[Kurt Knispel]

Enver'in Bulgarlara karşı hizmetlerini pek teferruatlı bilmiyorum. Bildiğim o dönem Enver, bir tümenin kurmay başkanı idi.

Bulgar orduları, Çatalca hattını aşamayınca Gelibolu Yarımadası’na yönelmeye başlamış ve Bolayır Kolordusunu boğazda sıkıştırmıştır. Burası aynı zamanda Enver Paşa'nın Cumhuriyet'in kurucularıyla yolunun kesiştiği yerlerden biridir.

Harita:

Spoiler

Bolayır Kolordu Komutanı Fahri Paşa, Kurmay Başkanlı Fethi Okyar ve Hareket Şube Müdürü de Mustafa Kemal’dir. Şarköy’den çıkarma yapması için kurulan Onuncu Kolordunun komutanı Hurşit Paşa ve Kurmay Başkanı ise Enver’dir. Şarköy Çıkarması için amacı Edirne'yi kurtarmak falan dense de Bulgar kuvvetlerini ikiye bölmek ve Bolayır'da imha edebildiğimiz kadar Bulgar birliğini imha etmekti. Ya da en azından bu yolda girişimlerde bulunulduğunu ortaya koymaktır ki durum kötü. Harbiye Nezareti bir taarruz için plan/istihbaratı Fahri Paşa ve Kurmay Başkan Fethi Okyar’dan istemiştir. Fethi Okyar'ın da bu yönde gönderilmiş olan bir raporu mevcut. Fethi Okyar daha acele ve Bolayır Kolordusunun yapacağı bir taarruzda ısrarcı olsa da Harbiye Nezareti gönderilecek 10. Kolordu ile koordineli olarak yapılması gerektiği yönünde emir vermiştir. Burada Bolayır karargahı vapurlarla girişilecek bu işin organizasyonunun çok sıkıntı olacağı ve buna hazır olunmadığını belirtse de 10. Kolordu yerine getirmesi muallak bazı taahhütlerde bulunmakta. 

Fethi Okyar'ın savaş sonunda yazdıklarında bu destek kuvveti beklerken Bulgar ordusunun 3 bine yakın takviye aldığını (bir alay) 14 yeni top bataryası getirdiğini yazıyor. Çıkartma sabahı vapurlar ortadan kaybolmuş harekata girişmek istememiş ve 10. Kolordu olması gerekenden saatler sonra harekata geçebilmiş tabi bunun yanında her şeyden habersiz Bolayır Kolordusunun sabaha karşı taarruza geçmekle başarısız olması bir olmuştur. Havanında etkisiyle Enver ve 10. Kolordunun sadece bir kısmı saatler sonra Şarköy'e çıkabilmiştir. Şarköy'de ki Bulgar birlikleri de Bolayır'a transfer olmuştur. Şarköy’e çıkan Yarbay Enver illa da bir taarruz yapmak için ısrar etmişse de bu fikre herkes karşı çıkmıştır. Duruma sinirlenince de Bolayır Karargâhına gitmiş, durumun kötü olmadığını taarruzun devamını istemiş lafı oradakilerin beceriksizliğine getirmiştir. Bu durum, Fethi Okyar, Mustafa Kemal ve Enver arasında ciddi tartışmaya yol açmakla birlikte yenilginin sebeplerini birbirlerine atmışlardır. Savaş sonunda anonim bir yazı çıkmış ve Bolayır için Fethi Okyar'ı sorumlu tutmuştur. Fethi Okyar da bu yazıya cevap niteliğinde başka bir yazı yayınlamış olsa da savaştan sonra askerlikten istifa etmiştir.

Edirne'ye gelirsek Tertip bakımından, zaten boşalmış olan Edirne'ye onun tümeni girmeyecekti. Fethi Bey'in Kurmay Başkanı olduğu tümen girecek. Enver, Balkan Savaşının tek fetih şerefini rakiplerine bırakmamak için, süvarisini olanca hızı ile ileri atmış, bu yüzden eski arkadaşları ile arasıda açılmıştır.

Enver''in romantik mizacının askeri muvaffakiyetinde ağır zaaflara neden olduğu kanaatindeyim.