[Ahmed-i Sani]

GAZEL 2

mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün
 
1.      Nedür bu handeler bu ‘işveler bu nâz u istiğnâ
Nedür bu cilveler bu şiveler bu kâmet-i bâlâ
 
(Bu gülüşler, bu işveler, bu naz ve vurdumduymazlık nedir? Bu cilveler, bu naz ve edalar, bu yüce boy nedir?)
 
hande: gülme, gülüş
‘işve: güzelin, gönül aldatan, gönül çelen naz ve edası
istiğnâ: 1. aza kanat etme, tokgözlülük 2. ihtiyaçsızlık 3. nazlanma; ağır davranma 4. çekinme
cilve: 1. kırıtma 2. tecelli, görünme
şive: 1. naz, eda 2. söyleyiş, yerli veya yabancı konuşma tarzındaki telaffuz hususiyetinin bıraktığı umumi intibalar
kamet: boy, boybos
bâlâ: 1. yüksek, yukarı, üst, yüce 2. boy
 
2.      Nedür bu pîç pîç ü çîn çîn ü ham-be-ham kâkül
Nedür bu turralar bu halka halka zülf-i müşgâsâ
 
(Bu büklüm büklüm, kıvrım kıvrım perçemler nedir? Bu alna dökülmüş kıvırcık saçlar, bu halka halka misk kokulu zülüfler nedir?)
 
pîç: büklüm, kıvrım, dolaşık
çîn: kıvrım, büklüm, çatıklık, buruşukluk
ham: eğri, bükülmüş
kâkül: alnn üzerine sarkıtılan kısa kesilmiş saç, kâhkül, perçem
turra: 1. alın saçı 2. kıvırcık saç lülesi 3. kumaşın etrafına çekilen kılaptandan süs
zülf: 1. yüzün iki yanından sarkan saç lülesi 2. sevgilinin saçı
müşg: misk
müşgâsâ: misk kokulu
 
3.      Nedür bu ‘ârız u hadd ü nedür bu çeşm ü ebrûlar
Nedür bu hâl-i Hindûlar nedür bu habbetü’s-sevdâ
 
(Bu yanaklar, bu göz ve kaşlar nedir? Bu Hintli benler ve bu siyah tane nedir?)
 
‘ârız: 1. gelen 2. tesadüfi vaka 3. dağ, bulut vesaire gibi görmeye mani olan her şey 4. yanak
çeşm: göz
ebrû: kaş
hâl: vücutta husule gelen ben, nokta
habbetü’s-sevdâ: kalbin içindeki siyah nokta
 
4.       Miyânun rişte-i cân mı gümiş âyîne mi sînen
 Binâgûşunla mengûşun gül ile jâledür gûyâ
 
(Belin, can ipliği mi? Göğsün, gümüşten ayna mı? Kulağının memesi sanki gül, küpen de gülün üzerinde bulunan çiy tanesidir.)
 
rişte: 1. iplik, tire 2. ilgi, bağ 3. sanatkarane yapılmış bir yazıyı veya yapılmış bir yazıyı minyatürü çevreliyen tezhibin iç kısmına sınır olarak tek, çift, eşit, veya farklı kalınlıklarda çekilen çizgi
binâgûş: 1. kulak memesi 2. kulak tozu
mengûş: küpe
gûyâ: sanki
 
5.      Vefâ ummaz cefâdan yüz çevürmez Bâkî ‘âşıkdur
Niyâz itmek ana cânâ yaraşur sana istiğnâ
 
(Bâkî âşıktır; senden vefa beklemez, cefalarından da yüz çevirmez. Ey sevgili! Ona yalvarıp yakarmak; sana da vurdumduymazlık, umursamazlık yakışır.)
 
istiğnâ: 1. aza kanat etme, tokgözlülük 2. ihtiyaçsızlık 3. nazlanma; ağır davranma 4. çekinme