[EspadadelAlba]

Mussolini, son derece saldırgan milletçiliğe dayanan, otoriter bir yönetim kurmuş ve her alan totaliter rejim politikalarını benimsemiş bir devlet adamı. Eğitim görevlilerinin dahi kendisine bağlılık yemini etmesini isteyecek kadar psikopat bir adam bu. Onlar sana bağlılık yemini etse ne olur etmese ne olur? Bin iki yüz eğitim görevlisi senin mutlak iktidarına hiçbir şekilde tehdit oluşturmaz. Benim düşüncelerime ve okuduklarıma göre Mussolini, faşist olmayan hiçbir yönetim ile ittifak ya da anlaşma düşüncesine yanaşmaz. Hele ki bu devlet ani bir kararla sosyalist düşünceden ayrılıp saldırgan milletçiliği benimseyen, totaliter bir faşist rejimi ise. Yalnızca Mussolini değil diğer sosyalist ya da kapitalist rejimler de onun dahil olacağı bir anlaşma ya da ittifak düşüncesine yanaşmaz. Yirmi altıda Arnavutluk ile Dostluk ve Güvenlik Paktı imzalandığında ilk tepki gösterenler Yunanistan ve Yugoslavya idi. Otuz dört yılında imzalanan Balkan Antantı hakkında açıklama yapmaya bile gerek yok. Sırf İtalya'nın Balkan politikaları sebebiyle Türkiye ve Yunanistan ilk kez karşılıklı faydaya dayanan bir anlaşmanın parçası oldu. Yugoslavya ve Romanya da bu anlaşmanın bir parçasıydı. Arnavutluk ve Bulgaristan da katılacaktı ancak Mussolini'nin baskıları sebebiyle anlaşmanın dışında kaldılar. Hitler'in Avrupa'ya yaptığını Mussolini Doğu Akdeniz ve Balkanlar'a yapmıştır. Hitler ile Mussolini'nin düşünceleri arasında pek de bir fark olmadığını söylemek yanlış olmaz. Bu iki devlet adamının ittifak olacağı o dönemde gün gibi ortadaydı. Mussolini'nin Hitler ile ittifak olma düşüncesine karşı çıkan nüfuz sahibi tek adam Balbo idi. Bunun sebebi de Nazilere karşı duyduğu karşıtduygular değil de son derece realist ve ileri görüşlü bir asker, politikacı olmasından kaynaklanır. Tarihte yazdığı gibi de dost ateşi ile ölmemiştir. Apaçık bir cinayete kurban gitmiştir.

Mussolini'nin, İtalya'ya yaptığı en büyük iyilik onun gerçekleştirdiği kararlı ekonomik politikalarıdır. Bu sayede ülke o dönemde endüstriyel ve tarımsal olarak büyük bir canlılık kazanmıştır. Bunun dışında yaptığı hiç bir iyi iş yok. Kitaplara ve süreli yayınlara sansür getirerek basın özgürlüğüne ve eğitime darbe vurdu, demokrat ve sosyalist partileri zorla kapattırarak özgür düşünce varlığını yok etti.

Mış, miş ile tarih olmaz. Bu ikisi müttefik olmasaydı bile Rotterdam'ın başına ne geldiyse aynısı Roma'nın başına gelirdi. Teknolojik ve ağır silahlardan yoksun olan İtalya'nın kaderi Hollanda ile aynı olurdu.