[Ecdad Computer]

Mukden Olayı ya da Eylül 18 Olayı, 1931 Yılında Japon Ordusunun bir savaş sebebi yaratması amacıyla patlamaya sebebiyet vermesi hadisesidir. Bu olaydan sonra Kwantung Ordusu, Mançurya'yı işgal etmiştir.

Geçmiş

Mançurya, 1905 Rus-Japon savaşından beri Japonya için stratejik bir öneme sahipti. Bu savaştan sonra Japonya, Mançurya'daki demiryollarını kendi himayesine almış ve bölgede ekonomik kazanımlar elde etmişti. Çin'in istikrarsızlığa düştüğü 1911-28 arası dönemde de, Mançurya'daki Fengtian Kliğinin lideri Zhang Zuolin, Japonlara çeşitli imtiyazlar sağlamıştı. Ancak 1925'den sonra, Guangzhou'daki Milliyetçi Hükümetin Kuzey Seferi'ne başlaması, Çin'deki Japon etkisini de zedeleyecekti. SSCB destekli Milliyetçi Hükümetin, Pekin'e girdikten sonra Mançurya'ya doğru ilerlemesi üzerine, Japonların Çin'deki İmtiyazlarından sorumlu olan Kwangtung Ordusu, 1928'de, Zhang Zuolin'i öldürmek ve en sonunda Mançurya'yı işgal etmek için bir savaş sebebi oluşturması amacıyla Huangggutun Olayı'nı düzenledi. Fakat bu olay, Zhang Zuolin'in öldükten sonra yerine Milliyetçi Hükümetle anlaşmak isteyen Zhang Xueliang'ın başa geçmesi üzerine Kwangtung ordusunun planlarını etkisiz kıldı.

1929'da, Kuzey Mançurya'da yaşanan Çin-Sovyet çatışmaları sonucunda SSCB Kuzey Mançurya'daki etkisini arttırmakla beraber, askeri gücünü de sınamış oldu. Bu durumu gören Kwangtung Ordusu, Mançurya'nın istilası için hazırlıklarını hızlandırmaya başladı. Aynı süreçte de Çin Devlet lideri Çan Kay-Şek ve Mançurya'nın Askeri Valisi Zhang Xueliang Çin'in Mançurya'daki Egemenliğinin kesinliği konusunda açıklamalar yaptılar.

Hazırlanış ve Patlama

Mançurya'daki bir çatışmanın Japonya'nın çıkarları için en iyisi olacağını düşünen, Kwantung ordusundaki Albay Kanji Ishiwara ve Seishirō Itagaki, Japonya'nın Mançurya'yı işgal etmesini teşvik edecek bazı planlara giriştiler. Ancak bu planlar Savaş Bakanı Jiro Minami'nin ordudaki çokbaşlılığı ve militarist eğilimleri azaltmak için Tümgeneral Yoshitsugu Tatekawa'yı Mançurya'ya atamasıyla sona erdi. Genç Albayların artık kendi başlarına bir plan hazırlayıp harekete geçirmeleri gerekecekti.

Itagaki ve Ishiwara; patlama için, askeri açıdan önemsiz ancak Zhang Xueliang'ın birliklerinin yakınında bir bölge olan Liutiao Gölü'nün yakınlarındaki demiryolunu seçtiler. Plan, demiryolunda bir patlamaya sebebiyet verip, bunu da Çinlilerin üstüne atmak ve onları çatışmaya çekip işgal için hukuki zemin hazırlamaktı. Planlar 31 Mayıs 1931'de tamamlandı. 18 Eylül'de ise Teğmen Suemori Komoto patlayıcıları demiryolunun yakınına yerleştirdi. Saat 22:20'de ise patlama yaşandı. Ancak patlama o kadar küçüktü ki, 1.5 metrelik bir alanda çukur açıp, demiryoluna da çok az hasar verdi. O saatlerde oradan geçen bir tren de patlamadan 10 dakika sonra sorunsuz olarak sonra Shenyang'a vardı.

Patlama Sonrası

İşgal

19 Eylül sabahı, Kwantung ordusu patlamadan bölgedeki Çin garnizonunu sebep bilerek top atışına başladı. Kısa sürede Zhang Xueliang'ın küçük hava kuvvetleri ve Mukden'deki garnizonu imha edildi. Gün sonunda Mukden düştü ve 500 Çinli kaybına karşılık Japonlar 2 kayıp verdiler. Kwantung ordusu başkumandanı Shigeru Honjō, önce bu planın kendi haberi olmadan hazırlandığını öğrenince planın durdurulması istedi, ancak ikna edildikten sonra harekat devam etti. Zhang Xueliang, Japon ordusuna karşı aktif çatışmaya girilmemesini ve silahların teslim edilmeden geri çekilinmesini emretti. Kasım ayında General Ma Zhanshan Japonlara karşı bir direniş kursa da, en sonunda bu direniş de bastırıldı. Sonuç olarak, kalan 6 ay içerisinde Kwantung ordusu bütün Mançurya'yı işgal etti, ve sonunda burada kendi kukla hükümetlerini kurdular.

Çin Yenilgisinin Sebepleri ve Olayın Sonuçları

Bu olaydan sonra Zhang Xueliang sert bir şekilde eleştirildi. 250.000 kişilik, iyi ekipmanlı Kuzeydoğu Ordularının 11.000 kişilik Japon ordusuna yenildi. Bunun birçok sebebi var. Birincisi, Çin ordusunun moral ve sadakat olarak Japon ordusundan daha geride olması talimden, iyi yönetimden ve iyi beslenmeden yoksun oluşu, ikincisi bu ordunun Mançurya'ya dağılmış olması ve Japon ordusunun konsantre bir şekilde demiryollarını kullanarak Mançurya'ya hakim olması, üçüncüsü Japon Ordusunun Zhang Zuolin zamanında danışmanlar yardımıyla bütün Kuzeydoğu ordusu hakkında bilgi sahibi olması ve son olarak Nanjing'deki Hükümetin hem Guangzhou'daki Hu Hanmin'in hükümeti ile, hem de Mao'nun Komünistleriyle uğraşmasıydı.

Mukden Olayı sonrası, Milletler Cemiyeti pek bir şey yapamadı, Japonlar işi daha yasallaştırmak için Puyi'nin başında olduğu bir Mançukuo devleti kurdular. Bu devlet, Tokyo'daki hükümete değil, Kwantung Ordusuna karşı sorumlu olduğu için burası, ileri yıllarda Japonya'da başa geçecek Militarist hizbin deney bölgesi oldu. Çin'de ise Çan Kay-Şek başkanlıktan istifa etti, yerine önce Sun Fo, sonra da Wang Jingwei geçti. Ancak sonunda Başkanlık tekrar Çan Kay-Şek'e geçti. Kriz, 31 Mayıs 1931'de, Japon ordusunun İç Moğolistan'ın Doğusunu da işgal etmesi üzerine Tanggu Ateşkesi ile son buldu. Kimi tarihçiler Mukden Olayını İkinci Çin-Japon Savaşı'nın başlangıcı olarak sayarlar. Bu Tanggu Ateşkesi de, Nanjing'deki Milliyetçi hükümete, Marco Polo Köprüsü olayına ve Çin'in İşgaline kadar zaman kazandırmıştır.