Bu rehber oyunun çoklu oyuncu modunda henüz tecrübe edinmemiş veyahut savaş alanına henüz adım atmış oyuncuların bilgilendirilmesi için hazırlanmaktadır. Çok oyunculu modun genel dinamiklerini, tarafların güç durumlarını, savaşın genel işleyişini ele aldıktan sonra oyunda önemli işlevleri olan minör ülkelerin uygulayabileceği stratejilere ve gerekli durumlarda kullanılabilecek taktiklere değinilecektir. Bir şekilde konuya yolu düşen tecrübeli arkadaşlar eğer arzu ederlerse eklemelerde bulunabilirler, bu eklemeler ilgili başlık altına eklenir. Ana detaylardan sonra ülke bazında başlıklara geçildiğinde ilerleyiş soru cevap şeklinde olabilir, olası sorularınızı sormaktan çekinmeyin. Rehber genel olarak oyunu tarihsel seyirde ve dengeli tutmaya çalışan güncel kural setlerinin etkisinde yazılacaktır. Tek oyunculu modda kullanabilen bir çok yönteme değinilmemesi ve bazı ülkelerin yok sayılması sizi şaşırtmasın.
Sanıyorum çoklu oyuncu mecrasına ilk defa adım atan oyuncuların ilk akla gelen sorusu bu oluyor. 'Güney Afrika oynuyorum demokratik kalmak zorundayım e ne yapacağım ben, savaş açmam da yasak 2 tane fabrikam var pöff' en sık duyduğum yakınmalardan biri oluyor. Sanıyorum bu soruyla birlikte gelen tatminsizliğin ana nedeni yolu bir şekilde Hoi'a düşen herkesin öncesinde bir eu4 tecrübesinin bulunması ve oyununun bireysel oynanması gerektiğine dair bir sanrı ile aramıza katılması oluyor. Diğer paradox oyunlarının aksine tarihsel ve dengeli bir Hoi4 oyununda oyuncular daha lobi ekranında iki takıma ayrılırlar ve kontrol edebilecekleri bir ülkeleri kalmayıncaya veya oyun bitene kadar takımlarının mücadelesine katkı sağlamaya çalışırlar. Hoi'da diplomasi taraflar arasında neredeyse hiç gerçekleşmez, her hamle takımın çıkarı gözetilerek yapılır -bu hamle ilk bakışta sizin aleyhinizeymiş gibi dursa bile-, oyuncuların başarısı oyun sonunda sahip oldukları puan ile değil yapmaları gereken işi ne kadar etkili yaptıkları ile ölçülür.
Özetle oyunun amacı geniş topraklara, muazzam bir ekonomiye sahip olmak değil. Rakiplerinizi elimine etmek, bu savaşta entrikaya hemen hemen hiç yer yok. En iyi savaşçı olmaktan gayrı zafer yolu da yok. Tabi oyunu oynarken her zaman en optimal hamleyi yapan bir robot gibi davranmanıza da gerek yok. İstediğiniz moda girmekte özgürsünüz en ufak yenilgide arkasına bakmadan çekilen bir İtalya olabilirsiniz, gücünü kaybetmekten korkmayarak sonuna kadar savaşan bir Japon olabilirsiniz, sırf biraz zaman kazanmak için binlerce askerini feda eden bir Sovyet olabilirsiniz bürüneceğiniz ruh hali tamamen size kalmış.
Özetle oyunun amacı geniş topraklara, muazzam bir ekonomiye sahip olmak değil. Rakiplerinizi elimine etmek, bu savaşta entrikaya hemen hemen hiç yer yok. En iyi savaşçı olmaktan gayrı zafer yolu da yok. Tabi oyunu oynarken her zaman en optimal hamleyi yapan bir robot gibi davranmanıza da gerek yok. İstediğiniz moda girmekte özgürsünüz en ufak yenilgide arkasına bakmadan çekilen bir İtalya olabilirsiniz, gücünü kaybetmekten korkmayarak sonuna kadar savaşan bir Japon olabilirsiniz, sırf biraz zaman kazanmak için binlerce askerini feda eden bir Sovyet olabilirsiniz bürüneceğiniz ruh hali tamamen size kalmış.
Oyunumda iki taraf bulunmakta Axis ve Allies (Japonya her ne kadar Axis üyesi olmasa da Axis takımının oyuncusudur, aynı durum Sovyet ve Çin için de geçerli Allies ülkesi olmadıkları halde Allies takımının birer oyuncusudurlar). Oyun 36 yılında başlayıp 45 yılında bitmekte tüm süreç en fazla 10 yıl sürmektedir bu zaman kıtlığı hemen hemen her hedefin en kısa sürede başarıya ulaştırılmasını gerektiriyor.
Her iki takımının oyunun seyri içinde değişebilen çeşitli hedefleri var ve temel amaç oyunun sonuna giden süreçte takımımızın hedeflerini gerçekleştirip rakiplerimizin hedeflerini engellemek. Oyunu hazırlık, başlangıç ve bitiş olmak üzere 3 parçaya bölmek mümkün. Oyunun ilk 45 aylık kısmı tarafların sadece bölgesel çatışmalarda (İspanya iç savaşı, Çin-Japon savaşı) birbirleriyle mücadele ettiği onun dışında genel olarak asıl savaşa hazırlandıkları dönemdir. Polonya savaşından itibaren ortalama 25 ay sürecek başlangıç kısmı başlar bu aşamada Almanyanın Fransa seferi, Kuzey Afrika ve Akdeniz mücadeleleri , İspanyanın portekizi ve cebelitarığı işgali, Japon Sovyet arasında Asyada sandalye kapmaca, Kış savaşı ve baltık ülkelerinin ilhak edilmesi sahnelenir. Oyunun bitiş aşamasında ise oyunun bitişine 50 ay kala Sovyetlerin ve Amerikanın savaşa doğrudan katılımı ile, doğu cephesine ve pasifik savaşına tanıklık ederiz.
Tarafların hedeflerini sıralamak istersek, Axis hedefleri:
1)İspanya iç savaşının kazanılması: Başarılı olursa Portekizin ve Cebelitarık'ın işgali kolaylaşır.
2)Çin savaşının kazanılması: Çinin işgali Japon endüstrisini ikiye katlamakla kalmaz, İngiliz kolonileri üzerindeki baskıyı oldukça arttırır.
3)Fransa Seferi: Geciktiği her gün Allies zaferidir, bitmemesi oyunun bitmesi anlamına gelebilir.
4)Akdeniz ve Kuzey Afrika: Akdenizin hakimi olan taraf dünya ticaret yollarının hakimi olur. Akdenizin kapatılması İtalyanın koruması gereken alanı 5 te 1 İspanyanın koruması gereken alanı yarı oranında azaltır. İtalya üzerindeki tehditleri tamamen sona erdirir. İtalyan donanması ile Japon donanmasının Asya üzerinde iş birliği yapabilmesini sağlar. Axisin erken dönemdeki en kritik hedeflerinden biridir.
5)İngiliz sömürgelerinin işgali: Hindistan ve Malayanın işgal edilmesi, dünya kauçuk üretiminin tamamiyle Japon eline geçmesi demektir. Bu aşamada Alliesın havacılık ekonomisi adeta çöker. İşgalin sürdürüldüğü hergün zaferi bir adım daha yaklaştırır. Bu başarının etkisi Allies takımının rafineri üretmeye başlamasıyla zamanla azalabilir fakat bu rafinerilerin basılması için harcanan kaynak bile kardır.
6)Pasifik adalarının, Filipinin işgali ve Avustralya kıtasının işgali :Eğer 5. hedef başarılı olduysa Japonya üzerindeki tüm tehditler ortadan kalkar. Amerika batı sahilinde baskı oluşturur.
7)Sovyetlerin işgali: Olabildiğince erken bitirilmeli ve momentum asla kaybedilmemelidir. Beklenilen her gün Sovyetlerin daha fazla Allies yardımı alması Normandiya çıkarması için yapılan yığınağın daha fazla artması ve Allies üzerindeki stresin daha da azalması demektir.
Sovyetler kapitüle edildiği sırada Allies Avrupada varlık gösteremiyor durumdaysa oyunu Axis kazanmış olur.
Yukarıda saydığım hedeflerin ard arda başarılı olması gerekmez ilk 6 hedef başarısızken 7. başarılı olduysa Axis yine kazanmış olur fakat başarıyla sonuçlanan her bir hedef sıradakini kolaylaştırır. Çini işgal edememiş bir Japonun 5. ve 6. hedefleri -şayet oyuncular arasında bir kabiliyet dengesizliği yoksa- başarması neredeyse imkansızdır.
Allies hedefleri:
1) Akdenizin ve Afrikanın temizlenmesi: Libya, Etiyopya ve Akdeniz adalarının İtalyanlardan kurtarılması. İtalyanları savunma pozisyonuna geçmeye zorlar. Asya ve Doğu Cephesinde yaratabilecekleri tansiyonu baltalar.
2) Hint ve Atlantik okyanusunun güvenceye alınması: Amerika İngiltere arasında gerçekleşen ticaret, silah yardımı, birlik kaydırma hareketlerinin sağlanabilmesi ve İngiltere ve Hindistanın İtalyan destekli çıkarmalardan korunması için gereklidir.
3) Japon adalarının ve İşgal bölgelerinin temizlenmesi: Japonyanın donanmasının Asya üzerindeki baskısını sonlandırmak Asya ticaretini güvenceye almak, Japon hava sahasına yakın hava alanları elde etmek, Japon ticaret yollarını kapamak ve Japonyayı savunma pozisyonuna sokmak için gereklidir.
4)Torch Operasyonu: Eğer Kuzey Afrikanın Batısında veya tamamında Allies üstünlüğü sağlanamamışsa, Akdenizin kontrolünü sağlamak için Amerikan desteğiyle birliklte gerçekleştirilir. Amacı 1. hedeftekiyle aynıdır.
5)Sicilyanın işgali: İtalya hava sahasında daha büyük kontrol ve Axis üzerinde daha fazla stresle sonuçlanır. Axisin daha fazla tank tümeni ve uçağı Avrupaya çekmek zorunda bırakıp doğu cephesinde rahatlama sağlar.
6)Normandiya çıkarması, Sovyet karşı atağı, Sicilya çıkarmasının İtalya içlerine ilerletilmesi: Bu 3 operasyon bir kere başladığı vakit asla durulmamalı Axisin toparlanmasına izin verilmemelidir. Yıllardır yıprattığınız halatı tek çekişte koparmanız gerekiyor. Momentum kaybedilirse karşı atakla püskürtülme, tuzağa düşürülüp kuşatılma tehlikeleri ortaya çıkar. Bunlar gerçekleşemese bile Almanyanın nehir hatlarında hazırlanma imkanı doğar. Cephe bir kere kilitlenirse oyun berabere bitebilir.
Almanya ve İtalya kapitüle edildiği zaman savaşı Allies kazanmış olur.
Gelelim kurallar mevzusuna mp camiyesında ciddi oyun çeviren her grubun mutlaka bir kural seti bulunur. Bu kural listesi ortalama 20 genel 50 kadar da ülkelere özel kuralı bünyesinde barındırır. Yeni oyuncuların bir çoğu bu kuralları saçma, gereksiz, keyif kaçırıcı görebiliyor fakat değiller arkadaşlar inanın saatlerce mp tecrübesi olan insanlar bu kuralları gıcıklık olsun diye hazırlayıp uygulamıyorlar. Şayet bir şeyler kuralsız halledilebilseydi kimse bu kural listelerini hazırlamakla, güncellemekle uğraşmazdı. Bu yüzden sizden en büyük ricam bir oyuna katıldığınızda kuralları okumanız ve riayet etmeniz.
Her iki takımının oyunun seyri içinde değişebilen çeşitli hedefleri var ve temel amaç oyunun sonuna giden süreçte takımımızın hedeflerini gerçekleştirip rakiplerimizin hedeflerini engellemek. Oyunu hazırlık, başlangıç ve bitiş olmak üzere 3 parçaya bölmek mümkün. Oyunun ilk 45 aylık kısmı tarafların sadece bölgesel çatışmalarda (İspanya iç savaşı, Çin-Japon savaşı) birbirleriyle mücadele ettiği onun dışında genel olarak asıl savaşa hazırlandıkları dönemdir. Polonya savaşından itibaren ortalama 25 ay sürecek başlangıç kısmı başlar bu aşamada Almanyanın Fransa seferi, Kuzey Afrika ve Akdeniz mücadeleleri , İspanyanın portekizi ve cebelitarığı işgali, Japon Sovyet arasında Asyada sandalye kapmaca, Kış savaşı ve baltık ülkelerinin ilhak edilmesi sahnelenir. Oyunun bitiş aşamasında ise oyunun bitişine 50 ay kala Sovyetlerin ve Amerikanın savaşa doğrudan katılımı ile, doğu cephesine ve pasifik savaşına tanıklık ederiz.
Tarafların hedeflerini sıralamak istersek, Axis hedefleri:
1)İspanya iç savaşının kazanılması: Başarılı olursa Portekizin ve Cebelitarık'ın işgali kolaylaşır.
2)Çin savaşının kazanılması: Çinin işgali Japon endüstrisini ikiye katlamakla kalmaz, İngiliz kolonileri üzerindeki baskıyı oldukça arttırır.
3)Fransa Seferi: Geciktiği her gün Allies zaferidir, bitmemesi oyunun bitmesi anlamına gelebilir.
4)Akdeniz ve Kuzey Afrika: Akdenizin hakimi olan taraf dünya ticaret yollarının hakimi olur. Akdenizin kapatılması İtalyanın koruması gereken alanı 5 te 1 İspanyanın koruması gereken alanı yarı oranında azaltır. İtalya üzerindeki tehditleri tamamen sona erdirir. İtalyan donanması ile Japon donanmasının Asya üzerinde iş birliği yapabilmesini sağlar. Axisin erken dönemdeki en kritik hedeflerinden biridir.
5)İngiliz sömürgelerinin işgali: Hindistan ve Malayanın işgal edilmesi, dünya kauçuk üretiminin tamamiyle Japon eline geçmesi demektir. Bu aşamada Alliesın havacılık ekonomisi adeta çöker. İşgalin sürdürüldüğü hergün zaferi bir adım daha yaklaştırır. Bu başarının etkisi Allies takımının rafineri üretmeye başlamasıyla zamanla azalabilir fakat bu rafinerilerin basılması için harcanan kaynak bile kardır.
6)Pasifik adalarının, Filipinin işgali ve Avustralya kıtasının işgali :Eğer 5. hedef başarılı olduysa Japonya üzerindeki tüm tehditler ortadan kalkar. Amerika batı sahilinde baskı oluşturur.
7)Sovyetlerin işgali: Olabildiğince erken bitirilmeli ve momentum asla kaybedilmemelidir. Beklenilen her gün Sovyetlerin daha fazla Allies yardımı alması Normandiya çıkarması için yapılan yığınağın daha fazla artması ve Allies üzerindeki stresin daha da azalması demektir.
Sovyetler kapitüle edildiği sırada Allies Avrupada varlık gösteremiyor durumdaysa oyunu Axis kazanmış olur.
Yukarıda saydığım hedeflerin ard arda başarılı olması gerekmez ilk 6 hedef başarısızken 7. başarılı olduysa Axis yine kazanmış olur fakat başarıyla sonuçlanan her bir hedef sıradakini kolaylaştırır. Çini işgal edememiş bir Japonun 5. ve 6. hedefleri -şayet oyuncular arasında bir kabiliyet dengesizliği yoksa- başarması neredeyse imkansızdır.
Allies hedefleri:
1) Akdenizin ve Afrikanın temizlenmesi: Libya, Etiyopya ve Akdeniz adalarının İtalyanlardan kurtarılması. İtalyanları savunma pozisyonuna geçmeye zorlar. Asya ve Doğu Cephesinde yaratabilecekleri tansiyonu baltalar.
2) Hint ve Atlantik okyanusunun güvenceye alınması: Amerika İngiltere arasında gerçekleşen ticaret, silah yardımı, birlik kaydırma hareketlerinin sağlanabilmesi ve İngiltere ve Hindistanın İtalyan destekli çıkarmalardan korunması için gereklidir.
3) Japon adalarının ve İşgal bölgelerinin temizlenmesi: Japonyanın donanmasının Asya üzerindeki baskısını sonlandırmak Asya ticaretini güvenceye almak, Japon hava sahasına yakın hava alanları elde etmek, Japon ticaret yollarını kapamak ve Japonyayı savunma pozisyonuna sokmak için gereklidir.
4)Torch Operasyonu: Eğer Kuzey Afrikanın Batısında veya tamamında Allies üstünlüğü sağlanamamışsa, Akdenizin kontrolünü sağlamak için Amerikan desteğiyle birliklte gerçekleştirilir. Amacı 1. hedeftekiyle aynıdır.
5)Sicilyanın işgali: İtalya hava sahasında daha büyük kontrol ve Axis üzerinde daha fazla stresle sonuçlanır. Axisin daha fazla tank tümeni ve uçağı Avrupaya çekmek zorunda bırakıp doğu cephesinde rahatlama sağlar.
6)Normandiya çıkarması, Sovyet karşı atağı, Sicilya çıkarmasının İtalya içlerine ilerletilmesi: Bu 3 operasyon bir kere başladığı vakit asla durulmamalı Axisin toparlanmasına izin verilmemelidir. Yıllardır yıprattığınız halatı tek çekişte koparmanız gerekiyor. Momentum kaybedilirse karşı atakla püskürtülme, tuzağa düşürülüp kuşatılma tehlikeleri ortaya çıkar. Bunlar gerçekleşemese bile Almanyanın nehir hatlarında hazırlanma imkanı doğar. Cephe bir kere kilitlenirse oyun berabere bitebilir.
Almanya ve İtalya kapitüle edildiği zaman savaşı Allies kazanmış olur.
Gelelim kurallar mevzusuna mp camiyesında ciddi oyun çeviren her grubun mutlaka bir kural seti bulunur. Bu kural listesi ortalama 20 genel 50 kadar da ülkelere özel kuralı bünyesinde barındırır. Yeni oyuncuların bir çoğu bu kuralları saçma, gereksiz, keyif kaçırıcı görebiliyor fakat değiller arkadaşlar inanın saatlerce mp tecrübesi olan insanlar bu kuralları gıcıklık olsun diye hazırlayıp uygulamıyorlar. Şayet bir şeyler kuralsız halledilebilseydi kimse bu kural listelerini hazırlamakla, güncellemekle uğraşmazdı. Bu yüzden sizden en büyük ricam bir oyuna katıldığınızda kuralları okumanız ve riayet etmeniz.