[Duman]

Kapitalizm üzerine çok şey yazılabilecek ilginç bir kavram bana kalırsa ve bu ilginçliği illa kendisinden kaynaklı değil, alternatiflerinden kaynaklı gibi. Bir bakıma günümüz sistemi, doğduğun andan itibaren hayatını şekillendiriyor ve modern ancak meşru bir köleliğe zorluyor, birçok kişi için patronunla ortaçağda sana emir veren lordun arasında pek bir fark yok. Doğduğun andan itibaren bu dişlinin bir çarkı olmak için daha ne olduğunu ne bittiğini anlamadan okula gidiyorsun, büyüyünce ne olacaksın? dişlinin hangi çarkı olacaksın? Nice gençler esasen illa şirketin sahibi olmasına da gerek yok başına atanmış müdürü veya şefinin ağzından çıkacak 2 kelimenin peşinde koşmak için okullar okuyor. Evet her zaman "bana gelmez bu kadarı" diyip işten ayrılabilirsin ama kim gerçekten istediği için çalışıyor? Başlangıçtan itibaren belli bir yaşam tarzına şartlanmıyor muyuz?

Kapitalizmin bu koşullanmayla, şartlanmayla insanı daha hırslı hale getirdiğini düşünüyorum ve bu hırsın özü "optimizm" yani insanlardaki "ben çok çalışırsam bir gün o patronun yerinde olabilirim, doğru kararlar verirsem ben nasıl şu an milletin ağzından çıkacak lafa bakıyorsam ileride millet benim ağzımdan çıkan lafa bakacak" diyebilmesi yani sistemin zekiyi, doğruyu, başarılıyı ödüllendirdiği düşüncesi. Bu ne kadar doğru açıkçası tartışılır bir şey günümüzde, nepotizmden tut sokağın önemli kısımlarını çoktan parsellemiş iş odaklarına kadar, belki de Amerika'nın "fırsatlar ülkesi" olması, "Amerika rüyası" konseptinin kapitalizmle bu kadar ilişkili olmasının da bir sebebi bu.

Alternatiflerinin tarihteki hallerine bakıldığında kapitalizm bir nimetmiş gibi geliyor, kapitalizm sosyalizm vs. karşılaştırıldığında aklıma Amerika'yı ziyaret eden Yeltsin'in rastgele girdiği bir süpermarkette gözlerine inanamayıp "bu markette nasıl bu kadar ürün bolluğu var?" diye sorması geliyor. Çünkü Sovyetlerde marketteki ürünler tek tük, bu da komünizmin bir eseri ve ne derseniz diyin bir sistem insanını mutlu tutamıyorsa ayakta kalması mümkün değil.

Bu kapsamda sanki kapitalizm insan "sisteminin" doğal akışıyken, bu diğer ideolojiler "aykırı, anti tez akışlar" olup bu gidişatı değiştirmeye çalışmış ancak başarılı olamamış gibi görünüyor. Ama sanki bir gün dünyanın sonu gelirse yine bu doğal akışın devamında bir bakıma kapitalizmden kaynaklı sebeplerden olacak. Sigara firmalarının zamanında televizyonlarda "günde 1 sigara sağlığa yararlıdır" reklamı verdirtmesi gibi, para kazanmak uğruna, kapital uğruna ayağımıza sıkacağız.