BU REHBERİ REHBERİ OLUŞTURAN YAZARIN ADINI BELİRTEREK VE REHBERİN ORİJİNAL HALİNİN BULUNDUĞU STEAM PLATFORMU LİNKİNİ DE BELİRTEREK İSTEDİĞİNİZ HER PLATFORM DA PAYLAŞABİLİRSİNİZ . TÜRK OYUNCULARA DESTEK OLMAK İÇİN HAZIRLANMIŞTIR . 6 AĞUSTOS 2021.
YOU CAN USE THIS GUIDE ON ANY PLATFORM BY TYPING THE NAME OF THE AUTHOR CREATING THE GUIDE AND THE STEAM PLATFORM LINK WHERE THE ORIGINAL VERSION OF THE GUIDE IS AVAILABLE. MADE TO SUPPORT TURKISH PLAYERS. 6 AUGUST 2021.
Yeni oyun açıldığında karşımıza çıkan görüntü
Yazar (Author): Tubocan
Rehber Steam Linki : https://steamcommunity.com/sharedfiles/f...2567275915
Power & Revolution bizlere kolay bir arayüz sunuyor . Sol alttan başlayarak kategorilere ayrılmış 8 adet bölüm görüyoruz . Oyunumuzun her şeyini buralardan yöneteceğiz . Sağ altta ise haritanın üstünden başlayarak zaman ayarları sırası ile Durdur > İlerle > 2x Hızda İlerle > 4x Hızda İlerle > Sonra ki bildirime kadar ilerle > 1 Gün ilerle > 1 Hafta İlerle > 1 Ay ilerle
Haritanın altında ise haritanın görünümünü değiştirebiliyoruz .
Haritanın sol yanında ki kare kutucuk ise dünya da ki küresel afetlerin durumunu gösteriyor . Burada tüm dünya genelinde ülkelerden alınan verileri bize aktarır . Eğer Amerika , Çin , Japonya , Almanya , Hindistan vb gibi süper güç veya muazzam ekonomilere sahip bir ülke değilseniz burada tek bir ülke olarak verileri etkileme şansınız son derece zor . Bunu ayrı bir rehber olarak yapmayı düşünüyorum .
Bütçe
Sol altta ki kısımdan başlayarak bölümleri açıklamaya başlayalım . Bura da bütçe kısmını görmekteyiz . Ülkemizin harcamış olduğu her bir kuruş paranın kalem kalem nerelere gittiğini gösteriyor . Oyunda en büyük harcama kalemini hemen hemen her zaman Social Security ( Sosyal Güvenlik ) oluşturmaktadır . Bu çalışan insanlarınızın sağlık hizmeti için hastaneye gittiiklerinde aldığı hizmetin maliyeti ve emekli maaşlarını oluşturmaktadır . Eğer harcama kalemlerinde sosyal güvenlik her zaman üst düzeyde olmuyor ise vatandaşlarınız ya çok zengin olmuş özel sigorta kapsamına geçmiş yada yeterli düzeyde hizmet almıyorlar demektir . İkincisinin olması kuvvetle muhtemeldir .
2020 yılında sosyal güvenlik için 640 milyar 876 milyon lira harcıyormuşuz . Bu da 2020 toplam bütçemizin %42.2 sine denk gelmiş . 2021 de ise sosyal güvenlik harcamasının 660 milyar 144 milyon lira olması hedefleniyor bunun da toplam bütçede %42.6 ya denk gelmesi öngörülüyormuş . Bu veriler bize izlediğimiz politikaların geçen seneye kıyasla bütçede ne gibi değişikliklere neden olduğunu göstermeye yarıyor . Basit hali ile bütün sekmeleri gezip ( iç güvenlik için ne kadar , sağlık için ne kadar , eğitim için ne kadar vs ,) bakmaktansa burada ki veriler bütün harcamaları bir sunarak vakit tasarrufu sağlıyor bizlere .
Burada dikkat etmeniz gereken ilk şey Debt Reimbursement ( Borç geri ödemesi) . Hükümet olarak aldığımız borçların vatandaşların sırtına binen , bütçe açığı oluşturan en gereksiz kısım . Bunu sıfırlamak sizlere muazzam bir kaynak sağlayacaktır . Bunu ayrı bir başlık altında anlatacağım .
Enerji sekmesi tıpkı tarım , endüstri bölümünde örnekler ile gösterilen yöntemler ile idare edilir . Bir kaç detay dışında . Sol tarafta ki pasta dilimi elektrik üretiminde hangi kaynaktan ne kadar elektrik üretildiğini gösteriyor .
Authorization for consturuction of an oil pipeline : Eğer petrol veya doğalgaz üreten bir ülkeyseniz ürettiğiniz bu kaynakları boru hatları çektiğiniz yerlere neredeyse sıfır lojistik maliyeti ile taşıyabilirsiniz . Aksi halde bu kaynakları taşımak için Oil Tanker Port ( Petrol Tankeri Limanı ) inşa etmeniz gerekmektedir . Yani deniz yoluyla taşıma gerçekleştirilir . Buda maliyeti arttırmakta müşterilerinizin sizi tercih etmemelerine sebep olabliir . Politik , askeri , ekonomik nedenler ile sizi tercih etseler bile lojistik ek bir maliyet oluşturacağından kar oranınız düşecektir . Boru hatlarını inşa etmek herşeyden önce bir strateji işidir . Mevcut ve potansiyel müşterilerinizi belirlemek ve onlar için en az ülkeden geçecek şekilde boru hattı döşemeyi düşünmelisiniz . En az dememin sebeplerinden biri ekonomik nedenler bir diğeri ise her bir ülkeden izin almanız gerektiğindendir . İşte izin kısmını bu bölümden hallediyoruz . Boru hattı geçirmek istediğimiz ülkeyi listeden seçiyor ve isteği yolluyoruz . Teklifinizin kabul edilmesi öncelikle sizin teklif götürdüğünüz ülkeyle olan ilişkinize bağlıdır . İlişkiniz iyiyse teklif kabul edilecektir . Bir diğer sorun ise ekonomik ilişkinizdir ki bu daha önemsiz bir kriterdir .
İstek yolladınız ve kabul edildi diyelim . İstediğiniz zaman boru hattı inşaasına başlayabilirsiniz . Bunun için lazım olan ilk şey bir petrol yada gaz kuyusudur . İlk önce kuyuya daha sonra harita üzerinde götüreceğiniz nihai noktaya kadar boru hattını çekiniz . Denizlerin ve okyanusların üzerinden boru hattı geçemiyor malesef . Boru hatlarını ona göre konumlandırınız . Boru hatlarının maliyetlerini ülkeler aralarında km bazında paylaşırlar . Örnek vermek gerekir ise Türkiye'den Bulgaristan'a oradan da Romanya ya bir boru hattı çekilecek ise her ülke kendi üzerinden geçtiği kadarının maliyetini üstlenir .Eğer boru hattı maliyeti o ülkeye çok gelirse inşaat başlamayacaktır . Yani iş boru hattı izni almakla bitmiyor . Ülkelere maliyetlerini karşılayacak kadar ekonomik yardım teklifinde bulunulması bazı durumlarda bu sorunu çözmüştür .
Construction kısmında ise inşa edilebilen enerji santralleri gözükmekte . Eğer gerekli teknolojiye sahipseniz Nükleer Reaktör ( 21 Tw kapasiteli ) ve daha gelişmiş versiyonları olan 3-G Nücleer Reaktör (28 Tw kapasiteli ) ler inşa etme seçeneğini görebilirsiniz .
Fosil Enerji Petrol,doğalgaz ve kömür kullanır . Eğer gerekli teknolojiyer sahipseniz ve inşaa ettiyseniz Karbon Dioksit emen cihazların ürettiği geri dönüştürülmüş karbonu da yakıt olarak kullanabilirler . Çevrecileri mutsuz eder . Haritaya elle yerleştirilmez listeden seçilerek yerleştirilir .
Hidroelektrik : Hiç bir hammaddeye ihtiyaç duymazlar son derece karlı olmalarına rağmen yapım maliyetleri de bir o kadar yüksektir . Haritaya elle yerleştirilmez listeden seçilerek yerleştirilir .
Onshore ve Offshore Wind : Biri karada diğeri denizde kurulabilen rüzgar enerji santralleridir . Yapım maliyetleri yüksektir fakat yenilebilir enerji kaynağıdır ve çevrecileri mutlu eder . Haritada verimi en yüksek yere oyuncu tarafından yerleştirilir . Verimli olduğu bölgeye yerleştirilmesi faydalıdır .
Geotermal : Jeotermal enerji santrali yenilenebilir enerji kaynağıdır . Haritaya elle yerleştirilmez listeden seçilerek yerleştirilir .
Biomass : Yenilenebilir enerji kaynakları arasındadır . Yakıt olarak ağaç kullanır . Haritaya elle yerleştirilmez listeden seçilerek yerleştirilir .
Solar : Güneş enerjisi . Çevrecileri mutlu eder . Haritaya elle yerleştirilir . Verimli olduğu bölgeye yerleştirilmesi faydalıdır .
The search for resources : Denizlere petrol platformu , kara da petrol kuyusu ve gaz kuyusu kurma emri verebilirsiniz . Haritaya elle yerleştirilir . Verimli olduğu bölgeye yerleştirilmesi faydalıdır .
Dismantle kısmında ise mevcut santrallerinizin yıkım emirlerini verebilirsiniz .
Legislation kısmında ise kaya gazı aramak yada çıkarmak için meclise kanun teklifi verebilirsiniz .Çevrecileri mutsuz eder. Türkiye de petrol , doğalgaz ve kaya gazı ve kaya petrolü bulunmakta . İsterseniz bunları oyunun başında çıkararak ekonominizi harikulade şekilde büyütebilirsiniz . İsterseniz bunları gelecekte çıkarırsınız . Gelecekte çıkarmanız kuyu başına elde edeceğiniz kaynağı oldukça fazla arttırmaktadır . Bunun nedeni yıllar içinde gelişen ekonomi gelişen ulaşım araçları gelişen teknoloji düşürülen vergiler ve en önemlisi eğitimli insanların olmasından kaynaklanır ve doğal olarak tüm bunlar toplandığında üretim verimi artmış olacaktır . Bir kuyuyu bir kez diktiyseniz ordan artık o kuyudan daha fazla petrol alma imkanınız yoktur . Ülkenizi geliştirdikçe kuyu başına alacağınız ürün miktarı da fazla olacaktır . Ben oyunda yüzlerce saatimi geçirmeme rağmen potansiyeli kaybetmemek için Türkiyede gaz ve petrol kuyusu açmaya kıyamamaşımdır . Tabi siz benim kadar sabırlı olmayabilirsiniz . Bu bir tercih meselesidir .
YOU CAN USE THIS GUIDE ON ANY PLATFORM BY TYPING THE NAME OF THE AUTHOR CREATING THE GUIDE AND THE STEAM PLATFORM LINK WHERE THE ORIGINAL VERSION OF THE GUIDE IS AVAILABLE. MADE TO SUPPORT TURKISH PLAYERS. 6 AUGUST 2021.
Yeni oyun açıldığında karşımıza çıkan görüntü
Yazar (Author): Tubocan
Rehber Steam Linki : https://steamcommunity.com/sharedfiles/f...2567275915
Power & Revolution bizlere kolay bir arayüz sunuyor . Sol alttan başlayarak kategorilere ayrılmış 8 adet bölüm görüyoruz . Oyunumuzun her şeyini buralardan yöneteceğiz . Sağ altta ise haritanın üstünden başlayarak zaman ayarları sırası ile Durdur > İlerle > 2x Hızda İlerle > 4x Hızda İlerle > Sonra ki bildirime kadar ilerle > 1 Gün ilerle > 1 Hafta İlerle > 1 Ay ilerle
Haritanın altında ise haritanın görünümünü değiştirebiliyoruz .
Haritanın sol yanında ki kare kutucuk ise dünya da ki küresel afetlerin durumunu gösteriyor . Burada tüm dünya genelinde ülkelerden alınan verileri bize aktarır . Eğer Amerika , Çin , Japonya , Almanya , Hindistan vb gibi süper güç veya muazzam ekonomilere sahip bir ülke değilseniz burada tek bir ülke olarak verileri etkileme şansınız son derece zor . Bunu ayrı bir rehber olarak yapmayı düşünüyorum .
Bütçe
Sol altta ki kısımdan başlayarak bölümleri açıklamaya başlayalım . Bura da bütçe kısmını görmekteyiz . Ülkemizin harcamış olduğu her bir kuruş paranın kalem kalem nerelere gittiğini gösteriyor . Oyunda en büyük harcama kalemini hemen hemen her zaman Social Security ( Sosyal Güvenlik ) oluşturmaktadır . Bu çalışan insanlarınızın sağlık hizmeti için hastaneye gittiiklerinde aldığı hizmetin maliyeti ve emekli maaşlarını oluşturmaktadır . Eğer harcama kalemlerinde sosyal güvenlik her zaman üst düzeyde olmuyor ise vatandaşlarınız ya çok zengin olmuş özel sigorta kapsamına geçmiş yada yeterli düzeyde hizmet almıyorlar demektir . İkincisinin olması kuvvetle muhtemeldir .
2020 yılında sosyal güvenlik için 640 milyar 876 milyon lira harcıyormuşuz . Bu da 2020 toplam bütçemizin %42.2 sine denk gelmiş . 2021 de ise sosyal güvenlik harcamasının 660 milyar 144 milyon lira olması hedefleniyor bunun da toplam bütçede %42.6 ya denk gelmesi öngörülüyormuş . Bu veriler bize izlediğimiz politikaların geçen seneye kıyasla bütçede ne gibi değişikliklere neden olduğunu göstermeye yarıyor . Basit hali ile bütün sekmeleri gezip ( iç güvenlik için ne kadar , sağlık için ne kadar , eğitim için ne kadar vs ,) bakmaktansa burada ki veriler bütün harcamaları bir sunarak vakit tasarrufu sağlıyor bizlere .
Burada dikkat etmeniz gereken ilk şey Debt Reimbursement ( Borç geri ödemesi) . Hükümet olarak aldığımız borçların vatandaşların sırtına binen , bütçe açığı oluşturan en gereksiz kısım . Bunu sıfırlamak sizlere muazzam bir kaynak sağlayacaktır . Bunu ayrı bir başlık altında anlatacağım .
Borçlar
Borçlar dünyanın tüm ülkelerinin özellikle gelişmiş ülkelerin başının belasıdır . Bütçe açığı veriyorsanız borç almaya da mahkumsunuz demektir . Borçlar mevcut bakan tarafından otomatik olarak diğer ülkelerin merkez bankalarından alınır . Borç aldığınız ülke ile ilişkileriniz ne kadar iyiyse size uyguladıkları faiz o oranda az olacaktır . Borç faizlerini etkileyen en önemli etken sizin bütçenizin ne kadar açık veridiğidir . Bunun mantığı gerçek hayatta da olduğu gibi şudur . Eğer bütçe açığınız çok fazla olur ise borçları geri ödemeniz aksayabilir ya da borcunuzu ödemek için yeni borçlar almak durumunda kalabilirsiniz . Bütçe açığınız yüksek olduğu için de borç ödemek için borç aldığınız da yeni borcunuzun faizleri daha da yüksek olacak dolayısı ile sizin eski ve yeni borçlarınızı ödemeniz zorlaşacaktır . Borç tahsillerinde faizler her zaman için ana paradan önce tahsil edilir .Ülke ekonomik olarak iflas ettiğinde ana paranın ödenmesinden asla vaz geçilmez fakat faizler affedilebilir . Risk değeriniz yüksek ise size borç verenler yüksek faiz uygulayarak alabildikleri kadar parayı tahsil etmeye çalışacaklardır .
Kafanız karıştı ise toparlayalım . Finanse edebiliyorsanız ( yani borcu geri ödeyebiliyorsanız ) borç almanızda bir sakınca yoktur . Alınan borç 20 senelik bir borç ise ana para ve faiz toplanır ve 20 ye bölünür . 20/1 i her sene sizin bütçenizde yük oluşturmaya başlar . Buda bütçe açığına sebep olur . O yüzden ne kadar az borç o kadar sağlıklı bütçe yönetimi ve sağlıklı ekonomi demektir .
Eğer diğer ülkelerin uyguladıkları faizler çok yüksek ise Dünya Bankasından veya İMF den yada her ikisinden birden borç almak isteyebilirsiniz . Bu borçlar otomatik olarak değil siyaseti yöneten başbakan yada devlet başkanı tarafından (yani siz) bireysel görüşme ile alınabilir ( Görüşme seçeneği ayrı bir kısımdan yapılmaktadır). Bu kurumların faiz oranları sabittir . Bu kurumlardan alınan borçlar bütçeye eklenir ve sizin bütçe açığınızı o sene için bir miktar azaltacaktır . İMF kısa vadeli krediler sağlamaktadır ( 4 sene yada 3 sene borç miktarına bağlı değiştiğini gördüm ) . Dünya Bankası İMF ye nazaran daha uzun vadeli krediler sağlamaktadır (25 -30 sene ) . Dünya Bankası İMF ye nazaran daha düşük miktarlarda kredi vermektedir (Oyunu başında Türkiye için DB 50 milyar lira verebiliyorken İMF tek seferde 200 milyar lira ) .
Bir diğer husus ise Kredi Derecelendirme Kuruluşlarıdır . Bu kuruluşlar bütçe açığına , enflasyona , ülkede ki işsizliğe , nakit rezervine göre ülkenize ve diğer ülkelere kredi notu verirler . Kredi notu sizin borç ödeme riskiniz ölçen araçlardan biridir . Yüksek kredi notu olan ülkeler borçlarını rahatlıkla ödeyebilen ülkeler demektir ve o ülkelere düşük faiz uygulanır . ( A en üst derecedir : B orta . C ise felaket bir derecedir ) . Kuruluşların başkanları ile bireysel olarak görüşülebiliyor fakat etkisi yok denecek kadar az . Yani siz gidip konuşunca sizin kredi notunuzu düzeltmiyorlar . Bunu için ülke ekonomik verilerini düzeltmeniz gerekiyor .
Borçlar dünyanın tüm ülkelerinin özellikle gelişmiş ülkelerin başının belasıdır . Bütçe açığı veriyorsanız borç almaya da mahkumsunuz demektir . Borçlar mevcut bakan tarafından otomatik olarak diğer ülkelerin merkez bankalarından alınır . Borç aldığınız ülke ile ilişkileriniz ne kadar iyiyse size uyguladıkları faiz o oranda az olacaktır . Borç faizlerini etkileyen en önemli etken sizin bütçenizin ne kadar açık veridiğidir . Bunun mantığı gerçek hayatta da olduğu gibi şudur . Eğer bütçe açığınız çok fazla olur ise borçları geri ödemeniz aksayabilir ya da borcunuzu ödemek için yeni borçlar almak durumunda kalabilirsiniz . Bütçe açığınız yüksek olduğu için de borç ödemek için borç aldığınız da yeni borcunuzun faizleri daha da yüksek olacak dolayısı ile sizin eski ve yeni borçlarınızı ödemeniz zorlaşacaktır . Borç tahsillerinde faizler her zaman için ana paradan önce tahsil edilir .Ülke ekonomik olarak iflas ettiğinde ana paranın ödenmesinden asla vaz geçilmez fakat faizler affedilebilir . Risk değeriniz yüksek ise size borç verenler yüksek faiz uygulayarak alabildikleri kadar parayı tahsil etmeye çalışacaklardır .
Kafanız karıştı ise toparlayalım . Finanse edebiliyorsanız ( yani borcu geri ödeyebiliyorsanız ) borç almanızda bir sakınca yoktur . Alınan borç 20 senelik bir borç ise ana para ve faiz toplanır ve 20 ye bölünür . 20/1 i her sene sizin bütçenizde yük oluşturmaya başlar . Buda bütçe açığına sebep olur . O yüzden ne kadar az borç o kadar sağlıklı bütçe yönetimi ve sağlıklı ekonomi demektir .
Eğer diğer ülkelerin uyguladıkları faizler çok yüksek ise Dünya Bankasından veya İMF den yada her ikisinden birden borç almak isteyebilirsiniz . Bu borçlar otomatik olarak değil siyaseti yöneten başbakan yada devlet başkanı tarafından (yani siz) bireysel görüşme ile alınabilir ( Görüşme seçeneği ayrı bir kısımdan yapılmaktadır). Bu kurumların faiz oranları sabittir . Bu kurumlardan alınan borçlar bütçeye eklenir ve sizin bütçe açığınızı o sene için bir miktar azaltacaktır . İMF kısa vadeli krediler sağlamaktadır ( 4 sene yada 3 sene borç miktarına bağlı değiştiğini gördüm ) . Dünya Bankası İMF ye nazaran daha uzun vadeli krediler sağlamaktadır (25 -30 sene ) . Dünya Bankası İMF ye nazaran daha düşük miktarlarda kredi vermektedir (Oyunu başında Türkiye için DB 50 milyar lira verebiliyorken İMF tek seferde 200 milyar lira ) .
Bir diğer husus ise Kredi Derecelendirme Kuruluşlarıdır . Bu kuruluşlar bütçe açığına , enflasyona , ülkede ki işsizliğe , nakit rezervine göre ülkenize ve diğer ülkelere kredi notu verirler . Kredi notu sizin borç ödeme riskiniz ölçen araçlardan biridir . Yüksek kredi notu olan ülkeler borçlarını rahatlıkla ödeyebilen ülkeler demektir ve o ülkelere düşük faiz uygulanır . ( A en üst derecedir : B orta . C ise felaket bir derecedir ) . Kuruluşların başkanları ile bireysel olarak görüşülebiliyor fakat etkisi yok denecek kadar az . Yani siz gidip konuşunca sizin kredi notunuzu düzeltmiyorlar . Bunu için ülke ekonomik verilerini düzeltmeniz gerekiyor .
Vergiler
Vergiler oyun boyunca göz kulak olacağımız bir hadisedir . Ne kadar çok vergi alırsanız ekonominiz o kadar durağan olacaktır . Şirketler ve onları istihdam eden insanlar çalışıp para kazanırlar . Gelirlerinden vergi verirlerken satın aldıkları her kalem üründe KDV gibi çeşitli vergiler verirler . İnsanların elinde ki paraları vergi yoluyla ne kadar çok alırsanız insanlar da o kadar az para harcayıp o kadar az birikim yapabilirler . Aynı şekilde iş verenler ve şirketlerde ne kadar çok vergi verirlerse o kadar az yatırım yaparlar . Yatırım demek ekonominin büyümesi demektir .
Value Added Tax : Katma Değer Vergisi ( KDV )
İncome Tax : Gelir vergisi ( Kendi içinde ayırılır [ Yüksek Gelir V. > Orta gelir V > Düşük Gelir V ]
Tax on large fortunes : Ultra zenginlerden alınan vergi . Lüks vergisi olarakta düşünülebilir .
İnheritance tax : Miras vergisi . Ölüm nedeniyle mirasçılara kalanlar herşeyden alıın yüzdelik dilim.
Real estate tax : Konut vergisi . Metre kare başına alınan miktar .
Audiovisual tax : Radyo ve televizyonlardan alınan vergi .
Gun tax : Lisanlı silahlardan alınan yıllık vergi
Airline Ticket Tax : Uçak bileti vergisi
Emplooyee Social Security Payment : Çalışanların ödediği yıllık sosyal güvenlik primi
Emplooyer Social Security Payment : İş verenlerin ödediği yıllık sosyal güvenlik primi
Company Tax : Şirketlerin yıllık karlarından alınan vergi
Tax on company turnover : Profesyonel olmayan şirketlerden alınan vergi .
Tax on petroleum and energy product : Akaryakıt vergisi
Liquor tax : Likör vergisi
Wine Tax : Şarap vergisi
Tax on pornograph industry : + 18 yaş film endüstrisi vergisi
Tourist tax on entering the territory : Ülkeye giren turist başına turizm şirketlerinden alınan vergi.
Tax on industrial pollution : Endüstriyel kirlilik vergisi
Highway Tools : Otobanı kullanan araçlardan km başına alınan ücret .
Custom duties : Gümrük vergisi
Sector nationalized : Kamu şirketleri veya ortaklıklarının karından bütçeye aktarılan kısım
Other Tax Revenues : Diğer vergiler ( Trafik cezaları , icralardan elde edilen paralar , uluslar arası antlaşmalardan gelen paralar , verilen borçlardan gelen faiz geliri . )
Total ( Millions ) : Devletin gelirlerinin toplamı .
BİRDE SOL TARAFTA BULUNAN KISIMLARA BAKALIM
Total İncome : Toplam gelir
Deficit % GDP : Gayrı safi Milli Hasılaya (Ülkede ki tüm kurum ve vatandaşların geliri ) nazaran bütçe açığı .
Budget Deficit : Bütçe açığı Milyar Lira cinsinden
Structural Deficit : Gelir ve gider dengesi arasında ki açık
Public Debt (as %GDP): Devlet borcunun Gayri Safi Milli Hasılaya oranı
Public Debt (Billions): Toplam borç Milyar Lira cinsinden
Sector Nationalized : Kamu şirketleri veya ortaklıklarının karı
G.Coefficient İncome Equality Between... : Ülkede ki gelir dağılımı adaletsizliği oranı . Değer ne kadar düşük ise gelir dağılımı o kadar eşittir .
CREATİON KISMI
Burada yürürlükte olmayan vergi kalemleri listelenir .
Vehicle registration Tax : Trafiğe kayıt ettirilen her yeni araç başına alınan para .
Tax on internet access : Her bir internet kullanıcısının üdediği yıllık ücret
Pet Tax : Evcil hayvan vergisi
Tax on redundancies : Şirketlere uygulanan işten çıkarma vergisi
Tax on financial transaction : Borsada yapılan her işlemden alınan vergi
Tobacco Tax : Tütün vergisi
Tax on gambling , lottery , racing , casinos : Kumar vergisi
Tax on salt and animal fats in the agri-food sector : Tuz , hayvansal yap ve GDO ürün vergisi
Deforestation tax : Ağaç kesme vergisi
Carbon Tax : Karbon salınımı yapan her şeyden kesilen vergi ( Havaya salınan Ton başına )
Tax on Large Digital Companies : Küresel internet firmalarına ülkedeki faaliyetleri için vergi
LEGİSLATİON
Bu kısım vergileri yasal olarak düzenleyeceğiniz kısımdır .
Chance the level of tax investigation : Burada vergilerin halktan ne sertlikte toplanacağını belirtiyor .
- Weak and tolerated : İnsanlara vergi ödeme konusunda büyük kolaylıkların sağlandığı ödeyemenlerin faizlerinin affedildiği borç ödemelerinin uzun vadelere yayıldığı seçenektir . Bütçe açığı oluşturma eğilimindedir . Fakat insanlar daha kolay para harcar ve yatırım yaparlar .
- Regular and repressive : Orta şiddetli vergi toplama seçeneğidir . Ödeyemeyenlere belli başlı kolaylıklar sağlanır . Faizleri az bir miktarda silinir . Borç yapıalandırma işlemleri daha katıdır . ideal vergi toplama ölçütüdür . Ne ayranımız dökülür ne de istenmeyen olaylar yaşanır .
- Frequent and very repressive : Bu seçenekte tabiri caiz ise devlet insanların ümüğüne çöker vergi toplamak için . Kemer sıkma politikası için gereklidir . Bütçe açığını kısa süreli kapamaya yarayabilir . Vatandaş yoksulluğu artma eğilimindedir . Vatandaşın hem ayranı dökülür hemde pek tatsız olaylar devlet baba tarafından vatandaşına yaşatılır .
Declare a tax amnesty : Vergi affı yasası . Vergisini ödeyemeyen küçük borçlu ( small offences ) veya bütün vergi mükelleflerine yapılandırma söz konusu ve faiz indirmleri olur . Yoksulluğu azaltmaya yardımcıdır . Fakat sürekli yapılırsa vergi ödememe yada zamanında ödememe eğilimi artar ( aynı gerçek hayatta ki gibi ) . Ülke zor günlerden geçiyor ise vatandaşı rahatlatmak için kullanılır . Seçim zamanları oy almak için de kullanılabilir .
Tax exonerations for investment in real estate : Yeni konut yapımında vergi indirimi . İnşaat sektörünü canladırmak için kullanılabilir .
Tax on exonaritons for donations to charitable organizations : Bu seçenek ülkede bulunan vakıf ve derneklere yapılan bağışlardan vergi kesilip kesilmeyeceğini ayarlar . Gelişmiş ülkelerde muazzam bir gelir kaynağı olarak bütçe açığını kapatmakta fayda sağlayabilir . Ancak vakıf ve dernek yöneticileri ve mensuplarıyla ilişkinizi etkiler .
Tax exonerations for war weterans : Gazilere vergi muafiyeti seçeneği . Askerle ilişkilerinizi düzeltmeye yardımcıdır . Ekonomiye de bir miktar etkisi vardır .
Vergiler oyun boyunca göz kulak olacağımız bir hadisedir . Ne kadar çok vergi alırsanız ekonominiz o kadar durağan olacaktır . Şirketler ve onları istihdam eden insanlar çalışıp para kazanırlar . Gelirlerinden vergi verirlerken satın aldıkları her kalem üründe KDV gibi çeşitli vergiler verirler . İnsanların elinde ki paraları vergi yoluyla ne kadar çok alırsanız insanlar da o kadar az para harcayıp o kadar az birikim yapabilirler . Aynı şekilde iş verenler ve şirketlerde ne kadar çok vergi verirlerse o kadar az yatırım yaparlar . Yatırım demek ekonominin büyümesi demektir .
Value Added Tax : Katma Değer Vergisi ( KDV )
İncome Tax : Gelir vergisi ( Kendi içinde ayırılır [ Yüksek Gelir V. > Orta gelir V > Düşük Gelir V ]
Tax on large fortunes : Ultra zenginlerden alınan vergi . Lüks vergisi olarakta düşünülebilir .
İnheritance tax : Miras vergisi . Ölüm nedeniyle mirasçılara kalanlar herşeyden alıın yüzdelik dilim.
Real estate tax : Konut vergisi . Metre kare başına alınan miktar .
Audiovisual tax : Radyo ve televizyonlardan alınan vergi .
Gun tax : Lisanlı silahlardan alınan yıllık vergi
Airline Ticket Tax : Uçak bileti vergisi
Emplooyee Social Security Payment : Çalışanların ödediği yıllık sosyal güvenlik primi
Emplooyer Social Security Payment : İş verenlerin ödediği yıllık sosyal güvenlik primi
Company Tax : Şirketlerin yıllık karlarından alınan vergi
Tax on company turnover : Profesyonel olmayan şirketlerden alınan vergi .
Tax on petroleum and energy product : Akaryakıt vergisi
Liquor tax : Likör vergisi
Wine Tax : Şarap vergisi
Tax on pornograph industry : + 18 yaş film endüstrisi vergisi
Tourist tax on entering the territory : Ülkeye giren turist başına turizm şirketlerinden alınan vergi.
Tax on industrial pollution : Endüstriyel kirlilik vergisi
Highway Tools : Otobanı kullanan araçlardan km başına alınan ücret .
Custom duties : Gümrük vergisi
Sector nationalized : Kamu şirketleri veya ortaklıklarının karından bütçeye aktarılan kısım
Other Tax Revenues : Diğer vergiler ( Trafik cezaları , icralardan elde edilen paralar , uluslar arası antlaşmalardan gelen paralar , verilen borçlardan gelen faiz geliri . )
Total ( Millions ) : Devletin gelirlerinin toplamı .
BİRDE SOL TARAFTA BULUNAN KISIMLARA BAKALIM
Total İncome : Toplam gelir
Deficit % GDP : Gayrı safi Milli Hasılaya (Ülkede ki tüm kurum ve vatandaşların geliri ) nazaran bütçe açığı .
Budget Deficit : Bütçe açığı Milyar Lira cinsinden
Structural Deficit : Gelir ve gider dengesi arasında ki açık
Public Debt (as %GDP): Devlet borcunun Gayri Safi Milli Hasılaya oranı
Public Debt (Billions): Toplam borç Milyar Lira cinsinden
Sector Nationalized : Kamu şirketleri veya ortaklıklarının karı
G.Coefficient İncome Equality Between... : Ülkede ki gelir dağılımı adaletsizliği oranı . Değer ne kadar düşük ise gelir dağılımı o kadar eşittir .
CREATİON KISMI
Burada yürürlükte olmayan vergi kalemleri listelenir .
Vehicle registration Tax : Trafiğe kayıt ettirilen her yeni araç başına alınan para .
Tax on internet access : Her bir internet kullanıcısının üdediği yıllık ücret
Pet Tax : Evcil hayvan vergisi
Tax on redundancies : Şirketlere uygulanan işten çıkarma vergisi
Tax on financial transaction : Borsada yapılan her işlemden alınan vergi
Tobacco Tax : Tütün vergisi
Tax on gambling , lottery , racing , casinos : Kumar vergisi
Tax on salt and animal fats in the agri-food sector : Tuz , hayvansal yap ve GDO ürün vergisi
Deforestation tax : Ağaç kesme vergisi
Carbon Tax : Karbon salınımı yapan her şeyden kesilen vergi ( Havaya salınan Ton başına )
Tax on Large Digital Companies : Küresel internet firmalarına ülkedeki faaliyetleri için vergi
LEGİSLATİON
Bu kısım vergileri yasal olarak düzenleyeceğiniz kısımdır .
Chance the level of tax investigation : Burada vergilerin halktan ne sertlikte toplanacağını belirtiyor .
- Weak and tolerated : İnsanlara vergi ödeme konusunda büyük kolaylıkların sağlandığı ödeyemenlerin faizlerinin affedildiği borç ödemelerinin uzun vadelere yayıldığı seçenektir . Bütçe açığı oluşturma eğilimindedir . Fakat insanlar daha kolay para harcar ve yatırım yaparlar .
- Regular and repressive : Orta şiddetli vergi toplama seçeneğidir . Ödeyemeyenlere belli başlı kolaylıklar sağlanır . Faizleri az bir miktarda silinir . Borç yapıalandırma işlemleri daha katıdır . ideal vergi toplama ölçütüdür . Ne ayranımız dökülür ne de istenmeyen olaylar yaşanır .
- Frequent and very repressive : Bu seçenekte tabiri caiz ise devlet insanların ümüğüne çöker vergi toplamak için . Kemer sıkma politikası için gereklidir . Bütçe açığını kısa süreli kapamaya yarayabilir . Vatandaş yoksulluğu artma eğilimindedir . Vatandaşın hem ayranı dökülür hemde pek tatsız olaylar devlet baba tarafından vatandaşına yaşatılır .
Declare a tax amnesty : Vergi affı yasası . Vergisini ödeyemeyen küçük borçlu ( small offences ) veya bütün vergi mükelleflerine yapılandırma söz konusu ve faiz indirmleri olur . Yoksulluğu azaltmaya yardımcıdır . Fakat sürekli yapılırsa vergi ödememe yada zamanında ödememe eğilimi artar ( aynı gerçek hayatta ki gibi ) . Ülke zor günlerden geçiyor ise vatandaşı rahatlatmak için kullanılır . Seçim zamanları oy almak için de kullanılabilir .Tax exonerations for investment in real estate : Yeni konut yapımında vergi indirimi . İnşaat sektörünü canladırmak için kullanılabilir .Tax on exonaritons for donations to charitable organizations : Bu seçenek ülkede bulunan vakıf ve derneklere yapılan bağışlardan vergi kesilip kesilmeyeceğini ayarlar . Gelişmiş ülkelerde muazzam bir gelir kaynağı olarak bütçe açığını kapatmakta fayda sağlayabilir . Ancak vakıf ve dernek yöneticileri ve mensuplarıyla ilişkinizi etkiler .Tax exonerations for war weterans : Gazilere vergi muafiyeti seçeneği . Askerle ilişkilerinizi düzeltmeye yardımcıdır . Ekonomiye de bir miktar etkisi vardır .Para Politikası ( Currency )
Bu kısımdan politik faiz oranınızı belirlersiniz . Politik faiz döviz kuru ile doğrudan ilgilidir . Faizleriniz ne kadar yüksek ise kur o kadar düşme eğilimine girer yani paranız değerlenmeye başlar . Oyunun başında % 20 faiz altında başlayan ülkeler faizlerini % 20 den yukarıya çekemezler . Venezuela vb ülkeler ise %20 den fazla (%58.67) bir faiz ile oyuna başlarlar . Bu ülkeler oyunun verdiği sınırlar çerçevesinde faizlerini çok yüksek seviyelere çekebilirler . % 20 den aşağıya düşürdüklerinde bir daha % 20 den yukarıya çıkartamazlar .( Bunun bir oyun hatası olduğunu düşünüyorum . Bu seçenek oyunucuya bırakılmalıydı . )
Faiz ekonominin büyümesi ile doğrudan orantılıdır . Yüksek faiz uygularsanız insanlar ellerinde ki parayı çoağaltmak için iş kurup kar etmek yerine bankalara yatırıp faiz geliri elde etmek isteyeceklerdir . Bu gerçek hayatta da olduğu gibi olağan bir durumdur . Faizleri yükseltmenin amacı insanların ellerinde ki dövizleri bozdurup ülkenin para birimini satın almaları ve piyasada döviz bolluğu oluşturmaktır . Fakat bu sürdürülebilir bir olay değildir . Paranın değeri arttırılmak isteniyor ise izlenmesi gereken politika şu olmalıdır . Faizleri ekonominin kaldıracağı en üst düzeye çekmek ve yapısal reformları yapmaktır . Yapısal reformlar yargı bağımsızlığı , medya bağımsızlığı , seküler ( laik ) hükümet yapısı ve kararları vb. dir . Bu reformları yaptıktan sonra ekonomi yavaş yavaş rayına oturmaya başlayacaktır . Mevcut ekonomik büyümeye bakarak yavaş yavaş faiz indirimlerine gidilmesi ve standart bir düzeyde sabitlenmesidir .
Eğer bir skala isteniyor ise faizler her zaman enflasyondan 1 yada 2 puan yüksek olmalıdır . Eğer siz enflasyon yüksekken faizleri düşük tutarsanız paranızın değer kaybettiğini göreceksiniz ve faizleri hiç istemeyeceğiniz düzeylere çekmek zorunda kalacaksınız . Bu da olması gerektiğinden daha uzun süre faizleri yüksek düzeylerde tutmanıza neden olur . Enflasyon yüksekken yada yükselirken faizleri düşürmeye kalkarsanız faizleri çok daha fazla yükseltmek zorunda kalırsınız . Oyunun % 20 sınırı olmasından dolayı da % 20 den daha fazla yükseltemeyeceğiniz için ekonomik olarak çok büyük sıkıntılar yaşayabilirsiniz . Oyunun ekonomik yapısı gerçek hayattan birebir olarak alınmış ve modellenmiştir . Ekonomi kitaplarında yazan bütün kanunlar aynen geçerlidir .
Tüm bunları faiz enflasyon orantısı üzeine anlattım . Gelin birde enflasyonun sebeplerine bakalım . Enflasyon fiyatlarda ki artış demektir . Gerçek hayatta olduğu gibi enflasyon oyunda da üç sebebe bağlıdır . Ekonomik büyüme , işsizlik oranı ve üretimde kullanılan yada doğrudan tüketilen ithal malların döviz kuru nedeniyle pahalı olması . Ekonomik büyüme enflasyonu doğrudan arttırır . Amerika , Almanya , Japonya gibi dev ekonomilerin yıllık ekonomik büyümeleri % 1 civarındadır %2 ve üstü enflasyon da artışa sebep olabilir . Türkiye gibi ülkelerde ise % 5 - % 6 ideal ve olması gereken rakamlardır . % 7 yi gördüğünüzde enflasyonun da hızlı bir şekilde arttığını göreceksiniz . Kafanızda ki ekonomik politika ne ise ona uygun olan vergileri arttırarak ekonomiyi frenleme seçeneğini düşünebilirsiniz . Faiz arttırımı da burada işe yarayacaktır . Fakat faiz oranlarınız % 20 ise daha fazla arttıramazsınız ki Türkiye ile oynuyorsanız oyunun başından itibaren çok uzun yıllar boyunca % 20 de tutmanızda büyük yarar vardır . Çünkü liranın değeri oyun içinde de gerçek hayatta olduğu gibi oldukça düşük bir vaziyette .
Çok düşük işsizlik ve çok yüksek işsizlikte enflasyonu etkilemekte . İdeal işsizlik oranı %3-%4 tür . Oyun zaten bu dengeyi size sağlayacaktır (sadece çok fazla düşmesini engelliyor yükselmeyi engellemiyor ). Ama bir gözünüz her zaman işsizlikite olmalı . İşsizliği dengelemeyi ayrı bir kategoride anlatacağım .
Gelelim sol orta da bulunan istatistik kısmına .
İnflation : Enflasyon - Haftalık olarak değişir .
Key interest rate : Mevcut politika faizi oranı
Exchance rate in $ : Paranızın ABD doları karşısında ki değeri
Exchance rate in E: Paranızın Euro karşısında ki değeri
dolar/euro : doların euro karşısında değeri
doalr/yen : doların japon yeni karşısında değeri
euro/yen : euronun japon yeni karşısında değeri
Sol altta ki portresi görünen kişi de merkez bankası başkanıdır .
Bu kısımdan politik faiz oranınızı belirlersiniz . Politik faiz döviz kuru ile doğrudan ilgilidir . Faizleriniz ne kadar yüksek ise kur o kadar düşme eğilimine girer yani paranız değerlenmeye başlar . Oyunun başında % 20 faiz altında başlayan ülkeler faizlerini % 20 den yukarıya çekemezler . Venezuela vb ülkeler ise %20 den fazla (%58.67) bir faiz ile oyuna başlarlar . Bu ülkeler oyunun verdiği sınırlar çerçevesinde faizlerini çok yüksek seviyelere çekebilirler . % 20 den aşağıya düşürdüklerinde bir daha % 20 den yukarıya çıkartamazlar .( Bunun bir oyun hatası olduğunu düşünüyorum . Bu seçenek oyunucuya bırakılmalıydı . )
Faiz ekonominin büyümesi ile doğrudan orantılıdır . Yüksek faiz uygularsanız insanlar ellerinde ki parayı çoağaltmak için iş kurup kar etmek yerine bankalara yatırıp faiz geliri elde etmek isteyeceklerdir . Bu gerçek hayatta da olduğu gibi olağan bir durumdur . Faizleri yükseltmenin amacı insanların ellerinde ki dövizleri bozdurup ülkenin para birimini satın almaları ve piyasada döviz bolluğu oluşturmaktır . Fakat bu sürdürülebilir bir olay değildir . Paranın değeri arttırılmak isteniyor ise izlenmesi gereken politika şu olmalıdır . Faizleri ekonominin kaldıracağı en üst düzeye çekmek ve yapısal reformları yapmaktır . Yapısal reformlar yargı bağımsızlığı , medya bağımsızlığı , seküler ( laik ) hükümet yapısı ve kararları vb. dir . Bu reformları yaptıktan sonra ekonomi yavaş yavaş rayına oturmaya başlayacaktır . Mevcut ekonomik büyümeye bakarak yavaş yavaş faiz indirimlerine gidilmesi ve standart bir düzeyde sabitlenmesidir .
Eğer bir skala isteniyor ise faizler her zaman enflasyondan 1 yada 2 puan yüksek olmalıdır . Eğer siz enflasyon yüksekken faizleri düşük tutarsanız paranızın değer kaybettiğini göreceksiniz ve faizleri hiç istemeyeceğiniz düzeylere çekmek zorunda kalacaksınız . Bu da olması gerektiğinden daha uzun süre faizleri yüksek düzeylerde tutmanıza neden olur . Enflasyon yüksekken yada yükselirken faizleri düşürmeye kalkarsanız faizleri çok daha fazla yükseltmek zorunda kalırsınız . Oyunun % 20 sınırı olmasından dolayı da % 20 den daha fazla yükseltemeyeceğiniz için ekonomik olarak çok büyük sıkıntılar yaşayabilirsiniz . Oyunun ekonomik yapısı gerçek hayattan birebir olarak alınmış ve modellenmiştir . Ekonomi kitaplarında yazan bütün kanunlar aynen geçerlidir .
Tüm bunları faiz enflasyon orantısı üzeine anlattım . Gelin birde enflasyonun sebeplerine bakalım . Enflasyon fiyatlarda ki artış demektir . Gerçek hayatta olduğu gibi enflasyon oyunda da üç sebebe bağlıdır . Ekonomik büyüme , işsizlik oranı ve üretimde kullanılan yada doğrudan tüketilen ithal malların döviz kuru nedeniyle pahalı olması . Ekonomik büyüme enflasyonu doğrudan arttırır . Amerika , Almanya , Japonya gibi dev ekonomilerin yıllık ekonomik büyümeleri % 1 civarındadır %2 ve üstü enflasyon da artışa sebep olabilir . Türkiye gibi ülkelerde ise % 5 - % 6 ideal ve olması gereken rakamlardır . % 7 yi gördüğünüzde enflasyonun da hızlı bir şekilde arttığını göreceksiniz . Kafanızda ki ekonomik politika ne ise ona uygun olan vergileri arttırarak ekonomiyi frenleme seçeneğini düşünebilirsiniz . Faiz arttırımı da burada işe yarayacaktır . Fakat faiz oranlarınız % 20 ise daha fazla arttıramazsınız ki Türkiye ile oynuyorsanız oyunun başından itibaren çok uzun yıllar boyunca % 20 de tutmanızda büyük yarar vardır . Çünkü liranın değeri oyun içinde de gerçek hayatta olduğu gibi oldukça düşük bir vaziyette .
Çok düşük işsizlik ve çok yüksek işsizlikte enflasyonu etkilemekte . İdeal işsizlik oranı %3-%4 tür . Oyun zaten bu dengeyi size sağlayacaktır (sadece çok fazla düşmesini engelliyor yükselmeyi engellemiyor ). Ama bir gözünüz her zaman işsizlikite olmalı . İşsizliği dengelemeyi ayrı bir kategoride anlatacağım .
Gelelim sol orta da bulunan istatistik kısmına .
İnflation : Enflasyon - Haftalık olarak değişir .
Key interest rate : Mevcut politika faizi oranı
Exchance rate in $ : Paranızın ABD doları karşısında ki değeri
Exchance rate in E: Paranızın Euro karşısında ki değeri
dolar/euro : doların euro karşısında değeri
doalr/yen : doların japon yeni karşısında değeri
euro/yen : euronun japon yeni karşısında değeri
Sol altta ki portresi görünen kişi de merkez bankası başkanıdır .
Devlet Memuru Maaşları ( Civil Servant )
Bu kısımda devlet memurlarının maaşlarını kategorileri gezmeden arttırıp azaltabileceğimiz oyunun bize zaman tasarrufu için sunduğu bir sekme .
Sol tarafta istatistikler bölümünde oynadığımız ülkenin diğer ülkelere oranını vermektedir . Gelişmiş ülkelerde ki maaşlar ile kendi memurlarınızın maaşlarını burada karşılaştırabilirsiniz . Memurlar bütün toplumlarda orta sınıfı oluştururlar . Orta sınıf vatandaşlarınıza daima çok ücret verin çünkü orta direk toplumları ayakta tutan vatandaşları oluşturmaktadır . Orta direk vatandaşların suça bulaşmaları daha az olmaktadır . Zenginler gibi lüks içinde yaşamasalar da fakirler kadar hırsızlığa araç kazalarına karışmazlar ( bilinçli olma yavaş araba kullanma , direksiyon başına alkollüyken geçememe vb ) . Fakir adamın gurur olmaz mantığından yola çıkarsak ülkenizde fakirlik ve yoksulluk arttırkça suç oranı da artacaktır . Asgari ücret ve memur maaşları arasında ki makas daima yüksek olmalıdır . Eğer Türkiye ile oynuyorsanız gerçek hayatta olduğu gibi yıllar içinde asgari ücret ile memur maaşları arasında ki makasın daraldığını görürsünüz . Bu ilerleyen dönemlerde ülke ekonomisi ve toplumsal refah açısından çok sıkıntılı bir durumdur . Velhasıl memurlarınızı memnun edin ki onlarda daha iyi hizmet versinler ve ayrıca memurlar oy deposudur . Bunu da göz ardı etmeyiniz.
Bu kısımda devlet memurlarının maaşlarını kategorileri gezmeden arttırıp azaltabileceğimiz oyunun bize zaman tasarrufu için sunduğu bir sekme .
Sol tarafta istatistikler bölümünde oynadığımız ülkenin diğer ülkelere oranını vermektedir . Gelişmiş ülkelerde ki maaşlar ile kendi memurlarınızın maaşlarını burada karşılaştırabilirsiniz . Memurlar bütün toplumlarda orta sınıfı oluştururlar . Orta sınıf vatandaşlarınıza daima çok ücret verin çünkü orta direk toplumları ayakta tutan vatandaşları oluşturmaktadır . Orta direk vatandaşların suça bulaşmaları daha az olmaktadır . Zenginler gibi lüks içinde yaşamasalar da fakirler kadar hırsızlığa araç kazalarına karışmazlar ( bilinçli olma yavaş araba kullanma , direksiyon başına alkollüyken geçememe vb ) . Fakir adamın gurur olmaz mantığından yola çıkarsak ülkenizde fakirlik ve yoksulluk arttırkça suç oranı da artacaktır . Asgari ücret ve memur maaşları arasında ki makas daima yüksek olmalıdır . Eğer Türkiye ile oynuyorsanız gerçek hayatta olduğu gibi yıllar içinde asgari ücret ile memur maaşları arasında ki makasın daraldığını görürsünüz . Bu ilerleyen dönemlerde ülke ekonomisi ve toplumsal refah açısından çok sıkıntılı bir durumdur . Velhasıl memurlarınızı memnun edin ki onlarda daha iyi hizmet versinler ve ayrıca memurlar oy deposudur . Bunu da göz ardı etmeyiniz.
Finans
Finans sekmesinde ise ülkenin güncel ekonomik verileri görmekteyiz .
Stock rate through time : Zamana baglı şirket hisse senetlerinin değişimini göstermektedir . Grafik oyunun başında olduğumuzdan gözükmemekte . Fakat grafiğin aşağı yönlü mü yukarı yönlümü olup olmadığa bakarak ülkede şirketlerin kar edip etmediklerini görebiliriz . Kar eden şirkerlerin hisselerinin değeri artacaktır . Bu da grafiğin seyrini yukarı yönlü yapacaktır . Ekonomik büyümenin nasıl olacağına dair bize işaret verecektir .
Main Production : Gayrı Safi Milli Hasılayı oluşturan en büyük 10 sektör burada sıralanır . Bu sektörler oyun içinde yıllar içinde değişiklik gösterebilir . Fakat oyunun başında bu sektörleri sübvanse ederek , ilgili sektörü bağlayan vergileri düzenleyerek , uluslar arası ikili anlaşmalar ile satış sözleşmeleri imzalayarak , ilgili sektörün girdisi sayılan hammaddeleri ve , veya ilgili hammaddeleri üreten diğer sektörleri destekleyerek ülke ekonominizi canlandırabilirsiniz .
Ekonomide ki büyüme istihdam artışını da beraberinde getirecektir . İstihdam artışı sizin işsizlik sigortasından ödediğiniz parayı azaltacak çalışanların gelir elde etmesi ile vergi gelirlerinizi arttıracak ülke içi tüketimi arttıcağından KDV geliri artacak ve tabi ki şirket gelirleri arttığı için şirket geliri vergisi artacaktır . Bütçe açığını kapamak için ekonomik büyüme olmaz ise olmazdır . Enflasyona da bir o kadar dikkat etmek şartı ile tabı ki . Enflasyon ile mücadele mi ekonomik büyüme mi derseniz . Düşükte olsa pozitif bir büyüme ile birlikte enflasyon ile mücadele derim ( Amerika,Almanya,Japonya gibi ülkelerin uyguladığı gibi). Enflasyon düştükçe bütçe harcamalarınız daha da azalacaktır . Enflasyon düştükçe malların fiyatları da düşeceğinden tüketim artacak ve ekonominiz rayına oturmaya başlayacak ve büyüme kendiliğinden gerçekleşecektir . Enflasyonist büyüme politikası da izleyebilirsiniz . Fakat bu sürdürülebilir bir büyüme değildir . Bir süre sonra para biriminizin düşmesi dolayısı ile ithal malların pahalılığı ve buna bağlı olarak halkın alım gücünün düşmesi (örnek olarak yurt dışından gelen elektronik ürünleri alırken insanların zorlanması , ithal gübrelerin ve ithal mazotun yol açtığı gıda pahalılığı) ile KDV düşüşü şirket vergileri düşüşü ile karşı karşıya kalabilirsiniz . Şİrket vergilerinin düşmesi şirketlerinizin kar edememesi ile alakalıdır . Bu da bir süre sonra ekonomiyi durağan hale getirir . Yani sonuç olarak düşük enflasyon ve sürüdülebilir bir büyüme hedeflemeliyiz .
Sol orta da ki istatistikler bölümünde ise :
Growth forecast for 2021 : Bu sene ekonominin tahmini büyüme yada küçülme yüzdesi . Mevcut durumda 0.66 pozitif bir büyüme bekleniyor .
GDP : Gayrı Safi Milli Hasıla
GDP as world share % : Ülkemiz dünya ekonomisinin % de kaçını oluşturduğunu gösterir.
Exportatiton : Parasal olarak güncel ihracat değerimiz .
İmportation : Parasal olarak güncel ithalat değerimiz .
Trade Balance : İhracat ve ithalat dengemiz .
Price Of Barrel OPEC : Bir varil petrolün dolar cinsinden OPEC satış değeri .
Türkiye Cumhuriyeti gercek hayatta cari açık vermesine rağmen oyunda cari fazla veren bir ülke konumunda bu işleri Türkiye açısından oldukça kolay yapmakta . Liranın değerini bu şekilde daha kolay yükseltebiliyoruz . Cari fazla vermesinin sebebini anlamış değilim . Oyunu yapanların Türkiyeye geçtği torpil diyebiliriz :))
Sol altta portlerini gördüklerimiz ise işçi temsilcilerimiz . Ornek verirsek . Türk Metal Sendikası , Memur Sen vb
Finans sekmesinde ise ülkenin güncel ekonomik verileri görmekteyiz .
Stock rate through time : Zamana baglı şirket hisse senetlerinin değişimini göstermektedir . Grafik oyunun başında olduğumuzdan gözükmemekte . Fakat grafiğin aşağı yönlü mü yukarı yönlümü olup olmadığa bakarak ülkede şirketlerin kar edip etmediklerini görebiliriz . Kar eden şirkerlerin hisselerinin değeri artacaktır . Bu da grafiğin seyrini yukarı yönlü yapacaktır . Ekonomik büyümenin nasıl olacağına dair bize işaret verecektir .
Main Production : Gayrı Safi Milli Hasılayı oluşturan en büyük 10 sektör burada sıralanır . Bu sektörler oyun içinde yıllar içinde değişiklik gösterebilir . Fakat oyunun başında bu sektörleri sübvanse ederek , ilgili sektörü bağlayan vergileri düzenleyerek , uluslar arası ikili anlaşmalar ile satış sözleşmeleri imzalayarak , ilgili sektörün girdisi sayılan hammaddeleri ve , veya ilgili hammaddeleri üreten diğer sektörleri destekleyerek ülke ekonominizi canlandırabilirsiniz .
Ekonomide ki büyüme istihdam artışını da beraberinde getirecektir . İstihdam artışı sizin işsizlik sigortasından ödediğiniz parayı azaltacak çalışanların gelir elde etmesi ile vergi gelirlerinizi arttıracak ülke içi tüketimi arttıcağından KDV geliri artacak ve tabi ki şirket gelirleri arttığı için şirket geliri vergisi artacaktır . Bütçe açığını kapamak için ekonomik büyüme olmaz ise olmazdır . Enflasyona da bir o kadar dikkat etmek şartı ile tabı ki . Enflasyon ile mücadele mi ekonomik büyüme mi derseniz . Düşükte olsa pozitif bir büyüme ile birlikte enflasyon ile mücadele derim ( Amerika,Almanya,Japonya gibi ülkelerin uyguladığı gibi). Enflasyon düştükçe bütçe harcamalarınız daha da azalacaktır . Enflasyon düştükçe malların fiyatları da düşeceğinden tüketim artacak ve ekonominiz rayına oturmaya başlayacak ve büyüme kendiliğinden gerçekleşecektir . Enflasyonist büyüme politikası da izleyebilirsiniz . Fakat bu sürdürülebilir bir büyüme değildir . Bir süre sonra para biriminizin düşmesi dolayısı ile ithal malların pahalılığı ve buna bağlı olarak halkın alım gücünün düşmesi (örnek olarak yurt dışından gelen elektronik ürünleri alırken insanların zorlanması , ithal gübrelerin ve ithal mazotun yol açtığı gıda pahalılığı) ile KDV düşüşü şirket vergileri düşüşü ile karşı karşıya kalabilirsiniz . Şİrket vergilerinin düşmesi şirketlerinizin kar edememesi ile alakalıdır . Bu da bir süre sonra ekonomiyi durağan hale getirir . Yani sonuç olarak düşük enflasyon ve sürüdülebilir bir büyüme hedeflemeliyiz .
Sol orta da ki istatistikler bölümünde ise :
Growth forecast for 2021 : Bu sene ekonominin tahmini büyüme yada küçülme yüzdesi . Mevcut durumda 0.66 pozitif bir büyüme bekleniyor .
GDP : Gayrı Safi Milli Hasıla
GDP as world share % : Ülkemiz dünya ekonomisinin % de kaçını oluşturduğunu gösterir.
Exportatiton : Parasal olarak güncel ihracat değerimiz .
İmportation : Parasal olarak güncel ithalat değerimiz .
Trade Balance : İhracat ve ithalat dengemiz .
Price Of Barrel OPEC : Bir varil petrolün dolar cinsinden OPEC satış değeri .
Türkiye Cumhuriyeti gercek hayatta cari açık vermesine rağmen oyunda cari fazla veren bir ülke konumunda bu işleri Türkiye açısından oldukça kolay yapmakta . Liranın değerini bu şekilde daha kolay yükseltebiliyoruz . Cari fazla vermesinin sebebini anlamış değilim . Oyunu yapanların Türkiyeye geçtği torpil diyebiliriz :))
Sol altta portlerini gördüklerimiz ise işçi temsilcilerimiz . Ornek verirsek . Türk Metal Sendikası , Memur Sen vb
Tarım , Sanayi , Hİzmet ( Farming , Industry , Services )
Tarım her ülke için birer istihdam kapısıdır . Ülkenizde hiç bir yer altı kaynağı olmayabilir . Hangi ülkeyle oynarsanız oynayın tarım yaparak bölgesel güç olabilen bir ülke olabilirsiniz . Tarım ürünleri oyunda hammadde olarak su kullanırlar . Bütün tarım ürünleri bütün ülkelerde yetişebiliyor . Sadece topraklı tarım olarak düşünmeyin . Topraksız tarım olarak düşünürseniz bu mümkün olabiliyor . Oyun bize bunun ayırdını söylemiyor elbette . Sadece oyuna gerçekçilik katmak için zihninizde canlansın diye söylüyorum topraksız tarım olayını .
Sector dataya bakarsak ;
Bütün sektörlerin toplamı olarak ticaret dengesi + 298.55 milyar lira olarak gözüküyor .
Tarım sürünlerini üreten firmalar toplamda 505.08 milyar liralık satış yapıyorlarmış . Bunun karşılığında 43.56 milyar lira kar edle ediyorlarmış .
Productivity index : Üretim verimliliği demektir . Üretim verimliliği ne kadar yüksek olursa kar o kadar çok oluyor demektir . Üretim verimliliğini etkileyen etkenlerden biri Eğitim. Çalışanların ne kadar yetkin oldukları ile düzgün eğitim alıp almadıkları ile doğrudan orantılıdır . Bir diğer etmende ülkede ki ulaşım altyapısıdır . İşçilerin çalışanların mühendislerin işlerine rahat ulaşabilmeleri yollarda geçirdikleri vakitleri azaltacaktır . Trafikte takılmayan insan işine ve özel hayatına daha çok zaman ayırır ve otomatik olarak verimi artar .Evinin önünden metro otobüs geçen işine bu taşıtlar ile giden yada kendi arabası ile gidecekse de düzgün yollardan hızlı bir şekilde gitmesi olarak düşünün . Ulaşımın bir diğer etmeni ise malların bir yerden başka bir yere taşınması sırasında taşıtların otoyol , tren hatları , hava kargo , veya deniz yolunu kullanması bu etmenlere ne kadar kolay ulaştığı da üretim verimi artıran etmenlerdendir .
Solda ise Agruculture in GDP ibaresi ise tarımın GSMH içinde ne kadarlık bir paya sahip olduğunu göstermektedir .
Elma Ürününü ele alalım . Dünya elma üretiminin %4 üne yakınını Türkiye yapmakta . Tüketimin % 3.5 u . Ticaret değeri 489.42 milyon lira . Bu değerin + olması üretimin ülke içi talebi karşıladığı ve geri kalanın ihraç edildiğini bunun da 490 milyon liraya yakın bir döviz getirdiğini gösteriyor . Toplam satış 9 milyar 279 milyon lira . Kar ise 60 milyona yakın . Üretim verimliliği ise çok düşük 0.246 . Üretim verimliliğini arttırmak kar miktarını arttıracaktır . Diğer verileri vermeye gerek duymuyorum . Oyunu oynadıkça çözersiniz . Önemli şeyler değiller .
Gelelim Contract Kısmına . Bu kısımda diğer ülkeler ile ticaret anlaşması yapabiliyoruz . Ticaret bütün ürünler için oyun tarafından otomatik yapılır (elektrik hariç ) .Yani ekstra bir çaba sarfetmenize gerekyok . Oynadığım oyunlarda petrol doğalgaz hariç hiç bir üründe ticaret anlaşması imzalamam . Çünkü hem oyunun akıcılığı açısından gerekli değil hemde bir süre sonra sıkıcı bir hale geliyor . Gerçek hayatta da bu durum böyledir zaten . Devlet başkanları ya petrol doğal gaz gibi yüksek parasal hacme sahip anlaşmalar yapmak için ekonomik anlaşma imzalarlar yada silah satışı için . Bir devlet başkanının başka bir ülkeye elma muz satmak için gittiğini görmezsiniz . Bende oyunda aynı bunu uyguluyorum . Fakat ben yine de sizlere ekonomik anlaşma nasıl yapılır bunu aktaracağım .
New contract seçeneğine gelip listeden bir ülke seçip ona teklif götürebiliriz . Bir kaç gün sonra karşı ülkeden karşı teklif gelecektir . Eğer bir ürünü satmak istiyorsak nasıl ki biz maksimum kar amaçlıyorsak onlar da mininmum zarar amaçlıyorlar ve bize karşı teklif sunacaklardır . Fiyatta orta yolu bulup sonuçta anlaşmaya varabiliriz . Bura da ki temel hedef ekonomiyi büyütmek . Her ülkenin her ürün için ortalama bir satın alma ve satış fiyatı vardır . Otomatik ticarette oyun bizim ülkemizin eğitim seviyesine diğer ülkelerin eğitim seviyesine diğer ülkeler ile olan ilişkilere ve ortalama fiyatı en uygun olan ülkeyle ticaret gerçekleştirir . Örneğin hiç bir anlaşma yapmamış olsanız bile kargo uçaklarınızın sürekli olarak Amerikaya uçtuğunu , Maden taşıyan gemilerinizin Avrupa'ya yol aldığını görürsünüz . Bunun sebebi ortalama satın alma değeri en yüksek olan Amerika ve Avrupaya Türkiye'den sürekli mal gitmesinden yani otomatik olarak oralara satış yapmamızdan kaynaklanır . Diyelim ki siz yine de bir ülke ile karlı bir ekonomik anlaşma yaptınız . Bunun neticesinde güzel bir ekonomik büyüme elde edersiniz ve ülkenizde ki firmalar sadece anlaşma yaptığınız ülke ile ticarete başlayacaklardır .Ama hal böyle olunca diğer ülkelere o maldan gitmeyecek ve o ülkeler ile ekonomik ilişkileriniz zayıflayacaktır .
Ekonomik anlaşma yapmamın bir diğer yöntemi ise devlet başkanı ile yüzyüze görüşme sırasında ona bir teklif sunmak . Bu şekilde hemen sonuç alınabiliyor ve biraz daha eğlenceli ( bu bile bir süre sonra çok sıkıcı bir hale geliyor . En iyisi ticaret anlaşması yapmadan ülke altyapısını ve ülkeler arası iliişkileri geliştirerek ekonomiyi büyütmek ) .
Current Contracts : Hangi ürünün panelindeyseniz o ürün için hangi ülke veya ülkeler ile anlaşma yapıldığını listeler
BUDGET : Bu bölümde halk sağlığını ve çevre etkilerini değiştirmek için tarımsal üretime ne kadar kaynak ayıracağımızı belirliyoruz .
Monitoring Food Safety : Tarım ürünlerinin sofralara güvenli ve temiz bir şekide ulaşmasını sağlar
Assistance For C.T Organic Farming : Ürünlerin organik olması için üreticilere ne kadar destek ve hibe sağlayacağımızı kontrol eder . Organik ürünler daha az karbon salınımıyla üretilir ve daha sağlıklıdır . Buraya yapacağınız yatırım ileri de sağlıklı nesiller yetiştirmenizi ve dolayısı ile sağlık harcamalarınız olabildiğince düşük seviyede tutmanızı sağlayacaktır .
Tarım her ülke için birer istihdam kapısıdır . Ülkenizde hiç bir yer altı kaynağı olmayabilir . Hangi ülkeyle oynarsanız oynayın tarım yaparak bölgesel güç olabilen bir ülke olabilirsiniz . Tarım ürünleri oyunda hammadde olarak su kullanırlar . Bütün tarım ürünleri bütün ülkelerde yetişebiliyor . Sadece topraklı tarım olarak düşünmeyin . Topraksız tarım olarak düşünürseniz bu mümkün olabiliyor . Oyun bize bunun ayırdını söylemiyor elbette . Sadece oyuna gerçekçilik katmak için zihninizde canlansın diye söylüyorum topraksız tarım olayını .
Sector dataya bakarsak ;
Bütün sektörlerin toplamı olarak ticaret dengesi + 298.55 milyar lira olarak gözüküyor .
Tarım sürünlerini üreten firmalar toplamda 505.08 milyar liralık satış yapıyorlarmış . Bunun karşılığında 43.56 milyar lira kar edle ediyorlarmış .
Productivity index : Üretim verimliliği demektir . Üretim verimliliği ne kadar yüksek olursa kar o kadar çok oluyor demektir . Üretim verimliliğini etkileyen etkenlerden biri Eğitim. Çalışanların ne kadar yetkin oldukları ile düzgün eğitim alıp almadıkları ile doğrudan orantılıdır . Bir diğer etmende ülkede ki ulaşım altyapısıdır . İşçilerin çalışanların mühendislerin işlerine rahat ulaşabilmeleri yollarda geçirdikleri vakitleri azaltacaktır . Trafikte takılmayan insan işine ve özel hayatına daha çok zaman ayırır ve otomatik olarak verimi artar .Evinin önünden metro otobüs geçen işine bu taşıtlar ile giden yada kendi arabası ile gidecekse de düzgün yollardan hızlı bir şekilde gitmesi olarak düşünün . Ulaşımın bir diğer etmeni ise malların bir yerden başka bir yere taşınması sırasında taşıtların otoyol , tren hatları , hava kargo , veya deniz yolunu kullanması bu etmenlere ne kadar kolay ulaştığı da üretim verimi artıran etmenlerdendir .
Solda ise Agruculture in GDP ibaresi ise tarımın GSMH içinde ne kadarlık bir paya sahip olduğunu göstermektedir .
Elma Ürününü ele alalım . Dünya elma üretiminin %4 üne yakınını Türkiye yapmakta . Tüketimin % 3.5 u . Ticaret değeri 489.42 milyon lira . Bu değerin + olması üretimin ülke içi talebi karşıladığı ve geri kalanın ihraç edildiğini bunun da 490 milyon liraya yakın bir döviz getirdiğini gösteriyor . Toplam satış 9 milyar 279 milyon lira . Kar ise 60 milyona yakın . Üretim verimliliği ise çok düşük 0.246 . Üretim verimliliğini arttırmak kar miktarını arttıracaktır . Diğer verileri vermeye gerek duymuyorum . Oyunu oynadıkça çözersiniz . Önemli şeyler değiller .
Gelelim Contract Kısmına . Bu kısımda diğer ülkeler ile ticaret anlaşması yapabiliyoruz . Ticaret bütün ürünler için oyun tarafından otomatik yapılır (elektrik hariç ) .Yani ekstra bir çaba sarfetmenize gerekyok . Oynadığım oyunlarda petrol doğalgaz hariç hiç bir üründe ticaret anlaşması imzalamam . Çünkü hem oyunun akıcılığı açısından gerekli değil hemde bir süre sonra sıkıcı bir hale geliyor . Gerçek hayatta da bu durum böyledir zaten . Devlet başkanları ya petrol doğal gaz gibi yüksek parasal hacme sahip anlaşmalar yapmak için ekonomik anlaşma imzalarlar yada silah satışı için . Bir devlet başkanının başka bir ülkeye elma muz satmak için gittiğini görmezsiniz . Bende oyunda aynı bunu uyguluyorum . Fakat ben yine de sizlere ekonomik anlaşma nasıl yapılır bunu aktaracağım .
New contract seçeneğine gelip listeden bir ülke seçip ona teklif götürebiliriz . Bir kaç gün sonra karşı ülkeden karşı teklif gelecektir . Eğer bir ürünü satmak istiyorsak nasıl ki biz maksimum kar amaçlıyorsak onlar da mininmum zarar amaçlıyorlar ve bize karşı teklif sunacaklardır . Fiyatta orta yolu bulup sonuçta anlaşmaya varabiliriz . Bura da ki temel hedef ekonomiyi büyütmek . Her ülkenin her ürün için ortalama bir satın alma ve satış fiyatı vardır . Otomatik ticarette oyun bizim ülkemizin eğitim seviyesine diğer ülkelerin eğitim seviyesine diğer ülkeler ile olan ilişkilere ve ortalama fiyatı en uygun olan ülkeyle ticaret gerçekleştirir . Örneğin hiç bir anlaşma yapmamış olsanız bile kargo uçaklarınızın sürekli olarak Amerikaya uçtuğunu , Maden taşıyan gemilerinizin Avrupa'ya yol aldığını görürsünüz . Bunun sebebi ortalama satın alma değeri en yüksek olan Amerika ve Avrupaya Türkiye'den sürekli mal gitmesinden yani otomatik olarak oralara satış yapmamızdan kaynaklanır . Diyelim ki siz yine de bir ülke ile karlı bir ekonomik anlaşma yaptınız . Bunun neticesinde güzel bir ekonomik büyüme elde edersiniz ve ülkenizde ki firmalar sadece anlaşma yaptığınız ülke ile ticarete başlayacaklardır .Ama hal böyle olunca diğer ülkelere o maldan gitmeyecek ve o ülkeler ile ekonomik ilişkileriniz zayıflayacaktır .
Ekonomik anlaşma yapmamın bir diğer yöntemi ise devlet başkanı ile yüzyüze görüşme sırasında ona bir teklif sunmak . Bu şekilde hemen sonuç alınabiliyor ve biraz daha eğlenceli ( bu bile bir süre sonra çok sıkıcı bir hale geliyor . En iyisi ticaret anlaşması yapmadan ülke altyapısını ve ülkeler arası iliişkileri geliştirerek ekonomiyi büyütmek ) .
Current Contracts : Hangi ürünün panelindeyseniz o ürün için hangi ülke veya ülkeler ile anlaşma yapıldığını listeler
BUDGET : Bu bölümde halk sağlığını ve çevre etkilerini değiştirmek için tarımsal üretime ne kadar kaynak ayıracağımızı belirliyoruz .
Monitoring Food Safety : Tarım ürünlerinin sofralara güvenli ve temiz bir şekide ulaşmasını sağlar
Assistance For C.T Organic Farming : Ürünlerin organik olması için üreticilere ne kadar destek ve hibe sağlayacağımızı kontrol eder . Organik ürünler daha az karbon salınımıyla üretilir ve daha sağlıklıdır . Buraya yapacağınız yatırım ileri de sağlıklı nesiller yetiştirmenizi ve dolayısı ile sağlık harcamalarınız olabildiğince düşük seviyede tutmanızı sağlayacaktır .
Sübvansiyon , Ambargo , Gümrük verigisi , Vergi Muafiyeti , Devletleştirme
Bu konoyu endüstrinin ilk sektörü olan uçak yapımı sektörü üzerinden anlatacağım . Gördüğünüz gibi üretim % 0.000 değerinde yani hiç üretim yapmıyoruz .
3 milyar lira sübvanse yaptığımızda ise
Üretimin dünya genelinde 0.288 e çıktığını yani bu sektörün ülkemizde temellerinin atıldığını görüyoruz . Daha fazla para yatırsaydık üretim yüzdesi daha çok olacaktı elbette . Bir sektörün temelini attıktan sonra iş artık özel sektöre kalıyor . Ekonomi büyüdükçe yeni yatırımlar ile üretim artmaya devam edecektir .
Lift a total embargo on a country : Bu seçenek bize belirli bir ülkeye veya tüm ülkelere ithalat , ihracat yada her ikisini birden yasak getirmeyi sağlıyor . Yasak getirdiğiniz ülke ile ekonomik ilişkileriniz düşecektir . Ambargo uygulamak son derece stratejik ve üstünde eğrisi doğrusu ile düşünülmeden atılmaması gereken bir adımdır .
Bir ülkeye neden ambargo uygularsınız ? . Bunun cevabı tamamen sizin oyun anlayışınıza bağlı . Eğer bir ürünün dünyada tek söz sahibi siz iseniz yada üretimin çok büyük bir kısmını siz yapıyor iseniz hedefinize koyduğunuz ülkeye ambargo uygulayarak o ülkeyi çok zor bir duruma sokabilirsiniz . Bir başka sebebi ise şu olabilir . Bir ülkeyi işgal ettiniz ve yönetimini ele geçirdiniz . O ülkeyi bir sömürge haline getirmek istiyorsanız işgal ettiğiniz ülkenin stratejik sektörleri için siz hariç dünyanın bütün ülkelerine ambargo koyarsınız . Bunun sonucun da o ülkenin değerli kaynağına sizden başka kimse ulaşamaz rakip bütün devletlere yavaş yavaş üstünlük kurmaya başlarsınız . Örneğin . Bostwana yı işgal ettiniz ve ülke yönetimini ele geçirdiniz .Bu ülke muazzam elmas yataklarına sahip . Elmas için dünyanın öbür bütün ülkelerine ambargo uygulayıp yanlız kendi ülkenize uygulamazsanız otomatik olarak sadece size elmas satmak zorunda kalacaktır ve ürünün fiyatı düşecektir . Siz düşük fiyattan aldığınız elmas ile Jewellery(mücevher) sektöründe üstün karlar elde etmeye başlayacaksınız . Bu olay tabi ki sömürülen ülkenin gelişmesini yavaşlatacaktır . Fakat sömürülen ülkeye ekonomik yardım yapar ve o yardım ile elmas sektörünü sübvanse ederseniz ülke toparlayacak ve elmas üretimi daha da artacaktır . Bu şekilde yaparak dünyanın stratejik bölgelerini ele geçirebilir ve yenilmez bir ekonomi kurabilirsiniz .
Özetle : İşgal et + Dİğerlerine ambargo koy + Sömürgeyi Sübvanse et = Kar et
Custom Duties : O sektöre gümrük vergisi getirmeye yarar . Gümrük vergisi serbest ticaret antlaşması yaptıklarınızı etkilemez .
Exonerate : Vergi muafiyetidir . Eğer bir sektörün gelişmesini istiyorsanız vergi muafiyeti uygulayın kar maksimize olacaktır ve yatırımcıların iştahını kabartacaktır . O sektöre daha fazla yatırım yapılmasını sağlayacaktır . Bu tarz stratejik sektörleri siz oyununuz boyunca politikanıza göre belirlersiniz . Benim pek kullandığım bir özellik değildir .
Adjust the degree o nationaliziton : Sektörü devletleştirme . Bir sektör 3 farklı şekilde kontrol edilebilir .
Sector Totally Privatized : Bu seçenek ilgili ürünün tamamen özel sektör tarafından üretilmesini öngörür . Özel sektör kar ı maksimize eder productivy index ( üretim verimliliğini ) daha hızlı yükseltir . Mantıkende böyle olması lazımdır . Özel sektör insanı yorar o yüzden pek çok kişi devlete kapağı atayım da memur olayım kafam rahat olsun diye bakar . Çalışanından maksimum verimi ister .
Sector with a state involmement ( miniority shareholder ) : Devletin küçük ortak olduğu kontol hissesinin özel sektörde olduğu modeldir ( % 51 - % 49 ) .Devlet her sene sektör gelirinin % 49'unu alır . Burada özel sektör yatırımlarına devam eder sektör büyüdükçe gelirde belli oranda artacaktır . Buda devlet gelirlerinin artması demektir . Burada dikkat edilmesi gereken husus bütün kar özel sektöre kalmadığından yatırımın biraz daha az olmasıdır . Üretim verimi de daha az artar .
Sector under control of the state : Bu seçimde ise sektör tamamen devlet kontrolünde yani sizin kontrolünüzdedir . Sektörde kaç kişi çalışacak , maaşları ne kadar olacak , yatırım ne kadar yapılacak hepsine siz karar vermektesiniz .Gelirin tamamı da bütçeye aktarılmatadır tabi ki . Siz sübvanse seçeneğini kullanarak yatırım yapmadığınız müddetçe sektörde ki üretim artmayacaktır . Siz işçi alımı yapmadığınız müddetçe çalışan sayısı dolayısı ile istihdam da artmayacaktır . Bu seçenek oyunun başlarında oyuncuya cazip gelse de bir müddet sonra amele işine dönmekte . En iyisimi siz yatırım işlerini özel sektöre bırakın onlar sizin yerinize yatırım da yapıyorlar işçi de alıp çıkartıyorlar . Eğer bir sektör karlı ise ve sahip olmak istiyorsanız küçük ortak ( miniority shareholder ) olmak en güzelidir . Hiç bir işe karışmadan sadece kar a ortak olursunuz . Burada dikkat edilecek husus Dünya Ticaret Örgütünün dayatması . Eğer çok fazla sektöre ortak olur yada kontrol altına alırsanız ticareti kontrol etmeye çalışmaktan örgütten atılıyorsunuz . Örgütten atılmak ekonominizi fena sarsmakta .
Enerji
Bu konoyu endüstrinin ilk sektörü olan uçak yapımı sektörü üzerinden anlatacağım . Gördüğünüz gibi üretim % 0.000 değerinde yani hiç üretim yapmıyoruz .
3 milyar lira sübvanse yaptığımızda ise
Üretimin dünya genelinde 0.288 e çıktığını yani bu sektörün ülkemizde temellerinin atıldığını görüyoruz . Daha fazla para yatırsaydık üretim yüzdesi daha çok olacaktı elbette . Bir sektörün temelini attıktan sonra iş artık özel sektöre kalıyor . Ekonomi büyüdükçe yeni yatırımlar ile üretim artmaya devam edecektir .
Lift a total embargo on a country : Bu seçenek bize belirli bir ülkeye veya tüm ülkelere ithalat , ihracat yada her ikisini birden yasak getirmeyi sağlıyor . Yasak getirdiğiniz ülke ile ekonomik ilişkileriniz düşecektir . Ambargo uygulamak son derece stratejik ve üstünde eğrisi doğrusu ile düşünülmeden atılmaması gereken bir adımdır .
Bir ülkeye neden ambargo uygularsınız ? . Bunun cevabı tamamen sizin oyun anlayışınıza bağlı . Eğer bir ürünün dünyada tek söz sahibi siz iseniz yada üretimin çok büyük bir kısmını siz yapıyor iseniz hedefinize koyduğunuz ülkeye ambargo uygulayarak o ülkeyi çok zor bir duruma sokabilirsiniz . Bir başka sebebi ise şu olabilir . Bir ülkeyi işgal ettiniz ve yönetimini ele geçirdiniz . O ülkeyi bir sömürge haline getirmek istiyorsanız işgal ettiğiniz ülkenin stratejik sektörleri için siz hariç dünyanın bütün ülkelerine ambargo koyarsınız . Bunun sonucun da o ülkenin değerli kaynağına sizden başka kimse ulaşamaz rakip bütün devletlere yavaş yavaş üstünlük kurmaya başlarsınız . Örneğin . Bostwana yı işgal ettiniz ve ülke yönetimini ele geçirdiniz .Bu ülke muazzam elmas yataklarına sahip . Elmas için dünyanın öbür bütün ülkelerine ambargo uygulayıp yanlız kendi ülkenize uygulamazsanız otomatik olarak sadece size elmas satmak zorunda kalacaktır ve ürünün fiyatı düşecektir . Siz düşük fiyattan aldığınız elmas ile Jewellery(mücevher) sektöründe üstün karlar elde etmeye başlayacaksınız . Bu olay tabi ki sömürülen ülkenin gelişmesini yavaşlatacaktır . Fakat sömürülen ülkeye ekonomik yardım yapar ve o yardım ile elmas sektörünü sübvanse ederseniz ülke toparlayacak ve elmas üretimi daha da artacaktır . Bu şekilde yaparak dünyanın stratejik bölgelerini ele geçirebilir ve yenilmez bir ekonomi kurabilirsiniz .
Özetle : İşgal et + Dİğerlerine ambargo koy + Sömürgeyi Sübvanse et = Kar et
Custom Duties : O sektöre gümrük vergisi getirmeye yarar . Gümrük vergisi serbest ticaret antlaşması yaptıklarınızı etkilemez .Exonerate : Vergi muafiyetidir . Eğer bir sektörün gelişmesini istiyorsanız vergi muafiyeti uygulayın kar maksimize olacaktır ve yatırımcıların iştahını kabartacaktır . O sektöre daha fazla yatırım yapılmasını sağlayacaktır . Bu tarz stratejik sektörleri siz oyununuz boyunca politikanıza göre belirlersiniz . Benim pek kullandığım bir özellik değildir .Adjust the degree o nationaliziton : Sektörü devletleştirme . Bir sektör 3 farklı şekilde kontrol edilebilir .Sector Totally Privatized : Bu seçenek ilgili ürünün tamamen özel sektör tarafından üretilmesini öngörür . Özel sektör kar ı maksimize eder productivy index ( üretim verimliliğini ) daha hızlı yükseltir . Mantıkende böyle olması lazımdır . Özel sektör insanı yorar o yüzden pek çok kişi devlete kapağı atayım da memur olayım kafam rahat olsun diye bakar . Çalışanından maksimum verimi ister .
Sector with a state involmement ( miniority shareholder ) : Devletin küçük ortak olduğu kontol hissesinin özel sektörde olduğu modeldir ( % 51 - % 49 ) .Devlet her sene sektör gelirinin % 49'unu alır . Burada özel sektör yatırımlarına devam eder sektör büyüdükçe gelirde belli oranda artacaktır . Buda devlet gelirlerinin artması demektir . Burada dikkat edilmesi gereken husus bütün kar özel sektöre kalmadığından yatırımın biraz daha az olmasıdır . Üretim verimi de daha az artar .
Sector under control of the state : Bu seçimde ise sektör tamamen devlet kontrolünde yani sizin kontrolünüzdedir . Sektörde kaç kişi çalışacak , maaşları ne kadar olacak , yatırım ne kadar yapılacak hepsine siz karar vermektesiniz .Gelirin tamamı da bütçeye aktarılmatadır tabi ki . Siz sübvanse seçeneğini kullanarak yatırım yapmadığınız müddetçe sektörde ki üretim artmayacaktır . Siz işçi alımı yapmadığınız müddetçe çalışan sayısı dolayısı ile istihdam da artmayacaktır . Bu seçenek oyunun başlarında oyuncuya cazip gelse de bir müddet sonra amele işine dönmekte . En iyisimi siz yatırım işlerini özel sektöre bırakın onlar sizin yerinize yatırım da yapıyorlar işçi de alıp çıkartıyorlar . Eğer bir sektör karlı ise ve sahip olmak istiyorsanız küçük ortak ( miniority shareholder ) olmak en güzelidir . Hiç bir işe karışmadan sadece kar a ortak olursunuz . Burada dikkat edilecek husus Dünya Ticaret Örgütünün dayatması . Eğer çok fazla sektöre ortak olur yada kontrol altına alırsanız ticareti kontrol etmeye çalışmaktan örgütten atılıyorsunuz . Örgütten atılmak ekonominizi fena sarsmakta .
Enerji
Enerji sekmesi tıpkı tarım , endüstri bölümünde örnekler ile gösterilen yöntemler ile idare edilir . Bir kaç detay dışında . Sol tarafta ki pasta dilimi elektrik üretiminde hangi kaynaktan ne kadar elektrik üretildiğini gösteriyor .
Authorization for consturuction of an oil pipeline : Eğer petrol veya doğalgaz üreten bir ülkeyseniz ürettiğiniz bu kaynakları boru hatları çektiğiniz yerlere neredeyse sıfır lojistik maliyeti ile taşıyabilirsiniz . Aksi halde bu kaynakları taşımak için Oil Tanker Port ( Petrol Tankeri Limanı ) inşa etmeniz gerekmektedir . Yani deniz yoluyla taşıma gerçekleştirilir . Buda maliyeti arttırmakta müşterilerinizin sizi tercih etmemelerine sebep olabliir . Politik , askeri , ekonomik nedenler ile sizi tercih etseler bile lojistik ek bir maliyet oluşturacağından kar oranınız düşecektir . Boru hatlarını inşa etmek herşeyden önce bir strateji işidir . Mevcut ve potansiyel müşterilerinizi belirlemek ve onlar için en az ülkeden geçecek şekilde boru hattı döşemeyi düşünmelisiniz . En az dememin sebeplerinden biri ekonomik nedenler bir diğeri ise her bir ülkeden izin almanız gerektiğindendir . İşte izin kısmını bu bölümden hallediyoruz . Boru hattı geçirmek istediğimiz ülkeyi listeden seçiyor ve isteği yolluyoruz . Teklifinizin kabul edilmesi öncelikle sizin teklif götürdüğünüz ülkeyle olan ilişkinize bağlıdır . İlişkiniz iyiyse teklif kabul edilecektir . Bir diğer sorun ise ekonomik ilişkinizdir ki bu daha önemsiz bir kriterdir .
İstek yolladınız ve kabul edildi diyelim . İstediğiniz zaman boru hattı inşaasına başlayabilirsiniz . Bunun için lazım olan ilk şey bir petrol yada gaz kuyusudur . İlk önce kuyuya daha sonra harita üzerinde götüreceğiniz nihai noktaya kadar boru hattını çekiniz . Denizlerin ve okyanusların üzerinden boru hattı geçemiyor malesef . Boru hatlarını ona göre konumlandırınız . Boru hatlarının maliyetlerini ülkeler aralarında km bazında paylaşırlar . Örnek vermek gerekir ise Türkiye'den Bulgaristan'a oradan da Romanya ya bir boru hattı çekilecek ise her ülke kendi üzerinden geçtiği kadarının maliyetini üstlenir .Eğer boru hattı maliyeti o ülkeye çok gelirse inşaat başlamayacaktır . Yani iş boru hattı izni almakla bitmiyor . Ülkelere maliyetlerini karşılayacak kadar ekonomik yardım teklifinde bulunulması bazı durumlarda bu sorunu çözmüştür .
Construction kısmında ise inşa edilebilen enerji santralleri gözükmekte . Eğer gerekli teknolojiye sahipseniz Nükleer Reaktör ( 21 Tw kapasiteli ) ve daha gelişmiş versiyonları olan 3-G Nücleer Reaktör (28 Tw kapasiteli ) ler inşa etme seçeneğini görebilirsiniz .
Fosil Enerji Petrol,doğalgaz ve kömür kullanır . Eğer gerekli teknolojiyer sahipseniz ve inşaa ettiyseniz Karbon Dioksit emen cihazların ürettiği geri dönüştürülmüş karbonu da yakıt olarak kullanabilirler . Çevrecileri mutsuz eder . Haritaya elle yerleştirilmez listeden seçilerek yerleştirilir .
Hidroelektrik : Hiç bir hammaddeye ihtiyaç duymazlar son derece karlı olmalarına rağmen yapım maliyetleri de bir o kadar yüksektir . Haritaya elle yerleştirilmez listeden seçilerek yerleştirilir .
Onshore ve Offshore Wind : Biri karada diğeri denizde kurulabilen rüzgar enerji santralleridir . Yapım maliyetleri yüksektir fakat yenilebilir enerji kaynağıdır ve çevrecileri mutlu eder . Haritada verimi en yüksek yere oyuncu tarafından yerleştirilir . Verimli olduğu bölgeye yerleştirilmesi faydalıdır .
Geotermal : Jeotermal enerji santrali yenilenebilir enerji kaynağıdır . Haritaya elle yerleştirilmez listeden seçilerek yerleştirilir .
Biomass : Yenilenebilir enerji kaynakları arasındadır . Yakıt olarak ağaç kullanır . Haritaya elle yerleştirilmez listeden seçilerek yerleştirilir .
Solar : Güneş enerjisi . Çevrecileri mutlu eder . Haritaya elle yerleştirilir . Verimli olduğu bölgeye yerleştirilmesi faydalıdır .
The search for resources : Denizlere petrol platformu , kara da petrol kuyusu ve gaz kuyusu kurma emri verebilirsiniz . Haritaya elle yerleştirilir . Verimli olduğu bölgeye yerleştirilmesi faydalıdır .
Dismantle kısmında ise mevcut santrallerinizin yıkım emirlerini verebilirsiniz .Legislation kısmında ise kaya gazı aramak yada çıkarmak için meclise kanun teklifi verebilirsiniz .Çevrecileri mutsuz eder. Türkiye de petrol , doğalgaz ve kaya gazı ve kaya petrolü bulunmakta . İsterseniz bunları oyunun başında çıkararak ekonominizi harikulade şekilde büyütebilirsiniz . İsterseniz bunları gelecekte çıkarırsınız . Gelecekte çıkarmanız kuyu başına elde edeceğiniz kaynağı oldukça fazla arttırmaktadır . Bunun nedeni yıllar içinde gelişen ekonomi gelişen ulaşım araçları gelişen teknoloji düşürülen vergiler ve en önemlisi eğitimli insanların olmasından kaynaklanır ve doğal olarak tüm bunlar toplandığında üretim verimi artmış olacaktır . Bir kuyuyu bir kez diktiyseniz ordan artık o kuyudan daha fazla petrol alma imkanınız yoktur . Ülkenizi geliştirdikçe kuyu başına alacağınız ürün miktarı da fazla olacaktır . Ben oyunda yüzlerce saatimi geçirmeme rağmen potansiyeli kaybetmemek için Türkiyede gaz ve petrol kuyusu açmaya kıyamamaşımdır . Tabi siz benim kadar sabırlı olmayabilirsiniz . Bu bir tercih meselesidir .Çevre
Pollution : Kirlilik kısmında ki başlıklar sırası ile şöyle
Hava kirliliği
Kimyasal kirlilik
Su arıtma
Geri dönüşüm
Çöp sınıflandırma
Hava denetimi
Endemik hayvan türlerini koruma
Endemik bitkileri koruma
Ağaçlandırma/yeniden ağaçlandırma
Gürültü kirliliği ile mücadele
Hayvan pisliği ile mücadele
Nature: Bu kısımda ise doğal afetler karşısında ülkeyi hazır tutmak için ayrılacak kaynaklar belirlenir
Su baskınları
Aşırı sıcaklar
Deprem
Fırtına / Hortum
Volkanik hareketlilik
Kirlilik ( petrol tankeri batması sonucu denizlerde oluşan kirlilik ile mücadele )
Nükleer tehlike ( Nükleer reaktör arızası yada atom bombası atılması )
Orman yangınları .
Çevre konusu çok önemlidir yükseltilen her bir yıldız hem ülkeyi hemde dünyayı korumaktadır . Ayrıca çevrecileri de mutu eder .
Legislation : Burada üç adet kanun vardır .
Regulate Vehicle traffic in urban zones : Kentsel bölgelerde Araç trafiğini düzenlemeyi bu şekilde de karbon salınımını azaltmayı amaçlar . Üstte ki ilk seçenekte hiç bir kısıtlma olmamasıdır . İkincisinde hız sınırı konur . Üçüncü seçenek ise bazı günler insanların özel otomobilleri ile sokağa çıkmasına izin vermez . Dördüncü ve son seçenek olan en altta ki seçenek ise herkesin toplu taşıma kullanmasını zorunlu kılmaktadır . Üçüncü ve dördüncü seçenekler ülkede araç sevdalılarını sürücü derneği üyelerini kızdırır . Çevrecileri sevinidirir .
Determine the tax reduction for using clean energies : Bu seçenekte elektrikli araç kullanlara ve evlerinde temiz enerji kullanlara sağlanacak vergi indirmi ve bu sayede bu aktivetelerin teşvik edilmesi ele alınır .
Construction : Bu kısımda ise eğer mevcut teknolojiye sahipseniz havada ki karbonu absorbe eden ve bunu dönüştüren cihazların inşasını yapabilirsiniz . Bu geri dönüştürülen karbonu araçlara yakıt olarak ve termik santrallerde yakmak üzere hammadde olarak kullanabilirsiniz .
Pollution : Kirlilik kısmında ki başlıklar sırası ile şöyle
Hava kirliliği
Kimyasal kirlilik
Su arıtma
Geri dönüşüm
Çöp sınıflandırma
Hava denetimi
Endemik hayvan türlerini koruma
Endemik bitkileri koruma
Ağaçlandırma/yeniden ağaçlandırma
Gürültü kirliliği ile mücadele
Hayvan pisliği ile mücadele
Nature: Bu kısımda ise doğal afetler karşısında ülkeyi hazır tutmak için ayrılacak kaynaklar belirlenir
Su baskınları
Aşırı sıcaklar
Deprem
Fırtına / Hortum
Volkanik hareketlilik
Kirlilik ( petrol tankeri batması sonucu denizlerde oluşan kirlilik ile mücadele )
Nükleer tehlike ( Nükleer reaktör arızası yada atom bombası atılması )
Orman yangınları .
Çevre konusu çok önemlidir yükseltilen her bir yıldız hem ülkeyi hemde dünyayı korumaktadır . Ayrıca çevrecileri de mutu eder .
Legislation : Burada üç adet kanun vardır .
Regulate Vehicle traffic in urban zones : Kentsel bölgelerde Araç trafiğini düzenlemeyi bu şekilde de karbon salınımını azaltmayı amaçlar . Üstte ki ilk seçenekte hiç bir kısıtlma olmamasıdır . İkincisinde hız sınırı konur . Üçüncü seçenek ise bazı günler insanların özel otomobilleri ile sokağa çıkmasına izin vermez . Dördüncü ve son seçenek olan en altta ki seçenek ise herkesin toplu taşıma kullanmasını zorunlu kılmaktadır . Üçüncü ve dördüncü seçenekler ülkede araç sevdalılarını sürücü derneği üyelerini kızdırır . Çevrecileri sevinidirir .Determine the tax reduction for using clean energies : Bu seçenekte elektrikli araç kullanlara ve evlerinde temiz enerji kullanlara sağlanacak vergi indirmi ve bu sayede bu aktivetelerin teşvik edilmesi ele alınır .Construction : Bu kısımda ise eğer mevcut teknolojiye sahipseniz havada ki karbonu absorbe eden ve bunu dönüştüren cihazların inşasını yapabilirsiniz . Bu geri dönüştürülen karbonu araçlara yakıt olarak ve termik santrallerde yakmak üzere hammadde olarak kullanabilirsiniz .Polis
Bu kısımda ülkenizin kolluk kuvvetlerini idare edebilirsiniz . Solda ki grafik henüz oyunun başında olduğumuz için gözükmemekte fakat bize grafiksel olarak suç oranının artışını veya azalışını göstermektedir . Oyun boyunca grafiğin hareketleri sizin ekonomi politikanız ile doğrudan etkilenecektir. İşsizlik azaldığında , halkın alım gücü arttığında , asgari ücret ve memur maaşları arttığında aşağı yönlü hareket edecek yani suç oranı düşüş gösterecektir . Her senenin sonuda vergi vergi tahsilatları yapıldığı için yoksulluk bir nebze artış göstermekte ve yoksullukta suçu doğurmaktadır . Yani sene sonların da suç oranının bir nebze arttığını görebilirsiniz . Bir diğer yandan Budget Guidelines kısmında servislerin yıldızlarını arttırmak ve kişi başına düşen polis sayınızı arttırmak her zaman için suç oranlarının etkin verimli bir şekilde düşürmektedir . Polis sayınızı arttımak ülkenizde ki silahlanma karşıtlarını (Pacifistler) ve Sect adı verilen göksel dinlerin dışında kalan dini inanç sahiplerini ( hindular , new age tarikatları ve satanistler ) kızdırabilir ve ülkenizde geniş çaplı gösteriler yapmalarına sebebiyet verebilmektedir . Bu dengeyi iyi kurmalısınız . Polis memurlarının ücretlerinin yükseltilmesi de polisleri memnun etmekte ve suç oranlarının düşüşüne pozitif bir katkı sağlamaktadır .
Budget Guidelines
Security Service of Head of State : Bu servis sizin devlet başkanınızın , bakanlarınızın , devlet görevlilerinizin güvenliğini arttırmakta ve terör örgütleri yüzünden suikaste uğrama risklerini minumuma indirmektedir . Suikastlerin olması toplum nezdinde popülariteyi olumsuz etkilemektedir . Özellikle dürüst ve sadık bakanlarınız suikaste kurban giderek ölmesi oyunu kaybetmenize bile sebebiyet verebilir . Bakanlar ülke işlerini idare eden insanlardır . Dürüst bakanlar bakanlıklarında yolsuzluk yapmazlar ve sizin bütçe açıklarınızı kapatmanıza hatta ve hatta bütçe fazlası vermenize olanak sağlarlar . Sadık bakanlar ise yabancı ülke gizli servislerine köstebeklik yapmaz ve sizi öldürmek için komplo kurmazlar . Dürüst aynı zamanda sadık olan bir bakanın ölmesi neticesinde yerine getirmek için güvenilir birini bulmak oldukça zordur . Bakanlar kısmına rehberin devamında gizli servisi anlatırken biraz daha değineceğim .
Public Safety : Bu seçenek toplumun genelini ilgilendiren ve suç oranlarını doğrudan düşüren bir hizmettir . Ayrıca şarkıcı , tarihçi , bilim insanı , yazar gibi ünlü şahsiyetlerin suikaste uğrama riskini azaltır ve sizi popülarite düşüşlerinden kurtarır . Hırsızlık olaylarının azalması ile halk refahı da uzun müddette bir parça artacaktır .
Highway Patrol : Bu servis otobanlarda radar ve otoban polisleri için ne kadar kaynak ayıracağınızı ayarlamanıza yardımcı olur . Trafik kazası oranlarını ciddi bir şekilde azaltır . Bu servisin yıldız değerlerini arttırmak ülkede ki araç sevdalılarını ve sürücü konfederasyonunu kızdırır ve ülkede prostesto gösterilerine neden olabilir .
Criminal investigation Squad :Bu servis bildiğimiz tabirle PÖH . Amerika da ki tarifle SWAT demektir . Rehine olaylarında ve suçla mücadele de en ön safta yer alırlar . Buraya yapılacak yatırım olası bir rehine kurtarma operasyonunun başarılı olması şansını artırmaktadır .
Sybersecurty Task Force :Bu servis gündelik siber suçlarla mücadele eder . Devlet kurumlarının siber saldırıya karşı korunmasına yardım eder . Ülkeye yapılan olası bir siber saldırıdan korunmakta ve saldırının zararını gidermekte yardımcı olacaktır .
Securities And Exchance Comission : Bu servis borsa manipülasyonları ve borsa işlemlerinde usulsüzlükleri önlemek içindir . Ülke ekonomisini korur . Borsa işlemleri vergisinin gelirlerini arttırmaktadır .
Drug Task Force Bağımlılık yapan maddeler ile mücadele birimi . Bu servise yapılacak yatırım ülkeye bu maddelerin girmesini azaltır . Ülkede madde üretimini azaltmaya yardımcıdır . Bu sayede vatandaşlarınız bu maddeler nedeniyle daha az hayatlarını kaybederler . Ülke aile yapısını korur . Dini çevreleri ve aile ve çocuk vakıflarını sevindirir ve popülariteyi arttırır .
İnternal Affairs Department : Bu servis direk olarak İç İşleri Bakanlığının kendisidir . Polis ve gizli servis departmanlarının en verimli halde çalışmalarına olanak tanır . Örtülü operasyonların gerçekleştirilmesi için gereken ödenek buradan alınır .
Local District Police : Bu servis sizin devriye gezen , yollarda araçları çevirerek kontrol yapan ilçeye mahalleye özgü polis birimlerinizdir . Olaylara anında müdahale ederler . Suç oranlarını düşürmekte etkilidir . Yaptıkları uygulamalar sırasında teröristlerin araçlarına denk gelerek onları tesbit edebilirler . Örgütlerin ülkenizde eylem yapmadan önce eylemcileri yakalama şansınızı arttırır . Bu olduğunda size iç işleri bakanınızdan terörist bir eylemin nasıl engellendiği anlatan bir bildirim gönderilir .
Vice Squat : Ahlak polisi . Yasadışı kumar ve fuhuş faliyetlerini engeller . Dini çevreleri ve Aile derneklerini sevindirir . Sect leri kızdırabilir .
Political Police: Politik polis . Politikacıların yaptığı yolsuzlukları araştırır . Seçimlerde hile yapan parti liderlerini . Rüşvet alan siyasetçileri ortaya çıkartırlar .Bu siyasetçiler sizin partinizden ise popülarite kaybedersiniz . Ortaya çıkan skandalın ucu size kadar ulaşıyor ise görevden el çektirilebilir dolayısı ile oyunu da kaybedebilirsiniz . Sizin seçimlerde hile yapmanız halinde sizin sırlarınızı da ortaya çıkarabilirler . O yüzden seçimlerde hile yapacaksanız çok dikkatli olmalı ve bu servisin kaynaklarını minimuma indirmelisiniz . Eğer bir seçim oldu hile yapmadınız ve seçimi yine sizin partiniz kazandı diyelim . Eğer yeni seçilen siyasetçinin politik bir skandalı var ise politik polis bunu da ortaya çıkarabilir ve siz hiç suçunuz olmadığı halde oyunu yine kaybedebilirsiniz . Yerinizi bırakacağınız kişiyi çok iyi araştırmalısınız . Seçim konusuna ayrıca değineceğim .
Fight Agaist İllegal İmmigrants :Bu servis sınır güvenliğinden ve ülkeye yasadışı göçmen girişi olmasını engellemekten sorumludur . İşsizlik sorunun bir parça azaltmaya yardımcıdır . Eğer ülkenizin yasa dışı göçmen sorunu varsa işsizlik sorununa ve suç oranını azaltmaya büyük yarar sağlar . Irkçılık karşıtı ( Anti-Racism ) gurupları kızdırır . Ülkede ki yerel halkı temsil eden Beyaz ırk ( White comunity ) olarak adlandırılan grubu sevindirir . Bu iki gurup arasında ki dengeyi sağlamak size kalmıştır .
Fight Against Sexual Violence :Kadın cinayetlerini önlemeye yarımcı olur . Ülkenizin kadın erkek eşitliği endeksini geliştirir . Kadın örgütlerini sevindirir . Dini çevreleri kızdırır .
Bu kısımda ülkenizin kolluk kuvvetlerini idare edebilirsiniz . Solda ki grafik henüz oyunun başında olduğumuz için gözükmemekte fakat bize grafiksel olarak suç oranının artışını veya azalışını göstermektedir . Oyun boyunca grafiğin hareketleri sizin ekonomi politikanız ile doğrudan etkilenecektir. İşsizlik azaldığında , halkın alım gücü arttığında , asgari ücret ve memur maaşları arttığında aşağı yönlü hareket edecek yani suç oranı düşüş gösterecektir . Her senenin sonuda vergi vergi tahsilatları yapıldığı için yoksulluk bir nebze artış göstermekte ve yoksullukta suçu doğurmaktadır . Yani sene sonların da suç oranının bir nebze arttığını görebilirsiniz . Bir diğer yandan Budget Guidelines kısmında servislerin yıldızlarını arttırmak ve kişi başına düşen polis sayınızı arttırmak her zaman için suç oranlarının etkin verimli bir şekilde düşürmektedir . Polis sayınızı arttımak ülkenizde ki silahlanma karşıtlarını (Pacifistler) ve Sect adı verilen göksel dinlerin dışında kalan dini inanç sahiplerini ( hindular , new age tarikatları ve satanistler ) kızdırabilir ve ülkenizde geniş çaplı gösteriler yapmalarına sebebiyet verebilmektedir . Bu dengeyi iyi kurmalısınız . Polis memurlarının ücretlerinin yükseltilmesi de polisleri memnun etmekte ve suç oranlarının düşüşüne pozitif bir katkı sağlamaktadır .Budget Guidelines
Security Service of Head of State : Bu servis sizin devlet başkanınızın , bakanlarınızın , devlet görevlilerinizin güvenliğini arttırmakta ve terör örgütleri yüzünden suikaste uğrama risklerini minumuma indirmektedir . Suikastlerin olması toplum nezdinde popülariteyi olumsuz etkilemektedir . Özellikle dürüst ve sadık bakanlarınız suikaste kurban giderek ölmesi oyunu kaybetmenize bile sebebiyet verebilir . Bakanlar ülke işlerini idare eden insanlardır . Dürüst bakanlar bakanlıklarında yolsuzluk yapmazlar ve sizin bütçe açıklarınızı kapatmanıza hatta ve hatta bütçe fazlası vermenize olanak sağlarlar . Sadık bakanlar ise yabancı ülke gizli servislerine köstebeklik yapmaz ve sizi öldürmek için komplo kurmazlar . Dürüst aynı zamanda sadık olan bir bakanın ölmesi neticesinde yerine getirmek için güvenilir birini bulmak oldukça zordur . Bakanlar kısmına rehberin devamında gizli servisi anlatırken biraz daha değineceğim .
Public Safety : Bu seçenek toplumun genelini ilgilendiren ve suç oranlarını doğrudan düşüren bir hizmettir . Ayrıca şarkıcı , tarihçi , bilim insanı , yazar gibi ünlü şahsiyetlerin suikaste uğrama riskini azaltır ve sizi popülarite düşüşlerinden kurtarır . Hırsızlık olaylarının azalması ile halk refahı da uzun müddette bir parça artacaktır .
Highway Patrol : Bu servis otobanlarda radar ve otoban polisleri için ne kadar kaynak ayıracağınızı ayarlamanıza yardımcı olur . Trafik kazası oranlarını ciddi bir şekilde azaltır . Bu servisin yıldız değerlerini arttırmak ülkede ki araç sevdalılarını ve sürücü konfederasyonunu kızdırır ve ülkede prostesto gösterilerine neden olabilir .
Criminal investigation Squad :Bu servis bildiğimiz tabirle PÖH . Amerika da ki tarifle SWAT demektir . Rehine olaylarında ve suçla mücadele de en ön safta yer alırlar . Buraya yapılacak yatırım olası bir rehine kurtarma operasyonunun başarılı olması şansını artırmaktadır .
Sybersecurty Task Force :Bu servis gündelik siber suçlarla mücadele eder . Devlet kurumlarının siber saldırıya karşı korunmasına yardım eder . Ülkeye yapılan olası bir siber saldırıdan korunmakta ve saldırının zararını gidermekte yardımcı olacaktır .
Securities And Exchance Comission : Bu servis borsa manipülasyonları ve borsa işlemlerinde usulsüzlükleri önlemek içindir . Ülke ekonomisini korur . Borsa işlemleri vergisinin gelirlerini arttırmaktadır .
Drug Task Force Bağımlılık yapan maddeler ile mücadele birimi . Bu servise yapılacak yatırım ülkeye bu maddelerin girmesini azaltır . Ülkede madde üretimini azaltmaya yardımcıdır . Bu sayede vatandaşlarınız bu maddeler nedeniyle daha az hayatlarını kaybederler . Ülke aile yapısını korur . Dini çevreleri ve aile ve çocuk vakıflarını sevindirir ve popülariteyi arttırır .
İnternal Affairs Department : Bu servis direk olarak İç İşleri Bakanlığının kendisidir . Polis ve gizli servis departmanlarının en verimli halde çalışmalarına olanak tanır . Örtülü operasyonların gerçekleştirilmesi için gereken ödenek buradan alınır .
Local District Police : Bu servis sizin devriye gezen , yollarda araçları çevirerek kontrol yapan ilçeye mahalleye özgü polis birimlerinizdir . Olaylara anında müdahale ederler . Suç oranlarını düşürmekte etkilidir . Yaptıkları uygulamalar sırasında teröristlerin araçlarına denk gelerek onları tesbit edebilirler . Örgütlerin ülkenizde eylem yapmadan önce eylemcileri yakalama şansınızı arttırır . Bu olduğunda size iç işleri bakanınızdan terörist bir eylemin nasıl engellendiği anlatan bir bildirim gönderilir .
Vice Squat : Ahlak polisi . Yasadışı kumar ve fuhuş faliyetlerini engeller . Dini çevreleri ve Aile derneklerini sevindirir . Sect leri kızdırabilir .
Political Police: Politik polis . Politikacıların yaptığı yolsuzlukları araştırır . Seçimlerde hile yapan parti liderlerini . Rüşvet alan siyasetçileri ortaya çıkartırlar .Bu siyasetçiler sizin partinizden ise popülarite kaybedersiniz . Ortaya çıkan skandalın ucu size kadar ulaşıyor ise görevden el çektirilebilir dolayısı ile oyunu da kaybedebilirsiniz . Sizin seçimlerde hile yapmanız halinde sizin sırlarınızı da ortaya çıkarabilirler . O yüzden seçimlerde hile yapacaksanız çok dikkatli olmalı ve bu servisin kaynaklarını minimuma indirmelisiniz . Eğer bir seçim oldu hile yapmadınız ve seçimi yine sizin partiniz kazandı diyelim . Eğer yeni seçilen siyasetçinin politik bir skandalı var ise politik polis bunu da ortaya çıkarabilir ve siz hiç suçunuz olmadığı halde oyunu yine kaybedebilirsiniz . Yerinizi bırakacağınız kişiyi çok iyi araştırmalısınız . Seçim konusuna ayrıca değineceğim .
Fight Agaist İllegal İmmigrants :Bu servis sınır güvenliğinden ve ülkeye yasadışı göçmen girişi olmasını engellemekten sorumludur . İşsizlik sorunun bir parça azaltmaya yardımcıdır . Eğer ülkenizin yasa dışı göçmen sorunu varsa işsizlik sorununa ve suç oranını azaltmaya büyük yarar sağlar . Irkçılık karşıtı ( Anti-Racism ) gurupları kızdırır . Ülkede ki yerel halkı temsil eden Beyaz ırk ( White comunity ) olarak adlandırılan grubu sevindirir . Bu iki gurup arasında ki dengeyi sağlamak size kalmıştır .
Fight Against Sexual Violence :Kadın cinayetlerini önlemeye yarımcı olur . Ülkenizin kadın erkek eşitliği endeksini geliştirir . Kadın örgütlerini sevindirir . Dini çevreleri kızdırır .
REHBERİN DEVAMI : https://forum.strategyturk.com/konu-powe...#pid243587
![[+]](https://forum.strategyturk.com/images/majestic/collapse_collapsed.png)
