Polonya-Litvanya Birliği`nin Kuruluşu
1386'da, Litvanya Büyük Dükü Jogaila, Polonya Kraliçesi Jadwiga ile evlendi. Bu evlilik onu aynı zamanda Polonya'nın kralı ünvanını almasını sağladı ve Władysław II Jagiełło olarak 1434'te ölümüne kadar yönetti.Böylece Jagiello hanedanının iktidarıyla Polonya-Litvanya Birliği sağlanmış oldu.Pol-Lit. Birliği her iki ülke ve halklarına faydalı oldu ve dört yüzyıl boyünca Avrupa`nın en büyük ülkelerinden biri haline geldi. 1569`da Lublin Birliği adındaki anlaşma çerçevesinde Polonya-Litvanya Birliği resmen kurulmuş ,1795`de son ve 3.kez parçalanana kadar varlığını devam ettirmişti.
Esasen 1385`de Krewo Birliği adı altında bir anlaşma yapılarak Polonya ile Litvanya`nın birleştirilmesine yönelik adımlar atılmıştı.Müzakerelerin sonucunda büyük Litvanya Dükü Jogaila ,Polonya Kraliçesi Jadwiga ile evlenmeyi kabul etmiş,Hristiyan olmuş ve 1386`da Polonya Kralı olarak taç giymişti. Birlik olma kararı,hem Polonya hem de Litvanya için tarihin önemli dönüm noktalarından biri olmuş,iki millet arasında 4 yüzyıl sürecek bir ortak tarih meydana getirmişti. Kraliçe Jadwiga 1399`da öldüğünde, Polonya Krallığı ünvanı tamamen kocasının eline geçti.
Baltık bölgesinde Tötonlar ile Polonya arasındaki gerilim devam etmekteydi.1410`da Grunwald Savaşı ile Pol.-Lit. güçleri ,Tötonlara karşı büyük bir zafer kazandılar. Birlikteliklerinin faydalı olduğunu gören her iki ülke ileri gelenleri arasındaki çeşitli protokollerin imzalanması sonucunda Horodlo Birliği adını aldı.(1413) Babasının ölümünden sonra tahta geçen genç Władysław III, Polonya Kralı ünvanının yanı sıra Macar Kralı ünvanını da elinde bulunduruyordu.Varna Savaşı`nda Osmanlı orduları tarafından öldürülünce Pol-Lit Birliği`nde 3 yıl sürecek bir fetret dönemi başladı, Władysław III `in kardeşi Casimir IV Jagiellon`un taç giymesiyle bu dönem son buldu.
Arka Plan
Polonya
Macaristan ve Polonya Kralı, Louis I ,1382`de olmuştu. Hayatta kalan sadece iki kız kardeşi Mary ve Jadwiga olduğundan Polonya bir veraset krizi içine girmişti.Taht için adaylar Mary`nin nişanlısı Luksemburglu Sigismund ,Masovia Dükü Sietmowit IV ve Wladslaw Opolczyk idi. Mary ve nişanlısı,Macaristan ile taht birliği istemeyen Polonyalı soylular tarafından kabul görmemişti. Polonya soylularının birbiriyle rekabeti sonucu ,kısa sürecek bir iç savaş bile patlak vermişti. Sonunda, Jadwiga`nin annesi Macaristan naibi Bosnalı Elizabeth ile yapılan uzun müzakereler sonucu Jadwiga, Krakow`a varmış ve Polonya Kralı olarak 15 Ekim 1384`de taç giymiştir. Bir kadın olmasına rağmen kral olarak taç giymesinin sebebi Polonya tahtındaki haklarını vurgulamak içindir. Hala bir kocaya ihtiyacı olan Polonya monarkı, Avusturyalı William ile nişanlanmış lakin kendisi Polonya`ya ulaşır ulaşmaz Polonyalı asiller tarafından zorla alıkoyulmuştur. Polonyalı soylulardan Melsztynli Spytek, Tarnowlu Jan, Kan Teczynski ve büyük Litvanya Dükü Jogaila tarafından Kraliçe Jadwiga`ya evlilik teklif edilmiştir.
Litvanya
Büyük Litvanya Dükü Algirdas`ın 1377`de ölmesinin ardından taht, oğlu Jogalia`ya kalmıştır. Jogalia, Pagan Litvanyalılar ve Ortodoks Ruthenyalıların oluşturduğu büyük bir ülkeyi miras almıştır. Geçen yüzyıldan beri ,Litvanyalılar Töton Şovalyeleri'nin Litvanya`yı katolikleştirme bahanesi ile Haçlı seferlerine karşı mücadele etmekteydi. Din değiştirmenin kaçınılmaz olduğunu anlayan Jogaila en iyi fırsatları aramaya başlamıştır. Eski düşmanlarından Hristiyanlığı kabul etmek Litvanya için hem tehlikeli hem de rağbet görmeyen bir fİkirdir. Başka bir seçenek arayan Johaila, Moskova Dükü`nun kızı ile evlenip Ortodoksluğa geçmeyi düşündü ise de Katoliklerin gözünde Ortodoksluğun, paganlıktan farkı yoktu. Böyle bir evlilik Töton saldırılarından Litvanya`yı koruyamazdı. Polonyalı soylular tarafından öne sürülen 3.seçenek ise Polonya Kraliçesi ile evlilikti.
Birlik
-Müzakereler
Polonya ile Litvanya arasındaki iliskiler her zaman dosthane degildi. İki ülke daha evvel de müttefik olmalarına rağmen , Galicya-Volhynia Savaşları`nda savaştıkları da olmuştu. Fakat şimdi ortak düşman olan Töton Şovalyeleri, her iki ülkenin birlik olması için bir fırsat olmuştu. 1385 ortalarında Polonya`ya bir heyet gönderen Jogaila, anlaşılan tüm prensipleri kabul ettiğini açıklamıştı, bugün bu kabul edilen prensipler Krewo Birliği olarak bilinir.
Anlaşmanın İçeriği
Anlaşma Jadwiga`nin annesi Kraliçe Elizabeth`e ve Polonya delegasyonuna hitaben yazılmıştı. Kısaca Litvanya Dükü Jogaila`in Polonya Kraliçesi Jadwiga ile evlenmesiyle beraber aşağıdaki maddeleri şart koşuyordu;
-Litvanya`nın Hristiyanlaştırılması: Pagan Jogaila, Litvanyalı asiller ve bütün pagan Litvanyalılarin Hristiyan olması
-Avusturya Dükü William`a Jadwiga ile nişan bozması için 200.000 Florin
-Polonya ile yapılan savaşlarda kaybedilen toprakların iadesi, bu madde özellikle kızıl Ruthenya denilen bölgeyi kapsıyordu
-Litvanya tarafından tutulan bütün Hristiyan mahkumların salınması
-Litvanya ve Ruthenya topraklarının Polonya tacı altında birleşimi
Krewo Birliği Anlaşması(1385)
Sonrası
Vaftiz olarak adını değiştiren Jogaila , yeni isim olarak büyük dedesinin onuruna Wladıslaus ismini alır. Jogaila 18 Subat 1386`da Jadwiga ile evlenerek Polonya Kralı ilan edilir. Avusturya Dükü William ve Töton Şovalyelerinin kara propaganları sonucunda Papa Urban VI (1378–1389) tarafından evlilik onaylanmaz, ancak bir sonraki Papa Boniface IX (1389–1404) tarafından evlilik onaylanır. 1386 yılının sonunda Litvanya`nın başkenti Vilnius`a dönen Jogaila sözünü tutar ve Litvanya`yı Hristiyanlaştırma çalışmalarına başlar. Kitleler, çok az bir öğreti ile vaftiz edilir. Hristiyan olanlara yün gömlek hediye edilir. Hristiyanlığa dönen soylulara yeni haklar verilir.
Polonya-Litvanya Birliği
Jogalia evlilik sonrası kardeşi Skirgaila`yi Litvanya naibi olarak bırakır. Skirgaila ,Litvanya soyluları arasında sevilmez ve bunu fırsat olarak gören Vytautas iktidarı eline almak için Litvanya İç Savaşı(1389-1392)`nı başlatır. Ostrow Anlaşması ile kendini Büyük Litvanya Dükü olarak kabul ettirmesine rağmen Vytautas , Jogaila`ya bağlı olmayı kabul etmiştir. Vytautas içişleri ve dışişlerinde bağımsız ama Jogaila ile ortaklaşa hareket etmeyi kabul etmiştir. Polonya-Litvanya ilişkileri ve Vytautas`in bağımsızlığı ,Vilnius ve Radom Birliği(1401),Horodlo Birliği(1413) anlaşmaları ile resmiyete dökülmüş ve Büyük Litvanya Dükalığı egemenliğini korumuştur. Ancak Lublin Birliği(1569) ile Polonya-Litvanya Milletler Topluluğu kurulduktan sonra Polonya-Litvanya arasında tam ve kalıcı olarak birlik sağlanmıştır. Son olarak 1791 Anayasası`nda her iki tarafında bir olduğu yer almıştır. 20.yy başlarında her iki ülkede bağımsızdır ve o zamandan beri herhangi bir şekilde birbirlerine baglı değillerdir.
Jadwiga and Jogaila`nın evliliklerini simgeleyen anıt (Krakow)
1386'da, Litvanya Büyük Dükü Jogaila, Polonya Kraliçesi Jadwiga ile evlendi. Bu evlilik onu aynı zamanda Polonya'nın kralı ünvanını almasını sağladı ve Władysław II Jagiełło olarak 1434'te ölümüne kadar yönetti.Böylece Jagiello hanedanının iktidarıyla Polonya-Litvanya Birliği sağlanmış oldu.Pol-Lit. Birliği her iki ülke ve halklarına faydalı oldu ve dört yüzyıl boyünca Avrupa`nın en büyük ülkelerinden biri haline geldi. 1569`da Lublin Birliği adındaki anlaşma çerçevesinde Polonya-Litvanya Birliği resmen kurulmuş ,1795`de son ve 3.kez parçalanana kadar varlığını devam ettirmişti.
Esasen 1385`de Krewo Birliği adı altında bir anlaşma yapılarak Polonya ile Litvanya`nın birleştirilmesine yönelik adımlar atılmıştı.Müzakerelerin sonucunda büyük Litvanya Dükü Jogaila ,Polonya Kraliçesi Jadwiga ile evlenmeyi kabul etmiş,Hristiyan olmuş ve 1386`da Polonya Kralı olarak taç giymişti. Birlik olma kararı,hem Polonya hem de Litvanya için tarihin önemli dönüm noktalarından biri olmuş,iki millet arasında 4 yüzyıl sürecek bir ortak tarih meydana getirmişti. Kraliçe Jadwiga 1399`da öldüğünde, Polonya Krallığı ünvanı tamamen kocasının eline geçti.
Polonya ve Litvanya (1387)
Baltık bölgesinde Tötonlar ile Polonya arasındaki gerilim devam etmekteydi.1410`da Grunwald Savaşı ile Pol.-Lit. güçleri ,Tötonlara karşı büyük bir zafer kazandılar. Birlikteliklerinin faydalı olduğunu gören her iki ülke ileri gelenleri arasındaki çeşitli protokollerin imzalanması sonucunda Horodlo Birliği adını aldı.(1413) Babasının ölümünden sonra tahta geçen genç Władysław III, Polonya Kralı ünvanının yanı sıra Macar Kralı ünvanını da elinde bulunduruyordu.Varna Savaşı`nda Osmanlı orduları tarafından öldürülünce Pol-Lit Birliği`nde 3 yıl sürecek bir fetret dönemi başladı, Władysław III `in kardeşi Casimir IV Jagiellon`un taç giymesiyle bu dönem son buldu.
Arka Plan
Polonya
Macaristan ve Polonya Kralı, Louis I ,1382`de olmuştu. Hayatta kalan sadece iki kız kardeşi Mary ve Jadwiga olduğundan Polonya bir veraset krizi içine girmişti.Taht için adaylar Mary`nin nişanlısı Luksemburglu Sigismund ,Masovia Dükü Sietmowit IV ve Wladslaw Opolczyk idi. Mary ve nişanlısı,Macaristan ile taht birliği istemeyen Polonyalı soylular tarafından kabul görmemişti. Polonya soylularının birbiriyle rekabeti sonucu ,kısa sürecek bir iç savaş bile patlak vermişti. Sonunda, Jadwiga`nin annesi Macaristan naibi Bosnalı Elizabeth ile yapılan uzun müzakereler sonucu Jadwiga, Krakow`a varmış ve Polonya Kralı olarak 15 Ekim 1384`de taç giymiştir. Bir kadın olmasına rağmen kral olarak taç giymesinin sebebi Polonya tahtındaki haklarını vurgulamak içindir. Hala bir kocaya ihtiyacı olan Polonya monarkı, Avusturyalı William ile nişanlanmış lakin kendisi Polonya`ya ulaşır ulaşmaz Polonyalı asiller tarafından zorla alıkoyulmuştur. Polonyalı soylulardan Melsztynli Spytek, Tarnowlu Jan, Kan Teczynski ve büyük Litvanya Dükü Jogaila tarafından Kraliçe Jadwiga`ya evlilik teklif edilmiştir.
Litvanya
Büyük Litvanya Dükü Algirdas`ın 1377`de ölmesinin ardından taht, oğlu Jogalia`ya kalmıştır. Jogalia, Pagan Litvanyalılar ve Ortodoks Ruthenyalıların oluşturduğu büyük bir ülkeyi miras almıştır. Geçen yüzyıldan beri ,Litvanyalılar Töton Şovalyeleri'nin Litvanya`yı katolikleştirme bahanesi ile Haçlı seferlerine karşı mücadele etmekteydi. Din değiştirmenin kaçınılmaz olduğunu anlayan Jogaila en iyi fırsatları aramaya başlamıştır. Eski düşmanlarından Hristiyanlığı kabul etmek Litvanya için hem tehlikeli hem de rağbet görmeyen bir fİkirdir. Başka bir seçenek arayan Johaila, Moskova Dükü`nun kızı ile evlenip Ortodoksluğa geçmeyi düşündü ise de Katoliklerin gözünde Ortodoksluğun, paganlıktan farkı yoktu. Böyle bir evlilik Töton saldırılarından Litvanya`yı koruyamazdı. Polonyalı soylular tarafından öne sürülen 3.seçenek ise Polonya Kraliçesi ile evlilikti.
Birlik
-Müzakereler
Polonya ile Litvanya arasındaki iliskiler her zaman dosthane degildi. İki ülke daha evvel de müttefik olmalarına rağmen , Galicya-Volhynia Savaşları`nda savaştıkları da olmuştu. Fakat şimdi ortak düşman olan Töton Şovalyeleri, her iki ülkenin birlik olması için bir fırsat olmuştu. 1385 ortalarında Polonya`ya bir heyet gönderen Jogaila, anlaşılan tüm prensipleri kabul ettiğini açıklamıştı, bugün bu kabul edilen prensipler Krewo Birliği olarak bilinir.
Anlaşmanın İçeriği
Anlaşma Jadwiga`nin annesi Kraliçe Elizabeth`e ve Polonya delegasyonuna hitaben yazılmıştı. Kısaca Litvanya Dükü Jogaila`in Polonya Kraliçesi Jadwiga ile evlenmesiyle beraber aşağıdaki maddeleri şart koşuyordu;
-Litvanya`nın Hristiyanlaştırılması: Pagan Jogaila, Litvanyalı asiller ve bütün pagan Litvanyalılarin Hristiyan olması
-Avusturya Dükü William`a Jadwiga ile nişan bozması için 200.000 Florin
-Polonya ile yapılan savaşlarda kaybedilen toprakların iadesi, bu madde özellikle kızıl Ruthenya denilen bölgeyi kapsıyordu
-Litvanya tarafından tutulan bütün Hristiyan mahkumların salınması
-Litvanya ve Ruthenya topraklarının Polonya tacı altında birleşimi
Krewo Birliği Anlaşması(1385)
Sonrası
Vaftiz olarak adını değiştiren Jogaila , yeni isim olarak büyük dedesinin onuruna Wladıslaus ismini alır. Jogaila 18 Subat 1386`da Jadwiga ile evlenerek Polonya Kralı ilan edilir. Avusturya Dükü William ve Töton Şovalyelerinin kara propaganları sonucunda Papa Urban VI (1378–1389) tarafından evlilik onaylanmaz, ancak bir sonraki Papa Boniface IX (1389–1404) tarafından evlilik onaylanır. 1386 yılının sonunda Litvanya`nın başkenti Vilnius`a dönen Jogaila sözünü tutar ve Litvanya`yı Hristiyanlaştırma çalışmalarına başlar. Kitleler, çok az bir öğreti ile vaftiz edilir. Hristiyan olanlara yün gömlek hediye edilir. Hristiyanlığa dönen soylulara yeni haklar verilir.
Polonya-Litvanya Birliği
Jogalia evlilik sonrası kardeşi Skirgaila`yi Litvanya naibi olarak bırakır. Skirgaila ,Litvanya soyluları arasında sevilmez ve bunu fırsat olarak gören Vytautas iktidarı eline almak için Litvanya İç Savaşı(1389-1392)`nı başlatır. Ostrow Anlaşması ile kendini Büyük Litvanya Dükü olarak kabul ettirmesine rağmen Vytautas , Jogaila`ya bağlı olmayı kabul etmiştir. Vytautas içişleri ve dışişlerinde bağımsız ama Jogaila ile ortaklaşa hareket etmeyi kabul etmiştir. Polonya-Litvanya ilişkileri ve Vytautas`in bağımsızlığı ,Vilnius ve Radom Birliği(1401),Horodlo Birliği(1413) anlaşmaları ile resmiyete dökülmüş ve Büyük Litvanya Dükalığı egemenliğini korumuştur. Ancak Lublin Birliği(1569) ile Polonya-Litvanya Milletler Topluluğu kurulduktan sonra Polonya-Litvanya arasında tam ve kalıcı olarak birlik sağlanmıştır. Son olarak 1791 Anayasası`nda her iki tarafında bir olduğu yer almıştır. 20.yy başlarında her iki ülkede bağımsızdır ve o zamandan beri herhangi bir şekilde birbirlerine baglı değillerdir.
Jadwiga and Jogaila`nın evliliklerini simgeleyen anıt (Krakow)
![[+]](https://forum.strategyturk.com/images/majestic/collapse_collapsed.png)
