Bu rehberde oyundaki savaş sistemine etki eden her şeyi ayrıntısına kadar öğreneceksiniz.
Rehber imgur kullanıcısı Conditionable tarafından yapılmıştır, tarafımdan görsel olarak geliştirilip çevirilmiştir.
Birbirine karşı nefret duyguları besleyen iki ordu karşılaştığında büyülü bir şey olur : savaş!
Bu rehberde giriştiğiniz bir muharebede düşmanı nasıl yendiğinizi veya ne gibi sebeplerden yenildiğinizi anlayacaksınız.
Rehberde İngiliz İç Savaşını konu alacağız, düşmanımız İskoçya.
Savaş başladığında ordunuzda sahip olduğunuz birimler yukarıda gösterilen kısımda yerlerini alırlar.
Her kare bir birimi temsil eder, ön cephede olabildiğine çok birim olur, eğer sığmıyorsa arkaya geçmeye başlarlar.
Eğer arkaya da sığmıyorlarsa bu sefer birimler yedekte yer alır.
Eğer ön kısımda bulunan bir birim geri çekilirse gerideki bir birim yerini alır.
Eğer arka cephede boşluk oluşursa oraya yedeklerden birimler gelir.
Hem ön cephede hem de arka cephede görünen birimler düşmana saldırabilir.
Saldıran taraf her zaman yukarıda görülür, savunan her zaman aşağıda.
Oyunda 3 adet birim vardır : Piyade, Süvari, Topçu.
Bu üç birim savaş alanında birbirinden farklı hareket eder.
Ordunuzun büyük bir kısmı piyadelerden oluşmalıdır, bir piyade 10 altınla üretilir.
Savaş alanında piyadeleri X olarak görürsünüz.
Piyadeler sadece ön cephedeyse saldırabilir ve sadece 1 birim sağındaki veya solundaki düşmana saldırabilirler.
Resimde İskoçya'nın merkezdeki piyadesini seçtim.
Gördüğünüz gibi 3 İngiliz birimi görünür hale geldi.
Bu o seçtiğim İskoçya piyadesinin karşısındaki o 3 İngiliz birimine saldırabileceğini ifade ediyor.
Bir birim bir gün içerisinde sadece bir düşman birimine saldırabilir.
Kenarlarda / olarak gördüğünüz birimler ise süvariler.
Süvariler 25 altınla üretilir ve ordunuzun kanatlarında yer alır.
Süvariler de sadece ön cephedeyse saldırabilir ancak piyadeden farklı olarak 1 değil, 2 sağındaki ve 2 solundaki birimlere dahi saldırabilirler.
Süvariler piyadelerden daha kaliteli birimlerdir ancak aynı zamanda ücretleri de fazladır.
Süvarilerinizin her zaman piyadeler tarafından desteklenmesi gerekir.
Sahip olduğunuz teknoloji grubuna göre ordunuzda belli bir yüzdeden fazla atlı barındırmanız durumunda taktik dezavantajı alırsınız.
Taktik değerinin savaştaki öneminden rehberin ileri bölümlerinde bahsedeceğiz.
En etkili ordu düzeninde bu dezavantaja sahip olmadan maksimum seviyede atlı barındırmanız uygun olur.
Ancak bunun ekonominizi zorlayabileceğini de unutmayın.
Savaş alanında nokta ile gösterilen birimler topçu birimleridir, 30 altın karşılığında üretilirler.
Topçu birimleri her zaman arka cephede, merkezde yer alır.
Topçu birimleri arka cepheden düşmeana saldırı düzenleyebilir, ancak arkadan saldırı düzenledikleri zaman etkileri yarı yarıya azalır.
Ancak arka cephede olmaları durumunda ön cephedeki birimlere savunma bonusu sağlarlar.
Topçu birlikleri ilk açıldığında hem süvari hem de piyade birliklerinden daha zayıf durumdadır.
Zaman ilerledikçe ordularınızda daha çok topçu birliğine yer vermeniz mantıklı olur.
Bir savaş alanında cephelerde bulundurabileceğiniz birim sayısı muharebe genişliği ile belirlenir.
Savaşa katılan ülkelerden en yüksek genişliğe sahip olan ülkenin genişliği savaş alanında geçerli olur.
Muharebe genişliğini belirleyen ana faktör askeri teknolojidir.
Oyunun başında muharebe genişliği 20'dir, yani ön cephede 20, arka cephede 20 birim askeriniz olabilir.
Oyunun sonlarına doğru bu genişlik 40'a kadar çıkar.
Böylelikle aynı anda savaşan 80 bin askere sahip olabilirsiniz.
Yukarıda görüldüğü üzere muharebe genişliği savaşın yapıldığı araziden de etkilenir.
Ormanlar ve ağaçlık bölgeler bu genişliği %20 azaltır.
Tepeler, tropik ormanlar ve bataklık araziler %25 azaltır.
Dağlık araziler ise %50 azaltır.
Eğer düşmanınıza oranla daha az askere sahipseniz, bu arazi türlerinde savaşın.
Böylelikle düşmanınızın ordusunun bir kısmı savaşta ancak yedek olarak yer alabilecek, ön cephedekileri halletmeniz sonrası savaş alanına katılacaktır.
Her birimin flank menzili vardır. Bu menzil tıpkı savaş genişliği gibi askeri teknolojiyle zaman içerisinde artar.
Birimin maksimum flank menzili taban flank değeri ve bu modifier'in çarpımıyla elde edilir.
Bu sebeple resimlerdeki atlıların ve topçuların flank değeri 2 değil 3'tür.
Birimlerin flank değeri birim hasar aldıkça azalır.
250 adam kaybetmiş bir birim %25 daha düşük flank'a sahip olacaktır.
500 adam kaybetmiş bir birim ise %50 daha düşük.
Bu oran dinamik değildir, 751 adama sahip bir birim %100 güçte savaşmaya devam eder.
Bir adam daha kaybettiğinde %25'lik bir düşüş olur.
Flank değeri her zaman en yakın sayıya yuvarlanır.
Flank değerinin 0'a yuvarlanması durumunda bir birim sadece karşısındaki birime saldırabilir.
Europa Universalis IV'te savaşlar iki aşamada gerçekleşir: Fire ve Shock.
Savaşlar her zaman 3 günlük bir Fire ile başlar.
Ardından 3 günlük bir Shock kısmı olur.
Fire piyadelerinizin ve topçularınızın uzaktan saldırısı ve bombardımanını,
Shock ise piyadelerinizin ve süvarilerinizin taarruzunu temsil eder.
Dolayısıyla Fire kısmında en önemli birim topçulardır.
Shock kısmında ise en önemli birim süvarilerdir.
Eğer göçebe bir hordaysanız shock kısmında çöl, tarım arazisi, çimenlik gibi arazi türlerinde %25 avantaj elde edersiniz.
Diğer arazi türlerinde ise %25 dezavantaja sahip olursunuz.
Ordunuzdaki her birimin ayrı bir moral değeri vardır.
Bu moarl değerlerinin ortalaması ordunun genel morali olarak gösterilir.
Bir birimin moralinin 0'a düşmesi durumunda o birim savaş alanından geri çekilir.
Hiç askeri kalmamış boş bir birim dahi savaş alanından geri çekilebilir.
Bir birimin geri çekilmesi durumunda tüm diğer birimlerin morali düşer.
Bir birim geri çekildiğinde yedeklerden bir birim asker gelir ve onun yerini alır.
Tüm birimlerinizin geri çekilmesi durumunda yenilirsiniz.
Savaşların büyük bir çoğunluğu taraflardan birinin moralinin 0'a düşmesiyle sona erer.
Şimdi gelin savaşların nasıl yapıldığını analiz edelim.
İlk olarak 1 İngiliz piyadesinin 1 günlük Fire içerisindeki 1 İskoç piyadesine ne kadar zarar verebildiğini görelim.
Yukarıda gördüğünüz noktacıklar (pip) birimlerinizin Fire, Shock ve Morale özelliklerini gösteriyor.
Sarı noktalar ofansif özellikler, yeşil noktalar ise defansif özellikler.
İngiltere Charge Infantry'i kullanıyor, dolayısıyla 1/2/3/1/3/2 piplerine sahip.
Süvarilerin Shock'ta, topçuların Fire'da güçlü olmasının sebebi bu noktalardır.
Piyadelerin özellikleri fire ve shock arasında dengedeyken, Süvarilerin Shock noktaları çok daha yüksek, Fire noktaları azdır.
Yukarıda gördüğünüz gibi topçularda ise tam tersi bir durum var.
Ekstra olarak topçu birlikleri sahip oldukları defansif özelliklerin yarısını önlerindeki birimlere aktarırlar.
Savaşta önemli bir diğer unsur ise generallerdir.
Her generallerin kendilerine has yukarıda bahsettiğimiz noktaları vardır.
Fire ve Shock noktaları ordularınıza o kısımlarda destek sağlar.
Maneuver noktaları ordunuzun hareket hızını yükseltir, aldığı erzak odaklı zayiatı azaltır.
Siege noktaları ise ordunuzun kuşattığı kaleyi daha hızlı ele geçirmesini sağlar.
Rehberimizde Fire, Shock ve Maneuver'i inceleyeceğiz.
Bir birimin saldırısını hesaplarken ilk olarak taban değeri olan 3'ü bilmemiz gerek.
Düşmanınıza karşı bariz dezavantaja sahip olduğunuzda ona az da olsa zarar verebilmenizi sağlayan şey bu 3 değeridir.
Ardından bu 3'e savaşın bulunduğu kısmına göre (Fire/Shock) biriminizin sahip olduğu ofansif noktaları ekleyin.
Yukarıdaki savaşta hem İngiltere hem İskoçya Charge Infantry kullanıyor.
Dolayısıyla İngiltere'de 3+1 (ofansif nokta) var, İskoçya'da ise 2 (defansif nokta) var.
Ek olarak arkasında bir topçu birliğinin bulunduğu bir piyadeye saldırdığımızı unutmayalım.
Topçu birliği sahip olduğu 2 defansif noktanın yarısını yani 1'i önündeki birime aktarıyor.
Bu sefer İngiltere'nin atak gücü 1'e düşüyor.
Buradan sonra devreye generaller geliyor.
Sahip olduğumuz 1 sayısına generalin Fire özelliğini ekliyoruz (çünkü Fire safhasındayız)
Generalimiz 4 Fire noktasına sahip, dolayısıyla sayımız 5'e çıktı.
Ancak karşıda da bir general var ve bu general 3 Fire noktasına sahip.
Bu bizim etkimizi azaltıyor ve 4'ü 2'ye indiriyor.
Yukarıdaki resimde gördüğünüz 2 sayısı bu şekilde hesaplanıyor.
Unutmayın ki savaş alanında her zaman en yüksek özelliklere sahip general, bu özelliklerini tüm orduya yansıtır.
Geri kalan generallerin özellikleri etki etmez.
Şimdi araziden bahsedelim.
Savaşın nerede yapıldığına göre saldıran taraf kendisini bir takım zorluklar içerisinde bulabilir.
Bu örneğimizde İngiltere ormanlık bir arazide İskoçya'ya saldırıyor.
Dolayısıyla İngiltere -1 avantaj elde ediyor.
Ormanlık, buzul, tepelik, tropik ve bataklık araziler saldırana 1 puan dezavantaj verir.
Dağlar ise 2 puan dezavantaj verir.
Bu dezavantajı almamanız için bir yolunuz yok, dolayısıyla bu dezavantajı alacağınızı bile bile saldırıyorsanız, yeneceğinize emin olun.
Arazinin yanı sıra, eğer saldıran nehirden geçiyorsa ekstradan 1 dezavantaja da sahip olur.
Hangi bölgeler arasında nehir olduğu yukarıdaki resimde gösterilen yerde belirtilir.
Ayrıca İrlanda ve İskoçya arasındaki gibi bir geçidi geçmeniz helidne 2 puan dezavantajınız olur.
Taşıma gemileri kullanarak deniz çıkartmaları yaparak da aynı dezavantaja sahip olursunuz.
Tüm bu geçiş dezavantajları, ordunuzun generalinin manevra kabiliyeti düşman generalin kabiliyetinden yüksekse geçersiz olur.
Tüm bu değerler sonrası belki de savaşın kaderini en çok etkileyen olaya geliyoruz, zar.
Her 3 günde 1 kere 0 ila 9 arası gelme ihtimali olan zar atarsınız.
Yukarıdaki resimde İngiltere 2 attı, İskoçya 8 attı.
İngiltere'nin 2 atmasıyla birlikte puanı 4'e çıktı.
Gelin tekrardan bunu nasıl hesapladığımızı hatırlayalım.
+3 Taban
+1 İngiltere Piyadesinin Ofansif Noktası
-2 İskoç Piyadesinin Defansif Noktası
-1 İskoç Topçusunun Defansif Yardımı
+5 Oliver Cromwell'in Fire Noktası
-3 David Leslie'nin Fire Noktası
-1 Arazi Etkisi
+2 Zar
Toplamda +4.
Bu 4'ü 5'le çarptığımızda o birimin karşı birime vereceği zararı hesaplayabiliriz.
Bu sonuçla incelemesini yaptığımız İngiliz piyadesi, karşısındaki İskoçya piyadesine 20'lik bir hasar verecek.
Ancak tabi ki işin içerisinde birtakım modifierlar var.
Bu modifierlar üst üste ekleniyor ve en ufak bir bonusu bile savaş alanında çok büyük etkilere sahip olabiliyor.
Teknolojiden gelen modifierları yukarıda görebilirsiniz.
Her birimin Fire ve Shock değeri mevcut.
Yukarıda gördüğünüz üzere piyademizin Fire gücü 1.1
Daha önceki 20 ile bunu çarpıyoruz ve 22'yi elde ediyoruz.
Ardından devreye Combat Ability giriyor.
Bunu teknolojiden değil, idealardan ve politikalardan elde ediyorsunuz.
Her birim türünün farklı combat ability'si bulunuyor.
İngiltere'nin piyadeleri %10 ability'e sahip.
Dolayısıyla normalden %110 daha etkili savaşıyorlar.
22'nin %110'unu aldığımızda 24.2 sonucunu elde ediyoruz.
Disiplin tüm askeri istatistiklerin en önemli parçasıdır.
Fire ve Shock ayırt etmeden muharebenin tüm kısımlarında, tüm birimlere etki eder.
Tıpkı combat ability gibi, disiplin de teknoloji ile değil, idealar ve politikalarla elde edilir.
İngiltere %110 disipline sahip. Dolayısıyla tekrar %110'unu alıyoruz.
24.2'nin %110'u 26.62 ediyor.
Ancak tüm bu modifierlar vuruş gücümüzü arttıran özellikler değil.
Şimdi taktiklerden bahsedeceğiz.
Yukarıdaki resimde gördüğünüz üzere İngiltere'nin taktik değeri 2.2.
Bu değer ne kadar vurduğumuzu arttırmıyor, ne kadar hasar aldığımızı düşürüyor.
Taktiği teknolojiden elde ediyorsunuz ancak gördüğünüz üzere aynı zamanda disiplinle de ilişkili.
Disiplin taktiğe olan etkisi sayesinde aldığınız hasarın daha az olmasını sağlıyor.
Hem İngiltere hem İskoçya 18. teknolojide ve 2.0 taban taktik değerine sahip.
İskoçya ek olarak %105 disipline sahip. Dolayısıyla taktik seviyeleri 2.1.
En son elde ettiğimiz değeri düşmanın taktik değerine bölüyoruz.
26.62/2.1 = 12.6762'yi elde ediyoruz.
Ve son olarak, bir birim hasar aldıkça verebileceği maksimum hasar da azalır.
Yorkshire 1st ismindeki birimimiz kapasitesinin %94.9'ünde savaşıyor.
Dolayısıyla vereceğimiz hasarın ancak %94.9'unu verebiliyoruz.
12.6762'nin %94.9'unu aldığımızda geriye 12.0297 çıkıyor.
Ve böylelikle final cevabımızı buluyoruz. Bir sonraki gün, Yorkshire 1st ismindeki birimimiz düşmandan 12 asker eksiltecek.
Ancak daha önceden de söylediğimiz gibi, savaşların birçoğu düşman ordusunun yokedilmesiyle değil, moralinin sıfırlanmasıyla biter.
Bu sebeple düşmanın askerini ne kadar azalttığımızdan ziyade, düşmanın moralini ne kadar düşürdüğümüz önemlidir.
Bunu da şu şekilde hesaplarız.
İlk olarak moral noktalarını kullanıp, 5'le çarpmak yerine 120'de 1'ini kullanırız.
Ve tüm bunların yanı sıra biriminizin maksimum morali de önem taşır.
Gelin bunu da hesaplayalım.
3 Taban
+2 Ofansif Moral Noktası
-1 Düşman Defansif Moral Noktası
-1 Düşman Defansif Moral Desteği
+5 Lider Fire Noktası
-3 Düşman Lider Fire Noktası
-1 Arazi
+2 Zar
Etti 6.
Ardından 6'nın 120'de 1'ini alıyoruz,
Piyade Fire özelliği olan %110'unu buluyoruz,
Disiplin olan %110'unu buluyoruz,
düşman taktiği olan 2.1'e bölüyoruz,
Kalan asker oranımız olan %94.9'unu buluyoruz.
ve maksimum moarlimiz olan 4.25 ile çarpıyoruz.
Geriye 0.1278 kaldı.
Bu birimimiz gelecek gün düşmanın moralini 0.1278 azaltacak.
Rehber büyük oranda bu kadar, geri kalan resimlerde fire ve shock etkilerinin teknolojiyle birlikte nasıl arttığını inceleyebilirsiniz.
Şimdi son olarak stackwipe'lardan bahsedelim.
Bir ordu savaş alanında yenildiğinde geri çekilir, ancak bazı durumlarda ordular tamamen yokolur buna stackwipe denir.
Stackwipe sonucu bir ordunun yarısı kadar manpower stackwipe yiyen ülkeye döner.
Bir ordu ancak ve ancak şu şartlarda stackwipe yer.
Savaşın başlangıcında orduların asker sayısı 10'a 1 ise.
Bir savaş 12 gün içerisinde biterse.
Okuduğunuz için teşekkürler.
![[+]](https://forum.strategyturk.com/images/majestic/collapse_collapsed.png)
@
