[Dionysos]

Haydarpaşa Tren Garı

Haydarpaşa Tren Garı TCDD'nin ana istasyonudur. 1908 yılında inşa edilmiştir.

Yapılmadan Önce

Garın bulunduğu yer daha önceden *mesire alanıydı ve üzerinde bir yerleşim yeri bulunmuyordu. Osmanlı ordusu burada ara sıra talim yapardı. Garın yapılma fikrini Sultan Abdülaziz ortaya atmış ve alanını kendisi belirlemiştir. Garın yapımından yıllar önce 1872 yılında ilk tren düdüğü duyulmuştu. Yapılan kısa hat Haydarpaşa-Pendik arasındaydı. Garın yapılış amacı hem Hicaz Demir yolunun başlangıç noktasının ihtişamlı olması hemde mevcut istasyonun hat ve yolcuları taşıyamıyor olmasıydı.

(Gar yapılmadan önce yerinde bulunan istasyon)

Yapılışı

Sultan Abdülhamid'in isteği ile gar yapımı için bir yarışma açıldı.

(Mimar Kemallettin Bey'in Projesi)

(Nazmi Yaver ve Projesi)

Birçok mimarın katıldığı yarışmadan Alman Mimarlar Otto Ritter ve Helmuth Conu'nun eserleri beğenildi ve yapılmaya başlandı. Yapımına 30 Mayıs 1906 yılında başlanan gar 21 metre uzunluğundaki 1100 ahşap kazık üzerine inşa edilmiştir. Otto Ritter ve Helmuth Cuno Avrupa’da o sırada yaygın olduğu gibi Barok mimarlığından ve Alman Rönesans'ı gibi üsluplardan etkilenilerek inşa edilen binanın dış cephesinde Bilecik’ten getirilen neme karşı dayanıklı olan dekoratif Lefke taşları kullanılmıştır. Yapım sırasında ise Alman ve İtalyan taş ustaları çalışmıştır. U şeklinde inşa edilen gar, 19 Ağustos 1908 tarihinde bitirildi.

Kullanım Süresi ve Yaşananlar

Açılışından 6 sene sonra 1.Dünya savaşının patlak vermesi ile cephanelik olarak kullanıldı. Almanya'dan gelen cephaneler buradan Anadolu'ya taşınmaktaydı. Bir İngiliz ajanı tarafından havaya uçurulan cephanelik sonucu gar hasar görmüş fakat daha sonra çatısı dışındaki her yeri aslına uygun olarak restore edilmiştir. Daha önceleri şimdiki halinden çok daha yüksek olan özellikle deniz tarafındaki sivri üçgen kesitli olan çatı yüksekliği azaltılarak, kırıklı olarak yeniden inşa edilmiştir.

Savaşın bitmesinden sonra yeniden gar olarak kullanıma açıldı ve 1979 yılında önemli bir *badireyi daha atlatmıştır. Haydarpaşa açıklarında Independanta adlı petrol tankeri infilak eder, o sırada Kadıköy ve çevresinde bu yangın ve patlamadan dolayı neredeyse bütün camlar kırılmıştır. Bu büyük patlamanın ardından 15 gün boyunca yanan tankerdeki patlamaların etkisiyle garın renkli *vitrayları paramparça olmuş, fakat daha sonra aslına uygun olarak bir daha yenilenmiştir. 

Son faciasını ise 2010 yılında çatısındaki yangın ile atlatmıştır. 2012 yılında ise hızlı tren çalışmaları nedeni ile kapatılmıştır. Yıkım ve yerine otel yapılması ile gündeme gelen Haydarpaşa Garı şu an aslına uygun olarak yenilenmektedir.

(Haydarpaşa Garı, Ekim 2017)

(*Mesire: Gezilecek, piknik yapılacak yer, bağlık bahçelik, yeşillik yer.)

(*Badire: Ansızın ortaya çıkan tehlikeli durum)

(*Vitray: Birbirine bağlı kurşun bölmelere yerleştirilmiş renkli cam parçalarından oluşan, saydam pencere süslemesi ya da resim.)