[RuhAdam]

İskitlerin kültürü Türk kültürüdür. İskitlere ait eşyalar bulundu üstünde Göktürk Tamgaları ile aynı tamgalar vardı.

Sakalar, Heredot’un belirttiğine göre büyük oranda atlı göçebe, bir kısmı ise çifçiydi. Fakat bu çiftçiler bile yarı göçebe bir yaşam sürmekteydi. Ordu-budun sistemine sahip olan İskitlerin, kadınları bile savaşçıydı[11]. Heredot’a göre İskitlerin askerî gelenekleri şu şekildedir:

“İskit, ilk düşmanını öldürdüğü zaman onun kanını içer. Savaşta öldürdüğü düşmanlarının hepsinin kafataslarını hükümdara getirir. Zira sadece düşmanlarının kafataslarını getiren asker ganimetten payını alabilir, aksi hâlde hiçbir şey alamaz. Her düşmanıyla olmamakla beraber en acımasız düşmanlarının kafataslarıyla böyle muamele ederler: evvelâ kafatasını kaşlara kadar kesip, temizlerler. Fakir birisi kafatasını, dışından ham sığır derisiyle kaplayarak kullanır. Zengin insanlar ise evvelâ kafatasını ham deriyle kaplarlar, sonra kabın içini altınla yaldızlarlar. İskitler, kardeşler arası kavgada veya mahkemede birinin diğerine galip gelmesi söz konusu olduğunda, kendi akrabalarının kafataslarıyla bile aynı şekilde muamele ederler. Çok saygın misafirlerin ziyareti esnasında ev sahibi, sofraya böyle kafataslarını koymakla, bu akrabalarının onun düşmanı olduğunu ve onların üstesinden geldiğini misafirlerine hatırlatmak ister. Bu davranış, İskitlerde yiğitlik addedilir. Her hükümdar yılda bir defa kendi bölgesinde şarap karıştırmak için kap hazırlatır. Bu kaptan sadece düşmanını öldürenler içebilirler. Henüz kendilerine düşman öldürmek nasip olmayanlar ise bu kaptan içemezler. Mahcup ve şerefsiz olarak bir kenarda otururlar. İskitler için bundan daha utanç verici bir şey yoktur. Aksine düşmanını öldürenlere ikişer kupa içki getirilir ve onlar da iki kupayı üst üste (bir defada) içerler.”[12]

Saka askerleri, yüzülmüş kafa derisini etlerinden kazıyarak temizlerler ve elleriyle sürterek yumuşatırlar, yumuşamış bu derileri peçete olarak olarak kullanırlardı. Sakalar bu derilerle gurur duyarak atlarının yular ve dizginlerine asarlardı. Deri sayısının fazlalığı o kişinin saygınlığını artırırdı. Birçoğu da yüzülmüş kafa derilerini birbirine dikerek pelerin yaparlardı.[13]

Sakalar, asimilasyona karşı da büyük direnç göstermekteydi. Yabancı kültürleri benimseyen hükümdârlarına bile acımamışlardır. Örneğin Saka hükümdarlarından Anaharsis ve Skil diğer halkların hayat tarzı ve geleneklerini uyguladıkları için kendi kabileleri tarafından öldürülmüşlerdir. Kardeşi Savliy, yabancı örf-adetlerini uyguladı diye Anaharsis’i acımadan öldürür.[14] Skil ise Yunanlı bir anne tarafından yetiştirilmiş ve Yunan kültürüne çok ilgi duymaktadır. Hükümdarlarının Yunan ayinine katıldığını duyan Saka halkı ayaklanır ve Skil’in kellesini, kardeşi Oktamasad kesip tahta geçer. Bu olayı özetleyen Herodot: “İskitler geleneklerine o kadar sıkı bağlılar ki, başka kültürlere ait bir geleneği benimseyenleri en ağır cezaya tâbi tutarlar.” der.[15]

Tomris’in[16] başını kestiği I. Kiros’ta Perslerin en büyük hükümdârlarından biri ve Ahameniş hânedânının kurucusudur. Yüzbinlerce kişilik ağır zırhlı, nizâmi bir orduyu kabileler topluluğu ile yenen Sakalar, hem strateji dehası hemde cesur savaşçılar olduklarını kanıtlamışlardır. Bununla birlikte, medeniyet yönünden de oldukça gelişmişlerdi. Altın işlemeciliğinde şaheserler yaratmışlar, demir işlemeciliğinde en gelişmiş millet olmuşlardır. Bugünün en yaygın giysilerinden olan pantolonu kullanan tek millettiler(diğer Türkler de dahil). Altın elbiseli adam kurganında bulunan ve göktürkçeye oldukça benzer olan 2 satırlık yazı, Türklerde yazının en aşağı 2500 yıldır kullanıldığını gösterir.

Kaynak:
[11]B. N. Grakov, İskitler, İstanbul 2008
[12]Heredot, İstoriya, (Pevegod G. A. Stratanovskogo), Nauka, Leningrad 1972, IV, s.64-66
[13]Alfred D. Godley, Trans., Heroditus, History, vol.4, Cambridge, MA; Harvard University Press, 1963
[14]Herodot, A.G.E., IV, 76-77
[15]Herodot, A.G.E., IV, 80