Postklasik Tarih: Şarlman (742 - 814)
#1
sarlman.jpg

Aynı zamanda Karl veya Yüce Charles olarak da bilinen Şarlman, 768 ila 814 yılları arasında günümüzde Belçika, Fransa, Hollanda ve Almanya'nın batı kısmına denk gelen topraklara hükmetmiş Frank İmparatoru. Şarlman'ın hükümdarlığı süresince öncelikli bulduğu unsurlar tüm Cermen halklarını kendi sancağı altında birleştirmek ve hükmettiği topraklardaki nüfusu tamamiyle Hristiyanlaştırmak üzerinedir. Çok iyi bir stratejist olan Şarlman'ın hükümdarlığının büyük bir kısmı savaşlarda geçmiştir. 800 yılında Papa 3. Leo'nun Şarlman'a Roma'lıların İmparatoru ünvanı vermesiyle Karolenj Rönesansı başlamıştır. 

Şarlman hükümdarlığı süresince Batı Avrupa'nın büyük bir kısmına hükmetti ve Hristiyanlığın Avrupa'da güçlenmesini sağladı. Hem Fransız hem de Alman hanedanlarının temelini attığı için günümüzde kendisinden Avrupa'nın babası şeklinde sözedilir.

Avrupa'da Durum
6. yüzyılın sonlarında Cermen Frank kabileleri Hristiyanlıkla tanışmış ve batı Avrupa'da Merovenj hanedanı tarafından yönetilen bir Frank Krallığı kurmuşlardır. Tertry muharebesi sonrasında Merovenjlerin Frank Krallığı içerisindeki gücü giderek azalmaya başlar, öyle ki tarihçiler bu krallardan "hiçbir iş yapmayan kral" anlamında "roi fainéant" diye sözeder. Bu kralların döneminde idari tüm güç "saray valisi" ünvanındaki kişide toplanmıştır.

687 yılında Avusturasya saray valisi Herstal'lı Pepin Tertry muharebesindeki çok sayıda kral adayı ve saray valisine karşı zafer elde ederek tüm Frank Krallığı'nda sözü geçen biri haline gelir. Pepin Avusturasya Krallığındaki 2 önemli figürün torunudur, bu figürlerden ilki Aziz Arnulf, diğeri ise Landen'li Pepin'dir. Bir süre sonra Pepin'in koltuğu Charles ismini verdiği gayrimeşru çocuğa geçer. Bu çocuk zaman içerisinde Çekiç Charles olarak anılacak, Charles Martel ismiyle bilinecektir.

737 yılından itibaren Charles Martel her ne kadar Frank Krallığı'nın gayrimeşru yöneticisi olsa da kendisine Kral denmesini istememiştir. Charles'ın 741 yılındaki ölümü üzerine sahip olduğu idari güç oğulları Karloman ve Kısa Pepin arasında bölüştürülmüştür. 743'te bu iki kardeş ülke genelindeki ayrımcılığı önlemek adına Merovenj hanedanından son kral olan 3. Childeric'i krallık makamına getirir. Kardeşlerden Karloman'ın 746 senesinde görevini bırakıp bir manastıra çekilmesi sonrası Pepin krallıkla ilgili Papa Zachary'e danışmış ve krallıkla ilgili hiçbir otoritesi olmayan bir kralın ne kadar kral sayılabileceğini sorgulamıştır. 749 senesinde kararını veren Papa, Childeric'in yerine Pepin'in kral olmasını daha doğru bulmuştur.

750 yılında Pepin Franklar tarafından Frank Krallığı'nın yeni kralı seçilir, bunun hemen ardından Papa Childeric'i sahte kral ilan ederek manastıra çekilmesini emreder. Merovenj hanedanının hüküm süresi sona ermiş, ismini Charles Martel'den alan Karolenj hanedanı yerine gelmiştir. Sadece 3 sene sonra Papa'nın hayatını kaybetmesi üzerine yeni seçilen Papa Lombardların baskısıyla İtalya'dan kaçmak zorunda kalıp Frank Krallığı'na sığınır, Kısa Pepin'den yardım isteyen seçilmiş-Papa Stephen Franklardan aldığı yardım karşılığında Pepin'i tekrar Frankların meşru hükümdarı olarak kabul etmek zorunda kalmamış, aynı zamanda Pepin'in oğlu Şarlman ve Karloman'ın da Frank Krallığı'nın meşru varisleri olduğunu tanımak zorunda kalmıştır. 

Karloman
Kısa Pepin'in ölümü üzerine Şarlman ve Karloman Frank Krallığı'nın onlara ayrılan kısmını yönetmeye başlar. Karloman'ın toprakları Frank Krallığı'nın daha merkezi bölgesindedir, başkenti Soissons kentidir. Karloman'ın toprakları batıdan kuzeye Şarlman'ın topraklarıyla çevrelenmiştir, Karloman'ın toprakları Şarlman'ın topraklarına oranla her ne kadar daha kolay savunulabilecek durumda olsa da, Şarlman'ın topraklarına oranla çok fakir topraklardır.

Karloman ve Şarlman'ın birbirini sevmediği tarihçiler arasında kabul edilen bir görüştür. Bu ilişkinin sebebini bazı tarihçiler Şarlman'ın kendisinin büyük çocuk olması sebebiyle Karloman'ın hakkını yoksayması, Karloman'ın ise kendisini yegane meşru çocuk görmesi sebebiyle Şarlman'ın hakkını yoksayması olarak yorumlamaktadır. Bu ilişkinin kötü gelişmesinin sebebi net olarak bilinmemekle birlikte Pepin'in Frank Krallığı'nı bölüş şeklinin kardeşlerin birbirine olumsuz yaklaşmasının fitilini ateşlediği söylenebilir.

İki kardeşin krallıklarının yönetimlerine geçmesinden kısa bir süre sonra Akitanya'da Şarlman'a karşı bir isyan başlar. Tıpkı Şarlman gibi Karloman'ın da Akitanya bölgesine oldukça yakın toprakları bulunmaktadır ve bu sebeple Karloman da kendi ordusunu toplayıp bölgeye hareket eder. Poitiers şehrinin yakınlarındaki Moncontour kasabasında Şarlman'ın ve Karloman'ın orduları karşılaşır. Şarlman herhangi bir yardım talep etmediğini belirtip Karloman'ın geri çekilmesini ister ve Akitanya isyanını tek başına bastırır. Kimi tarihçilere göre Karloman'ın bu hareketi Şarlman'ı diğer Frank liderlerine karşı zayıf gösterme denemesidir ancak kötü bir şekilde geri tepmiştir. Bu olay üzerine ikilinin arasındaki ilişkiler kötüleşerek devam eder ve söylentiye göre anneleri Bertrada Şarlman'ı desteklemeye başlar.

770 yılından itibaren Bertrada Şarlman'ın konumunu sağlama almak için adeta diplomatik atağa kalkar, ilk olarak Şarlman'ı Lombard Kral Desiderius'un kızı Desiderata ile evlendirir ve Lombard Krallığı ile müttefikliğe sahip olarak Karloman'ın etrafını sarar. Ardından kocasının yeğeni olan Bavyera Dükü ile de Şarlman'ın dost olmasını sağlar. Hatta imkansızı başarmaya çalışıp Lombardlarla Papalık arasındaki krizi çözmeye bile kalkışır. 

Bertrada'nın bu diplomatik gösterisi her ne kadar genel olarak Franklar için oldukça olumlu sonuçlara sahip olsa da, Karloman'ın Krallığı için oldukça vahim bir görüntü oluşmasına sebep olur. Müttefiksiz ve dostsuz kalan Karloman, Papalığa yakınlaşmaya çalışsa da bunu başaramamıştır. Tam her şey Karloman için felaket bir hal alırken Şarlman Lombard Kralı'nın kızını boşadığını duyurur, bunun üzerine Karloman Lombardlarla müttefik olmayı başarır.

Karloman ertesi sene oldukça ani ve bir o kadar da şaibeli bir şekilde hayatını kaybeder. Bu ölüm her ne kadar oldukça tartışmalı bir ölüm olsa da ölümde Şarlman'ın parmağı olduğuna yönelik bir yazı bulunmamakta, Karloman'ın uzun bir süredir burun kanaması yaşadığı belirtilmektedir. Şarlman'ın danışmanlarından Einhard, Karloman'ın ölmeden hemen önce danışmanlarının art niyetli tavsiyeleri dolayısıyla Şarlman'a savaş ilan etmek üzere olduğunu belirtir. 

Karloman Gerberga isminde güzel bir Frank kadınıyla evlenmiş ve bu evlilikten 2 çocuk sahibi olmuştur. Karloman'ın ölümü sonrası Gerberga büyük oğlunun krallığa geleceğini zannetse de işler pek öyle gelişmemiş, Karloman'ın ölümünden hemen sonra kuzeni Adalhard, Aziz Fulrad ve Kont Warin Şarlman'ı Karloman'ın topraklarına davet edip toprakların Şarlman tarafından yönetilmesini talep etmişlerdir. Bu olay sonrasında Şarlman toprakları yeniden birleşmiş Frank Krallığı'nın nihai hükümdarı haline gelmiştir.

YNJW9k.jpg
Şarlman'ın tac giyişi

Sakson Savaşları
Yaklaşık 30 yıl ve 18 muharebeyi kapsayan Sakson Savaşları sonucunda Şarlman Saksonya'yı fethetmiş ve bölgedeki pagan nüfusu hristiyanlaştırmıştır.

Sakson Savaşları öncesinde Cermen Saksonlar 4 parça halindeydi: Westphalia, Eastphalia, Engria ve Nordalbingia. 773 yılında düzenlenen ilk seferde Şarlman Engria'yı fethedip Paderborn yakınlarında Saksonlar başta olmak üzere diğer Cermenlerce kutsal görülen Irminsul'u yaktı. İtalya seferi için geri dönmek zorunda kalan Şarlman, 2 sene sonra bu sefer Westphalia'ya karşı hareket edip Sigiburg kalesini ele geçirdi. 

Eastphalia topraklarında Sakson hükümdarı Hessi'yi muharebede yenilgiye uğratan Şarlman, Hessi'nin halkını Hristiyanlığa geçirmesini sağladı. Bu muharebeler sonrası Nordalbingia bölümü hariç tüm Saksonya'ya hükmeden Şarlman, bölgede kendisine karşı uzun yıllar boyunca direniş gördü.

İtalya'daki Fiuli ve Spoleto düklerinin ele geçirilmesinden sonra 776 yılında tekrar Saksonya'ya dönen Şarlman isyancıların Eresburg kalesini okettiğini gördü. Saksonlar bir kez daha yenilgiye uğratıldı ancak bu sefer liderleri Hristiyanlığa geçmektense Danimarka'ya kaçmaya karar verdi. 777 yılında Şarlman Saksonya'nın Frank Krallığı'nın bir parçası haline geldiğini ilan etti. Bunun üzerine çok sayıda Sakson vaftiz olarak Hristiyanlığa geçti.

779 yılında tekrar Saksonya'yı fetheden Şarlman bu sefer Sakson topraklarını misyoner bölümlerine ayırıp bizzat toplu vaftiz etkinliklerine katıldı. 780 yılında İtalya'ya döndüğünde ilk defa Saksonlar Şarlman'ın gidişinden hemen sonra isyana kalkışmamışlardı. 

782 yılında tekrar Saksonya'ya gelen Şarlman bölgedeki hem Sakson hem Frank kontlar için özellikle dini hususlarda oldukça katı birtakım kanunlar çıkarttı, bu kanunlardan birine göre Hristiyanları geçmeyi reddeden Saksonlar infaz edilecekti. Aynı yılın sonbaharında Widukind Danimarka'dan döndü ve yeni bir isyan hareketi başlattı. Buna karşılık olarak Verden kentinde Şarlman 4500 Sakson esiri infaz etti. Bu katliam üzerine 3 yıl boyunca Saksonlarla Şarlman'ın kuvvetleri arasında savaş yaşandı. 3 yıl yaşanan kanlı savaş sonrasında Widukind Hristiyanlığa geçmeyi kabul etti.

Bu savaş sonrasındaki 7 yıl içerisinde Saksonya'da herhangi bir kalkışma yaşanmasa da, 792 yılında Westphalia tekrardan isyan etti, ertesi sene Eastphalia ve Nordalbingia da onlara katıldı. 796 yılında Engria da isyana katıldı. Şarlman, Hristiyan Saksonlar ve Slavlar hızlıca bu isyan hareketini ortadan kaldırdı.

Einhard :
Sürdürülen bu uzun savaş Kralın isteklerinin kabul edilmesiyle sonuçlandı. Saksonlar dini geleneklerini geride bırakacak, iblislere tapmaya son verecek, Hristiyan inancının ayinlerini ve dinini kabul edecek, Franklarla bir olacaklardı.

Bavyera ve Avarlar
774 yılında Şarlman Lombard Krallığı'nı ele geçirip topraklarına kattıktan kısa bir süre sonra Bavyera'ya ilerledi. Şarlman'a göre Tassilo yeminini çiğnemiş biriydi ve Kral olmayı haketmiyordu. Tassilo'ya yöneltilen suçlamalarda abartılar bulunsa da Bavyera tahtı elinden alındı ve Jumieges kentindeki bir manastıra gönderildi. 794 yılında hem kendisi hem de ailesi için Bavyera'da hiçbir şekilde haketmediğini ilan etmesi gerekti.

788 yılında -Einhard tarafından Hunlar olarak isimlendirilen- Avarlar Friuli ve Bavyera'yı ele geçirdi. Şarlman'ın cevabı ancak 2 sene sonra gelebildi ve Tuna nehrine kadar ilerleyip Gyor kentine kadar olan bölgeyi yakıp yıktı. Pippin'in önderliğindeki Lombard ordusu Drava vadisine kadar ilerleyip Pannonia'yı istila etti.

Sonraki yıllarda Şarlman Saksonlara karşı savaşmakla meşgul olduğu için Avarlarla ilgilenemese de Pippin ve Friuli dükü Eric savaşa devam etti. Avarların yüzük şeklindeki kaleleri teker teker ele geçirildi, başkentleri bir değil iki kere ele geçirilip yakıldı. Elde edilen tüm ganimet Şarlman'ın başkenti Aachen kentine gönderildi. Bir süre sonra Avarlar güçlerini yitirip Aachen'e gelerek Hristiyanlığı kabul etmek zorunda kaldılar. 


8dQ2r1.png

Ölümü
813 yılında Şarlman hayatta kalan yegane meşru oğlu Akitanya Kralı Louis'i sarayına çağırıp kendisini İmparator ilan etti. Sonbahar mevsimini avlanarak geçiren Şarlman, Ocak ayında plörezi hastalığına yakalandı ve 21 Ocak tarihinde hayatını kaybetti. Aynı gün içerisinde Şarlman Aachen Katedraline defnedildi.
[+] 8 üye Duman nickli üyenin bu iletisini beğendi.
Cevapla
#2
Çok güzel bir yazı olmuş bu konuya zaten meraklıydım yeni şeyler öğrenmek güzel oldu
Ara
Cevapla
#3
Emeğine sağlık güzel yazı. Şarlman dönemi toprak yönetiminide yazarsan güzel olur aslında feodaliteye geçişte önemlidir.
Ara
Cevapla
#4
Eline sağlık güzel bir yazı olmuş.Avrupa krallıklarının veraset usulunun nasıl değiştiğini merak ettim onlarda zamanında bizim gibi oğulları arasında paylaşıyordu...
俺たち 自由 に なれる の か ?
Ara
Cevapla
#5
Yarın da sabaha doğru vaktim olursa yeni bir konu açacağım. Bu sefer bize daha yakın bir figür.
Cevapla
 




Konuyu Okuyanlar: 1 Ziyaretçi



Strategyturk Forumları

Strategyturk Forumları tüm Türk stratejiseverler için büyük ve kaliteli bir platform olma amacı güder. Forum içerisinde çok sayıda strateji oyunu için bölüm ve bu bölümlerde haber konuları, rehberler, mod tanıtımları, multiplayer etkinlikleri ve üye paylaşımları için alanlar yer alır.