[Dionysos]

Öz Tamgası

Öz Tamgası veya farklı deyişlerle Öd, Od, Ög, Oz tamgası eski çağlardan beri neredeyse tüm uluslar tarafından kullanılmış olan bir kültürel semboldür.

(Arnavutluk’ta bulunan bir İlir betimlemesi. Atın kıç tarafında bir Svastika çizilmiş.)

(Budistlerde Svastika sembolü)

(Hindularda Svastika sembolü)

(Japonlardan bir Svastika sembolü)

(Türk dünyasından Svastika sembolü)

Gördüğünüz gibi dünyanın pek çok yerinde Svastika sembolü kullanılmıştır. Svastika’nın çıkış yeri net olarak Hindistan’dır. Svastika’nın en önemli manası Tanrı’ya tam manasıyla erişmektir. Neredeyse Svastika’ya sahip olan tüm kültürlerde bu mana çıkarılmıştır. Günümüzde hala bazı şamanlar bu sembolü kullanmaktadır.

(Oz tamgalı davulları ile kamlar)

Kubilay Han’ın kemerinde de bu Oz Tamgası dediğimiz sembol bulunmaktadır. Fakat aslında çoğu kişi bunu yanlış yorumlamaktadır. Böyle söylememin sebebi Kubilay Han’ın zaten Budist olmasıdır. Kemerindeki sembol ise Oz Tamgası olarak değil Svastika olarak yapılmıştır.

İndus Vadisi’nde ortaya çıkan bir uygarlık ilk defa Svastika olarak bilinen sembolü eserlerine işliyor. 

İndus Vadisi Uygarlığı bilinen ilk İzole dine sahip. Günümüz Hinduizm’i olan bu din aynı zamanda dünyanın en eski dini.

İndus Vadisi Uygarlığı kaybolduktan uzun zaman sonra M.Ö 6. Yüzyılda, Hindistan’da yeni bir din yayılmaya başlıyor. Budizm. Budizm de aynı Hinduizm gibi Svastika’yı kendine sembol olarak alıyor. 

Büyük İskender M.Ö 4. İran’ın ötesine geçmiştir. Civardaki Budist ve Hindu kültür dolayısıyla Svastika Makedonlara geçmiştir (Günümüz Bulgar kökenli Makedonlar değil eski Rum kökenli Makedonlar). Makedon askerlerinin kasklarında Svastika’ya rastlanmasının sebebi büyük ihtimalle budur.

Zaman ilerledikçe Budizm giderek yayılmıştır. Fakat Budizm’in kendi içinde bulunan bir sembol, belki de dönemin Hintlilerinin haberi dahi olmadan, İskender ve Rumlar sayesinde Avrupa içlerine kadar ilerlemiştir. İskender’in Makedonları tarafından, İskender'den  sonra kurulan Batlaymuslar sayesinde Mısır’a ve oradan Araplara geçmiştir. Bu sayede günümüz İslam dininde bu sembole rastlayabiliriz. Batlaymuslar ile Mısır'a, Kuzey Afrika’ya ve belki de İberya’ya kadar ilerleyen Svastika, Asya’da ise dönemin saldırgan ulusları ve Budizm’i ülkesinde istemeyen Çinliler yüzünden uzun süre doğu Asya’ya yayılamamıştır.

Hun devri geçtikten ve Göktürkler yıkıldıktan sonra dışarıdan gelen yeni fikirlere açık ve kendi içlerinde zayıf bir Rönesans yapmış olan Uygurlar inandıkları Zerdüşt mezhebi Maniheizm sayesinde Budistleri hoşgörüyle karşılamıştır. Bu nokta çok önemlidir çünkü Türk tarihinde Svastika, Uygurlardan sonra görülmeye başlamıştır.

Orta Asya’ya nazaran Anadolu’da bu tamgaya daha fazla rastlarız, İskender’in halefleri vasıtasıyla Arap yarımadasında da görülmeyen başlayan ve İslam’ın da içinde motif olarak yer alması üstüne bizim kültürümüze de Budistlerle girmesi tamgayı, İslam ile karşılaştıktan sonra tam manasıyla benimsememize neden olmuştur. 

Bu sembolün Moğollara geçişi ise Budizmi kabul etmelerinden sonra gerçekleşmiştir. Özellikle Kubilay Han, Budizmi resmi din yapınca Svastika, Moğolların çok yaygın kullandığı bir sembol haline gelmiştir. Japonya’ya ise Zen Budizmi sayesinde gelmiştir.