[uçan erişte]

Žemyna


Gelmiş geçmiş birçok yerel dinde bir ana tanrıça kavramı vardır.
Toprak, doğurganlık, çoğalma, bahar, canlılık ile ilişkilendirilir.
Çeşitli kültürlerde Toprak Ana, Mother Earth, Terra Mater, Matka Ziemia, Mokoş ana kavramlarıyla ifade edilir.
Temel terimler toprak ve annedir.
Dünyanın hemen hemen her yerindeki birçok yerel dinde bu kavrama denk düşen bir tanrıçaya tapılmış.
Kibele, Venüs, İsis, Gaia, Juno, Minerva, Durga, Dewi Sri vs.
Hıristiyanlıktaki uzantısı ise Meryem'dir. Yunanca Theotokos Tanrı'nın annesi ya da Süryanice ܝܳܠܕܰܬ ܐܰܠܳܗܳܐ‎ / Yoldath Alloho Hıristiyanlıktaki paganlık izlerindedir.

Bu kavramın Litvan paganlığındaki karşılığı ise Žemyna. Türkçe okunuşu "jemina".
Bu tanrıça için seçilen isim ise tipik bir ÖHA yolculuğunu yansıtan kelimelerden.
Bu kelime ek almış isim: žemė +‎ ynas.

Ekten başlayalım. +ynas Litvancada topluluk belirten bir çokluk eki. Örnek: kalnas +‎ ynas => kalnynas: sıradağlar
Dişil isimlerle birleşince ek de dişilleşerek +yna hâline geliyor.

Žemė ise toprak demek. Dayandığı ÖHA kökü *dʰéǵʰōm.
Bu kökün diğer bazı dillerdeki karşılıkları ise şöyle:
Grekçe: χαμαί / khamai - bkz. Bukalemun
Latince: humus
Ermenice: ցամաք / camak
Letonca: zeme
Lehçe: ziemia
Rusça: земля́ / zemlya
Sanskrit: क्षम् / jmáḥ
Kürtçe: zevî
Pehlevice: zamig'
Farsça: زمین / zemin

Farsça ve Urducada zemin kelimesi toprak anlamının yanı sıra yer ve Dünya gezegeni için de kullanılır.
Tıpkı İngilizcedeki earth ve land kelimesi gibi.
Türkçede ise anlamı giderek taban ve döşeme şeklinde daralmış.

Hindistan coğrafyasındaki toprak ağaları olan yani bir tür landlord olan asilzâdelere verilen zemindâr unvanı da buradan gelir.

Demiryolu ile karayolunun aynı seviyede (yani alt veya üst geçit olmadan) toprak üstünde kesiştiği yerlere ise hemzemin geçit denilir. 

Spoiler

Buradaki hem kelimesi eş veya aynı anlamındadır. Türkçede de kullanımı yaygındır. Hemşeri -> Hemşehri (Aynı şehirli)
Grekçe ὁμός/ omos ve Latince homo ile aynı ÖHA kökünden gelir. Bu kökün İngilizcedeki karşılığı ise same'dir.

Yeri gelmişken Latince toprak anlamına gelen humus kelimesinden türetilen humilis kelimesine değinelim.
Humilis'in İngilizce karşılığı olan earthling yani topraklık kelimesi "insan" anlamında kullanılır.
Küçültme eki işlevi de gören bir ek alması ise ilgi çekicidir.
Human'ın yani insanın tanrılar nezdinde aciz ve küçük oluşunu mu ifade eder?
Ya da evrenin minyatürü insanı mı niteler?

Hindistan'da bir zemindarlık arazisinde bulunan bir hemzemin geçitteki toprak yere bir Zemynas heykeli dikip taparken Âşık Veysel'den Benim Sadık Yârim Kara Topraktır türküsünü dinlerseniz çok anlamlı olur.[/b]