[uçan erişte]

Bu konuya bir örnek vereyim: örnek
Ermenice օրինակ (ōrinak) kelimesinden geliyor.

Aslında önceleri kendi hâlinde bir kelimeyken Osmanlı Türkçesine اورنك (örnek) şeklinde geçtiğinde bir kültür kelimesi hâline geliyor ve çeşitli komşu dillere de nüfuz ediyor:

Bulgarca: юрнек (yurnek) → (пример (primer) kelimesine ek olarak)
Boşnakça: urnek → (primjer kelimesine ek olarak)
Hırvatça: urnek → (primjer kelimesine ek olarak)
Kırım Tatarca: örnek → (misal kelimesine ek olarak)
Kürtçe: ornek → (nimûne kelimesine ek olarak)
Lazca: ორნეღი (orneği)  → (emin olmamakla beraber მაგალითი (mɑɡɑlitʰi) kelimesine ek olarak)
Sırpça: урнек (urnek) → (пример (primer) kelimesinine ek olarak)
Yunanca: ορνέκι (ornéki) → (παράδειγμα (parádeigma) kelimesine ek olarak)


Osmanlıca üzerinden Çağatay Türkçesi aracılığıyla giriş yaptığı diller ise şöyle:

Başkırtça: үрнәк (ürnäk) → (миҫал (miθal) kelimesine ek olarak)
Kazakça: өрнек (örnek) → (мисал (misal) kelimesine ek olarak)
Kırgızca: өрнөк (örnök) → (мисал (misal) kelimesine ek olarak)
Özbekçe: o'rnak → (misol kelimesine ek olarak)
Tatarca: үрнәк (ürnäq) → (мисал (misal) kelimesine ek olarak)
Uygurca: өрнәк (örnek) → (مىسلا‎ (misla) kelimesine ek olarak)


Sonraları bu dilleri konuşan halkların millîleşme ve dilde sadeleşme hareketleri neticesinde gözden düşüp şimdilerde belki birkaç ihtiyar tarafından bilinen/konuşulan epey naftalinli bir kelime hâlini alıyor.

[HakaniyeLehçesi]

Yine ben, yine hort... Ama bir daha yapmayacağım söz :)
Eski Türklerde, günümüzdeki cennete karşılık olarak "uçmak", cehenneme karşılık olarak da "tamu" kelimelerini kullanılırdı. Şu anda, öz Türkçeciler ve bazı milliyetçiler de bu kelimeyi kullanır. Fakat bu kelimeler Soğdcadan gelmeymiş. Soğdcadan bize daha bir sürü kelime geçmiş.
"Uçmak" kelimesini, eski Türklerde ölenlerin ruhlarının göğe yükselmesiyle ilişkilendiren romantik milliyetçileri üzdü.
Ek bilgi olarak da Soğdlar, günümüz Taciklerinin atası(?).

Şu makalede, Türkçe-Soğdca kelime alışverişleri hakkında daha fazla bilgiye ulaşılabilir http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/1.../21015.pdf

[Sezar]

Bu forum bolumundeki konularda hort diye birsey olmaz. Konuya katkin icin tesekkur ederim.

[HakaniyeLehçesi]

Yine ben, yine hort... Ama bir daha yapmayacağım söz :)
Eski Türklerde, günümüzdeki cennete karşılık olarak "uçmak", cehenneme karşılık olarak da "tamu" kelimelerini kullanılırdı. Şu anda, öz Türkçeciler ve bazı milliyetçiler de bu kelimeyi kullanır. Fakat bu kelimeler Soğdcadan gelmeymiş. Soğdcadan bize daha bir sürü kelime geçmiş.
"Uçmak" kelimesini, eski Türklerde ölenlerin ruhlarının göğe yükselmesiyle ilişkilendiren romantik milliyetçileri üzdü.
Ek bilgi olarak da Soğdlar, günümüz Taciklerinin atası(?).

Şu makalede, Türkçe-Soğdca kelime alışverişleri hakkında daha fazla bilgiye ulaşılabilir http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/1.../21015.pdf

Böyle bir mesaj attımsa Eski Uygur Türkçesinde tamturmak yahut tamdurmak fiili varmış. Anlamıysa "yakmak, tutuşturmak"mış. Kökü şayet tam ise - ki bunun örneklerine rastlanmamış olup - ve anlamı da yakmak yahut yanmakla alakalıysa tamunun gerçekten Türkçe olma ihtimali var. Yani hiçbir şeyin siyah yahut beyaz olmadığını yine görüyoruz :(((

[uçan erişte]

Böyle bir mesaj attımsa Eski Uygur Türkçesinde tamturmak yahut tamdurmak fiili varmış. Anlamıysa "yakmak, tutuşturmak"mış. Kökü şayet tam ise - ki bunun örneklerine rastlanmamış olup - ve anlamı da yakmak yahut yanmakla alakalıysa tamunun gerçekten Türkçe olma ihtimali var. Yani hiçbir şeyin siyah yahut beyaz olmadığını yine görüyoruz :(((

Tamturmak dışında aslında bu kökten türeyen başka kelime örnekleri var.

Tamak: Yakmak
Tamamak: Tutuşturmak
Taman: Yanık / Tütsü
Tamanmak: Yanmak
Tamdu(k): Kuvvetli alevli ateş
Tamdurulmak: Yaktırılmak Örnek: Tap tamuğ tamdurulmış (TİEM 73)
Tamlığ: Yakıcı Örnek: Tamlığ kün (Yakıcı güneş)

İslamî açıdan cehennem için Karahanlı Türkçesi Kuran Tercümesi'nde od dışında çoğunlukla tamu kullanılmış.
Soğdca cehennem anlamındaki tamu'nun kökü bilindiği üzere "karanlık" anlamı üzerine inşa edilmiş.
Asıl üzerinde durulması gereken konu şu. İslamiyet öncesi hatta Soğdlarla temas öncesinde Türklerin inanıcında cehenneme benzer bir kavram var mıydı? Bu cehennem nasıl bir şeydi? Karanlık ile ilgili bir şey miydi yoksa ceza olarak yanmanın bulunduğu bir şey miydi? Ya da evrim geçirmiş hâliyle karanlıktaki ateş miydi?
Coğrafya belli, kültürler iç içe, etkileşim muhtemelen çift yönlü de olabilir.

[HakaniyeLehçesi]

Böyle bir mesaj attımsa Eski Uygur Türkçesinde tamturmak yahut tamdurmak fiili varmış. Anlamıysa "yakmak, tutuşturmak"mış. Kökü şayet tam ise - ki bunun örneklerine rastlanmamış olup - ve anlamı da yakmak yahut yanmakla alakalıysa tamunun gerçekten Türkçe olma ihtimali var. Yani hiçbir şeyin siyah yahut beyaz olmadığını yine görüyoruz :(((

Tamturmak dışında aslında bu kökten türeyen başka kelime örnekleri var.

Tamak: Yakmak
Tamamak: Tutuşturmak
Taman: Yanık / Tütsü
Tamanmak: Yanmak
Tamdu(k): Kuvvetli alevli ateş
Tamdurulmak: Yaktırılmak Örnek: Tap tamuğ tamdurulmış (TİEM 73)
Tamlığ: Yakıcı Örnek: Tamlığ kün (Yakıcı güneş)

İslamî açıdan cehennem için Karahanlı Türkçesi Kuran Tercümesi'nde od dışında çoğunlukla tamu kullanılmış.
Soğdca cehennem anlamındaki tamu'nun kökü bilindiği üzere "karanlık" anlamı üzerine inşa edilmiş.
Asıl üzerinde durulması gereken konu şu. İslamiyet öncesi hatta Soğdlarla temas öncesinde Türklerin inanıcında cehenneme benzer bir kavram var mıydı? Bu cehennem nasıl bir şeydi? Karanlık ile ilgili bir şey miydi yoksa ceza olarak yanmanın bulunduğu bir şey miydi? Ya da evrim geçirmiş hâliyle karanlıktaki ateş miydi?
Coğrafya belli, kültürler iç içe, etkileşim muhtemelen çift yönlü de olabilir.

Hocam zorlama da diyebilirsiniz ama yine de bahsetmek istedim. Erlik Han'ın atı siyah renkliymiş. Taşa Kazınan Tarih'i okuyorum. Radloff'un derlediği bir kam duası "Ey kara beygir üzerindeki Erlik" diye başlıyormuş. İslamlığın kötüsü Şeytan ateşten olmuş, İslamiyet'in cehennemi de ateş. Bundan hareketle, Türklerin cehennemi, dediğiniz gibi, karanlık olabilir.
Bozkırda yaşadığımı hayal ettimse neyden korkabileceğimi bilmiyorum. Bozkır yaşantısına dair kitap hiç okumadım.