[Pierro]

Öncelikle şunu belirtmek gerek: Devletler insan gibidir. Doğarlar ve ecelleri geldiğinde ölürler. Bence Osmanlı'nın yıkılmasının en büyük nedenlerinden bir ilimde geri kalınmasıydı. İlimde geri kalan her devlet, yok olmaya mahkumdur. Zira Kanuni döneminde öyle yüksek bir dağın tepesindeydik ki, düşüşümüzü çok uzun zaman fark edemedik. Fark edince ise çok geç olacaktı. Ayrıca İslam devletlerinin dayandıkları direk şeriattır. Osmanlı tebaası ne zaman ki şeriattan ayrılmaya başladı, o sağlam direk çöktü.

Şeriat = İlimde, herşeyde geri kalmak demek. İslamın altın çağını yaşatan alimler bile sapkınlıkla suçlanıyordu.