[PashaZade]

28 Haziran

Tarihte Bugün : Franz Ferdinand'ın Öldürülmesi(1914)

Franz Ferdinand, Avusturya Arşidükü ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun tek veliahtı. 3 çocuğu ile hanedan üzerindeki haklarını dillendiren en güçlü kişiydi. Ailesinin karşı çıkması rağmen onları yok sayarak soylu bir aileye dayanmayan Sophie Chotek ile 1900 senesinde evlendi. Uzun yıllar boyunca İmparator olma hevesiyle yaşayan Ferdinand, 1914 senesinin Haziran ayının sonlarına doğru ilhak ettikleri Bosna-Hersek bölgesindeki Saraybosna'ya bir ziyaret düzenlemek istedi. Zaten hanedanı sevmeyen halk bu haberi duyunca iyice doldu taştı. Üstelik bu ziyaretin Sırpların Osmanlılara karşı yenilip, krallıklarının yıkıldığı 28 Haziran gününe denk gelmesi bardağı taşıran son damla olmuştu...

Bu ziyareti fırsat bilen ''Genç Bosna'' örgütündeki 7 kişi  Veliaht-Prensin geçeceği sokaklarda ayrı ayrı yerlerini almışlardı. Suikastçılardan Nedeljko Çabrinoviç şehre girecek olan 6 arabalık kafileye bomba ile saldırı yapacak kişiydi. Nitekim de öyle oldu. Çabrinoviç bombayı bir şekilde Veliaht-Prens ve Düşes eşinin bulunduğu üstü açık otomobile atmayı başardı. Ama bombanın arabanın çamurluğuna çarpıp sekmesi üzerine Franz Ferdinand bu suikast girişimden kurtuldu. Veliahta bir şey olmamıştı ama bombanın diğer otomobillerin önüne düşmesi ile birlikte içlerinde veliahtın emir subayı Merizzi dahil 20 kişi yaralanmıştı. Çok az sayıdaki polis ve güvenlik tedbirlerine karşın çaresizlik içerisinde olan Franz Ferdinand şehrin Askeri Genel Valisi Potiorek ile hastaneye gitti. Bir süre emir subayının yanında duran Veliaht, Potiorek'i azarlayarak cevap bekledi. Potiorek'in Veliaht'ın güvenliğini güvence ile garantilemesinden sonra Franz Ferdinand Belediye binasına gitti.*

Burada kendisine yapılacak olan karşılama fevkalade büyüktü. Birçok yerden insanlar veliahtı görmek için gelmiş, yiyecekler ve içecekler büyük bir zarafet ve düzen içerisinde sunulmuş, şehrin müftüsü dahi bu karşılamada yerini almıştı. Bütün bu şatafatlı hazırlıklara rağmen veliaht yerinde duramıyordu. Emir subayını merak ediyor ve hastaneye gitmek istiyordu. Bununla beraber eşi Sophie de veliahtla birlikte gitmek için diretiyordu. Daha fazla dayanamayan Franz Ferdinand ve eşi Sophie hastaneye doğru yol aldılar. Çek asıllı şoförün arabayı yanlış sokağa sokması üzerine Potiorek arabayı durdurdu. Şans eseri veliahtın arabasının önünde durduğunu gören Gavrilo Princip 6 el ateş ederek, 3 mermi veliahta 2 mermi düşes'e ve bir mermi de Potiorek'e ateş etmişti.**

İlk önce düşes sonra da veliaht ölmüştü. Valinin durumu iyiydi ve Princip hemen orada polisler tarafından yakalandı. İçlerinde Princip'in de bulunduğu 4 kişi 20 yaş yasasından yararlanarak idam edilmekten kurtuldular, diğerleri idam edildi. Veliaht'ın ölümü Viyana'da savaş yanlılarınca büyük bir tepki ile karşılandı. Bazıları bunun direk olarak Sırbistan ile bağlı olduklarını söylerken bazıları bunun İtilaf devletlerinin işi olduğunu dahi söylüyorlardı. Bunun üzerine Avusturya-Macaristan İmparatorluğu aynı gün Sırbistan'a savaş ilan etti. Bu savaş arkasında ,bir adamın ölmesine bağlı olarak, 10 milyon insanın hayatına mal oldu ve bir o kadar da sakat, hastalıklı ve kayıp bıraktı. Gavrilo Princip savaşın bitişini göremeden hapishanede tüberküloz hastalığından ölür.

*Bombayı kimin attığı konusunda kaynaklarda değişik isimler vardır.

**Ateş edilen mermi sayısında farklılıklar olabilir.