimin size destek verip vermeyeceğini etkileyecek. Yani uluslararası diplomasi sadece hediyeler dağıtarak destekçi kazanabileceğiniz bir yapıda olmayacak.

Demodaki bu krizde, Britanya Prusya'nın yanında yer alsa da, Prusya'nın rakibi Avusturya da karşı tarafa destek verip yeni taleplerde bulununca diplomatik kumarın riski gittikçe artıyor. Andersson Britanya'nın güvenilir bir destekçi olmadığını da ekleyerek Avusturya'nın ise rakibini alt etmek için yola çıktığını söylüyor.  "Bu durum benim için (Prusya için) iyi gözükmüyor açıkçası." diyerek geri adım atmak zorunda kalıyor. "Kaybedeceğim tek şey Pomeranya olacak" diye de ekleyerek rakibinin üstünlüğünü kabul etmek zorunda kalıyor. Fakat eğer savaşmayı seçseydi küçük bir bölgeden daha fazlasını da kaybedebilirdi. Krizler savaş alanına gitmeden diplomasi masasında çözülmesini görebilmek iyi bir değişiklik gibi.

Teknolojik Gelişimler

Yüzyıl gibi kısa bir dönemini konu alsa da oyundaki her günün kendi içinde bir önemi olacak. Hearts of Iron gibi günün her saati önemli olmasa da günler bölümlere ayrılacak ve birkaç "tick"ten oluşacak. Viktorya dönemi her alanda yaşanan devrimler dolayısıyla kısa sürede büyük değişimlerin yaşandığı yoğun bir dönem. Bunu özellikle daha büyük ölçekte dönüşümü gerçekleştirecek yeni buluşların olduğu teknoloji ağacında görebiliyoruz. Bir alandaki araştırmalara odaklanabilirsiniz fakat ülkeniz hiçliğin ortasında yer almadığı için bu değişimler diğer yerlerden de ülkenize sıçradığını görebilirsiniz. Bu diğer oyunlarda sizin için iyi bir şeymiş gibi gözükse de Victoria 3'de tam aksine... Oyunda baskıyla yönettiğiniz halkın insan hakları veya konuşma özgürlüğü gibi kavramları duymasını istemeyebilirsiniz.

"Aslında bu durum (araştırmaları) sınırlamanız için bir neden olabilir. Bu teknolojik gelişmeler ülkenizi bazı alanlarda geliştiriyor olsa bile bazı teknolojik gelişmeler ülkeniz için çok tehlikeli olabilir. Daha fazla sansür uygulamanız sizin için daha iyi olabileceği gibi aynı zamanda bu fikirlerin ülkenizde yayılmasını engelleyecek bir tampon görevi de görebilir."

Yüzden fazla ülkeden birini seçip yönetme imkanınızın olduğu oyunda küçük bir ülkenin alıp süper güç olmaya çalışabilirsiniz. Victoria 3'de ülkeler arasında daha fazla farklılıklar olacak ve her küçük ülke size kendine has bir deneyim sunacak, en azından süper güç olana dek.

Victoria 3 ve Güç Sistemi

"Güç sıralaması sistemiyle yapmaya çalıştığımız şey, kesin ve her ölçüsüyle belirlenmiş bir şeyin ötesinde daha çok oyun ilerledikçe kendini gösterecek bir şey olmasını, oyuncuları farklı oynanış tarzlarına yönlendirecek bir şey olmasını istiyoruz." diyor Andersson. Küçük bir ülkeyi seçtiğinizde ekonominizi büyütmeye odaklanacaksınız. Ülkeniz kendi coğrafyasında etkili bir güç olsa bile kıtanızda veya küresel çapta büyük bir güç unsuru olmayacaksınız doğal olarak. Süper güçler ise hem güç hem de kontrol ettikleri topraklar olarak geniş etkilere sahip olacaklar, kolonileri ile birlikte ünyanın her yerinde etkili olabilecek ve uluslararası politika ve diplomasi de hem daha etkili olacak hem de bu alanlarda daha farklı seçeneklere sahip olacaklar. Bu ülkeler uluslararası güçleri ile birlikte dünyayı istedikleri şekilde biçimlendirebilecekler.

Paradox'un strateji oyunları karmaşık olsa da Victoria daha yoğun olacak. Bu tarz oyunlar zaten herkese hitap eden türden oyunlar olmasa da son dönemde daha geniş kitlelere ulaşabilmek için de birçok farklı yol izlendi. Paradox hâlen Victoria 3'ün geniş bir kitleye hitap edebilmesi için insanlara sunulabilecek farklı imkanlar üzerinde çalışıyor. Bunlardan biri de "Kolay modun" işleyişi değiştirmek.

"Kolay mod konusunda yapmak istediğimiz bir şey de ülkenizi, süper güçlerin elinizdeki her şeyi alabileceği korkusu olmadan, yönetebilmenizi sağlamak. Fakat bunu sadece ekonominize onlarca avantaj vererek sağlamak istemiyoruz."

Anward bu tarz avantajların, oyuncuların kolay moda bağımlı hâle gelmesine yol açacağından ve avantajlar olmadan oyunu oynayamacağından endişelendiğini dile getiriyor. Oyun yapımının bu aşamasında kesin bir şey söz konusu değil fakat oyunu daha kolay bir şekilde öğrenebileceğiniz ve daha rahat oynamanızı sağlayacak bir modun veya bazı araçların olacağını dile getiriyor.

"Bu oyunu sadece Victoria serisinin kemik kitlesi için olmasını istemiyoruz. Bu tarz toplum simülasyonlarına ve yönetim oyunlarına ilgi duyan diğer insanların da oyuna çekmek ve seriyi büyütmek istiyoruz."

Kolay mod ilginizi çekiyorsa ayrıca şunu da belirtmek gerekiyor ki her ince detaya girmenize de gerek yok. Andersson, makro düzeyde yeterince araç olacağı ve bunlarla ülkenizi yöneterek, eylemlerinizin sonuçlarını listeler ve rakamlar ile uğraşmadan görebileceğinizin de mümkün olduğunu belirtiyor.

Duyuru bazı hayranları tatmin etse de hâlen çıkış tarihi ile ilgili soruların bir yanıtı yok.

Kaynak: PcGamer

[reddga]

Diplomasinin savaşlardan daha ön planda olması en ilgimi çeken şeylerden biri. Daha önce bir Victoria oyunu oynamamış olduğumdan bunun nasıl işleyebileceğimi pek kestiremiyorum ama umarım istenilen tarzda bir sistem olur.

[korkusalan]

Eh sürpriz proje vic3 imiş

[Doraemon]

Diplomasinin savaşlardan daha ön planda olması en ilgimi çeken şeylerden biri. Daha önce bir Victoria oyunu oynamamış olduğumdan bunun nasıl işleyebileceğimi pek kestiremiyorum ama umarım istenilen tarzda bir sistem olur.

İlk oyunda diplomasi o kadar da etkili değildi şahsen. Hemen hemen Paradox'un her Grand Strategy oyununda olan seçeneklerdi. Uluslararası krizler de ek paket ile birlikte gelmişti. Güzeldi fakat "yeni bir oyun" için yetersiz bence. Henüz erken ama benim anladığım kadarıyla karşımızda Victoria 2'den çok da farklı bir oyun olmayacak sanırım. Beklenen Victoria 3 bu muydu, sadece görsel bir yenileme miydi, bilemiyorum. Muhtemelen yine aynı DLC politikası ile oyuna farklı bir hava katacaklar.