[ErkutErdem]

İnsanlık tarihte tek tanrı inanışından çok tanrıcılığa gök tanrılar "işe" yaramadığı için geçiyor ve her tanrıya bir görev veriyorlar. Yunan, Mısır, Hindu ve İskandinav tanrılarından uzun yıllar önce yine tek tanrıcılık var ve sonunda bu çok tanrıları aşırı zalim buldukları için yine tek tanrıya, ulu bir varlığa dönüyorlar. Hristiyanlık o yıllarda bir imparatorun tutumu ile bitemezdi zira dinin yayılmasına sebep olan şey İslamiyette olduğu gibi fetih ve genişleme politikaları değil, insanların tek tanrıcılığa olan ihtiyaçları. Bu tanım üzerinden tezimi daha çok desteklemek için Yahudilik örneğini verelim. 2000 yıl boyunca Roma İmparatorluğu sınırlarında yaşayan bir din. Ancak Yahveh aynı çoktanrılar gibi kıskanç bir tanrı ve halk arasına fazla inemiyor o yüzden, bazı Romalı şairler Dionysos'a eşit görmüşler gücünü-ki Dionysos Olympos dağındaki tanrılar arasına çıksa da ikinci jenerasyon ve zayıf bir tanrıdır, bu kıyaslama hakaretten öte bir şey yani.

Hristiyanlığın Avrupa tarihine etkisi Roma döneminden biraz daha sonra, özellikle Şarlman dönemiyle başlar. Şarlman döneminden itibaren Avrupa'da ciddi bir şekilde hristiyanlık yayılmaya çalışılıyor ve bu durum hem politik hem de etnik haritaları etkiliyor. İlk olarak Saksonlar, sonrasında Baltık bölgesi, İskandinavlar... Hristiyanlığın olmadığı ve birinci paragrafta bahsetiğim Hristiyanlığın türevi bir dinin de yer edinmediği bir Avrupa'da özellikle bu coğrafyalar günümüzden çok daha farklı bir halde olabilirdi. Örneğin Şarlman'ın Saksonya seferi olmasaydı tarihteki "Almanya" kimliğinin oluşmayacağını ve Kuzey Almanya ile Güney Almanya'nın hem dini hem de etnik olarak birbirinden farklı yapılarda olacağını düşünüyorum.

Üstüne ekleyecek olursam Papanın Avrupa yönetimine karışması, Katolik mezhebinin sistematikleştirilmesi (Şarlman farklı ve kötü verilen vaizleri sevmeyip daha becerikli insanlar tarafından yazılan toplu vaizler istemiştir), teslis inancını reform etmiştir ve kutsal ruhun babadan (ve oğuldan) çıktığı yazısını, babadan diye düzeltmişlerdir. Ki yine bir tektanrıcılığı destekleyen bir hamledir bu.