[Aytaç]

Rusya tarihi Türk tarihi ile en içiçe giden alanlardan bir tanesi. Kiev Knezliğinden itibaren Karadeniz'in kuzeyine göçen Türkler ile sürekli mücadele veriyorlar. Ama birleşmeyi beceremiyorlar. Altın Ordaya karşı Novgorod Knezliği hariç bütün Knezlikler düşüyor hatta. İlk defa Kulikova'da bir savaşta Ruslar nispeten daha başarılı bir savaş veriyor. Ama kendileri de yıpranıyor. Toktamış han Moskova'yı falan yakıyor bu dönemden sonra. Ama yine Toktamış Han dönemi Timur'un olduğu dönemlere denk geliyor. Timur Sivas'ı aldıktan sonra Altın Orda, Osmanlı, Memlûk 3lü ittifagini kırmak amacıyla dönüp Kuzey'e Altın Orda'yı mahvediyor. Moskova bu dönemde biraz daha toparlanıyor. Kasım hanlığını kendi lehine kullanıyor vs. 1450lerde Altın Orda'nın hakimiyeti önemli ölçüde bitiyor Rusya üzerinde. 3.Ivan, Novgorod, Tver gibi Knezlikleri alıp kendini tüm Rusya'nın hakimi ilan ediyor sonraki dönemde. Artık Rusya ufak ufak Rusya olma yoluna giriyor.

İlk olarak Korkunç Ivan diye bilinen hükümdara değinmek gerek. Çünkü "korkunç" ismiyle ansak da çok önemli yenilikler yapıyor. Kendini Çar ilan ediyor. Zemski Sabor meclisi, yeniçerilere benzeyen Streltsy asker sınıfı kuruluyor. Kazan, Astrahan hanlıkları ele geçiriliyor. Ayrıca Batıdan bilim adamı, doktor vs. getirtip İngiltere ile vs. ticaret antlaşmaları yapıyor. Korkunç olarak anılmasının sebepleri yanlışlıkla oğlunu öldürmesi ve Obricina teşkilatı ile karşıtlarını öldürmesi olarak görülebilir. Bu dönemin en büyük sorunları olarak da Kırım ve Kozaklar söylenebilir. 

1591'de taht kavgaları, kıtlık, salgınlarla geçen bir fetret dönemi başlıyor. 20 sene civarı süren karışıklık, sahte taht talipleri dönemi Mihail Romanov'un, Ivan'ın kurduğu Zemski Sabor tarafından Çar seçilmesi ile bitiyor ve Romanov dönemi başlıyor. 

İlk dönemlerde Don Kozakları isyan ediyor, Polonya'daki Kozaklar ise Rusya'dan himaye istiyor. Bu döneme kadar Rusların başına bela olan Kozaklar bu dönemden sonra Rusların lehine çalışmaya başlıyorlar. Sibir hanlığı bu dönemde Kozakların yardımıyla yeniliyor ve Ruslar Sibiryaya açılmaya başlıyor.

Büyük Petro küçük yaştayken, abisinin hasta olması bahane edilerek tahta geçiriliyor fakat Streltsy'ler abisini başa geçiriyorlar, Petro ikincil oluyor. Bu dönemde anneleri hüküm sürüyor denebilir. Petro bu dönemlerde daha ilkel, daha din odaklı Rus eğitimi yerine Almanya'da Avrupai bir eğitim görüyor. Annesi ölünce Petro başa geçiyor. İlk iş olarak Karadenize iniyor Ruslar ve Osmanlı'nın elinden Azak alınıyor. (Ruslar bu dönemden sonra uzun bir süre ara vere vere Osmanlılara saldırıp sürekli imtiyazlar veya topraklar alıyor.) Ayrıca Petro'nu yaptığı en büyük icraatlardan birisi İsveçlileri dize getirmesi ve Baltıkta etkileşimlere başlaması. St.Petersburg da bu dönemde kuruluyor.

Petro, Bizans'dan kalmış olan Grek merkezli eğitimi Latin, Avrupa merkezli eğitime kaydırmıştır. Giyim, takvim, rakamlarda vs. Yenilikler yapılıyor. Edebiyat, Heykelcilik yayılmaya başlıyor. Ayrıca sürekli sorun çıkartan ve Batılılaşmaya karşı olan Streltsy'ler bastırılıp ortadan kaldırılıyor. Bunların yerine Avrupalı subaylar vs. getirilerek yeni askerler eğitiliyor.  Yalnızca soylulardan oluşan askerlere köylüler de alınmaya başlanıyor.

Petro'dan sonra Rusya Avrupa'nın önemli bir gücü haline geliyor. Hemen Petro'dan sonraki dönem pek içaçıcı değil ama 2.Katerina (Alman) ile Rusya daha da güçlenmeye ve Batılılaşmaya başlıyor. Osmanlı ve Polonya üzerinde baskı sağlanıp önemli kazanımlar elde ediliyor. Daha sonra Napolyon savaşları ve ona karşı verilen mücadeleler var. Napolyon meselesi bittikten sonra Osmanlı üzerine gidilmeyen devam ediliyor ayrıca yine aynı dönemde Türkistan'daki Hive, Buhara, Hokand hanlıkları  aralarında da sorunlar olması sebebiyle 20-25 yılda çok büyük bir direniş olmadan alınıyor. Afganistan'daki İngiltere ile Doğuda sınır olunmuş oluyor. Sonraki dönemde biraz da despot hükümdarların da etkisiyle Serfler, çiftçiler imtiyazlar istemeye, sıkıntılar çıkarmaya başlıyorlar. Bunun sonucu olarak da 1900lerin başlarında zaten bir çok imtiyaz elde etmiş olan Serflerin de desteğiyle SSCB kuruluyor. Beyaz Ordu, Kırmızı Ordunun savaştığı bir iç savaş dönemi oluyor.