[Kierkegaard]

Devlet, başkenti Budin veya Viyana'ya taşıyıp, Türkleri o bölgeye yerleştirseydi Avrupa ile çok daha fazla etkileşimde olabilirdik.

Istanbul gibi bir şehri bırakıp Budin e başkent taşımak ? Hemde düşman ile etkileşimde olmak için ?

Devlet, başkenti Budin veya Viyana'ya taşıyıp, Türkleri o bölgeye yerleştirseydi Avrupa ile çok daha fazla etkileşimde olabilirdik.

Avusturya Arşidüklüğü, Macaristan üzerinde hak talep etmiş iken başkent gibi önemli bir mertebeye sahip bir yeri, bu karmaşanın tam ortasına koymak pekte sağlıklı olmaz idi.

Fethedilen yerlere Türklerin yerleştirilmesi o kadarda kolay olmasa gerek. Balkan seferlerinde fethedilen yerlere yerleştirilen Türkler, padişaha karşı pekte iyi gözle bakmazlar. Kim evini, yerini, yurdunu, tasını, tarağını bırakıp, öylece gidiverir? Hem terk edip gittikleri yerlere kimler gelecek? Hadi gittin diyelim, bu ülkenin nüfusu ne kadar ki her yere yerleştirilsin bu insanlar.

Kuşatma başarılı olsa idi; bu şehir ne kadar elde tutulurdu orası zaten muamma. Ele geçirildiği vakitten itibaren karşı saldırya geçmeleri an meselesi olurdu herhalde. Kuşatma sonrası ordu yıpranmış (yiyecek, giyecek, teçhizat, mevsimsel etkenler) iken tekrardan çıkacak bir savaşta ne kadar başarılı olunurdu... zar zor...

 Ben padişah olsam İstanbul'u ben de bırakmazdım fakat yüzyıllar sonra her şey çok farklı gözüküyor. Büyük başarılar büyük fedakarlıklar gerektirir. Kanuni zamanında pekala yapılabilirdi; açıkçası kendisini Roma İmparatoru olarak gören ve Venediklilere ihtişamlı bir tac yaptıran Kanuni'nin, kuzeybatı yerine batıya yönelerek Roma'yı fethetmesi olasılığını düşünmek daha mantıklı gelse de dönemin şartları bunu gerektirdiğinden Viyana'yı kuşatmış. Bölgeyi elinde tutabilecek meşruiyeti ve gücü vardı. İskan politikası gütse belki Celali isyanları bile ortaya çıkmazdı.

 Devlet, doğu, güney ve kuzeyi önemsemeyip tamamen batıya yönelseydi belki sanayi devrimi daha geç gerçekleşir, sömürgeci devletler ortaya çıkmaz, dünya şu an var olan teknolojik gelişim düzeyine ulaşamazdı.

---

Belki bu başlığın konusu değil ama aklıma takılan ilginç bir ayrıntı olarak şunu söylemeliyim ki bence talihimizin döndüğü olay, Kanuni'nin, Bayezid'de bulunan harem ahalisini taşıyarak Topkapı Sarayı'na yerleştirmesidir. Bu tarihten sonra gelen padişahların mülk ile ilişkileri azalmış, dünyevi ilişkileri çoğalmış bunun neticesinde mutlak otorite zayıflamış, harem ahalisi tarafından ele geçirilen makamlar rüşvet ile çalışmaya başlamıştır.

Yazılarımda bahsettiğim tarihi olaylar için kaynak: Halil İnalcık - Devlet-i Aliyye serisi